سودای ریاست جمهوری مصر

گمانه‌زنی‌ها درخصوص احتمال نامزدی البرادعی در انتخابات ریاست‌جمهوری مصر مدت‌ها قبل از پایان ماموریت 12 ساله این دیپلمات برجسته مصری در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آغاز شده بود. گروه‌های اپوزیسیون دولت حسنی مبارک، رئیس‌جمهور مصر که نگران موروثی شدن ریاست‌جمهوری در این کشور بودند از حدود یک سال قبل و با نزدیک شدن زمان پایان ماموریت البرادعی با اتکا به محبوبیت او در زادگاهش روی این مساله مانور دادند تا مبارک را تحت فشار قرار دهند.

البرادعی راهی طولانی را برای رسیدن به این پست پشت سر گذاشته بود. این مسیر با تحصیل در رشته حقوق در دانشگاه قاهره، پایتخت مصر آغاز و با اخذ دکترا و فعالیت در وزارت خارجه مصر ادامه یافت. مشارکت در برنامه آموزش و تحقیق سازمان ملل در سال 1980 زمینه‌ساز بالا رفتن او از پلکان ترقی در عرصه بین‌المللی شد. او پس از آن در چند پست دیگر سازمان ملل نیز خدمت کرد تا عاقبت سال 1997 به مدیرکلی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منصوب شد و برای 3 دوره 4 ساله در این سمت ماند. پرونده هسته‌ای عراق، فعالیت‌های هسته‌ای کره‌شمالی و تلاش ایران برای دستیابی به انرژی هسته‌ای در زمره مهم‌ترین پرونده‌هایی بود که در دوره ریاست البرادعی در آژانس مورد بررسی قرار گرفتند. اما واکنش منفعلانه او در قبال اتهامات آمریکا به عراق در زمینه تلاش برای ساخت تسلیحات کشتار جمعی، همراهی او با غربی‌ها در مواجهه با کره‌شمالی و موضع یکی به نعل یکی به میخ او درخصوص پرونده هسته‌ای ایران تحلیل شخصیت البرادعی را دشوار ساخته است.

با این حال نرمش او در مقابل آمریکا موجب شد سال 2005 به همراه آژانس به دلیل تلاش برای مقابله با اشاعه تسلیحات کشتار جمعی جایزه صلح نوبل را از آن خود کند.

در چنین شرایطی البرادعی 3 هفته قبل در پاسخ به سوالات خبرنگاران مصری، احتمال نامزدی‌اش را در انتخابات ریاست‌جمهوری آینده مصر رد نکرد. حزب حاکم مصر برای محدود کردن افراد حائز شرایط نامزدی انتخابات ریاست‌جمهوری شرایطی چون سابقه فعالیت در یکی از احزاب رسمی کشور را در قانون گنجانده که همین قانون به تنهایی برای رد صلاحیت البرادعی و حذف او از دور رقابت‌ها کفایت می‌کند.

حتی با فرض آن که قانونگذاران مصری قانون انتخابات را مورد بازنگری قرار داده یا البرادعی را از شمول این قاعده مستثنا کنند هم او باید از سد جمال مبارک، پسر ارشد رئیس‌جمهور کنونی مصر و عمر سلیمان، رقیب پرقدرت سازمان اطلاعاتی این کشور بگذرد. اگرچه جمال چهره چندان محبوبی نیست اما موضع اخیر او در قبال موضوعاتی چون آزادی‌های سیاسی، حقوق مدنی و... شانس موفقیتش را افزایش داده است. سلیمان هم گرچه نظامی است اما جایگاه مناسبی در میان مردم دارد.

رضا سادات