پیش ‌به‌ سوی‌ صنعتی ‌با‌ مصرف ‌کربن ‌کمتر

همان‌طور که می‌دانید، رشد جمعیت و پیشرفت فناوری در کشورها موجب افزایش مصرف حامل‌های انرژی در کشور بخصوص سوخت‌های فسیلی مانند زغال سنگ، نفت و گاز شده است. با توجه به این‌که سهم انرژی در انتشار گازهای گلخانه‌ای بسیار بالاست  به طوری که بر اساس مطالعات انجام شده حدود 80 درصد از کل انتشار گازهای گلخانه‌ای در کشور در سال‌های اخیر مربوط به بخش انرژی بوده است  در نتیجه افزایش مصرف انرژی و بدنبال آن میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای، موجب ایجاد تغییرات آب و هوایی (گرمایش جهانی) و اثرات ناشی از آن شده است. بنابراین با مصرف بهینه انرژی و کاهش تولید و انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌توان تاثیرات زیان‌آور تغییرات آب و هوایی را به حداقل رساند. به این ترتیب دولت‌ها می‌توانند سیاست‌هایی را  که می‌توانند منجر به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای شود  در قالب سیاست‌های کلان و سیاست‌های اجرایی دنبال کنند.

بخش سیاست‌های کلان شامل قوانین و مصوباتی است که دولتمردان به منظور اجرای برنامه‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای تدوین می‌کنند و در بخش سیاست‌های اجرایی این سیاست‌ها شامل برنامه‌های اجرایی در صنایع، نیروگاه‌ها و حمل و نقل به منظور کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و نیز اقداماتی است که شهروندان می‌توانند در فعالیت‌های روزمره به انجام برسانند.

این در حالی است که هر کس در محل سکونت خود می‌تواند در مصرف انرژی صرفه‌جویی کند و با مصرف هوشمندانه انرژی، علاوه بر کاهش صورتحساب انرژی و فراهم کردن امکان زندگی راحت‌تر، به پاکیزگی و حفظ سلامت محیط زیست نیز یاری خواهد شد.

شیوه‌های صرفه‌جویی مصرف انرژی‌

گرمایش در منازل: تنظیم و کنترل درجه حرارت فضای منزل بین 18 الی 20 درجه سانتی‌گراد توسط ترموستات. هر یک درجه افزایش دما حدود 6 درصد به هزینه انرژی مصرفی اضافه می‌کند.

بستن پرده‌ها و پنجره‌ها در شب برای حفظ گرمای منزل و جلوگیری از اتلاف حرارت.

خاموش کردن دستگاه‌های گرمایشی هنگام ترک منزل یا در صورت امکان استفاده از یک تنظیم کننده زمانی به نحوی که پیش از ورود به منزل، دستگاه‌های گرمایشی به طور خودکار به کار افتد.

استفاده از یک بخاری قابل حمل برای گرمایش اتاق به جای استفاده از سیستم حرارت مرکزی، هنگامی که تنها یک اتاق در منزل نیاز به گرمایش دارد.

استفاده از بخاری‌هایی که دارای سیستم کنترل هوشمندانه دما (ترموستات) و کنترل زمانی هستند.

تنظیم پرده‌ها و نورگیرها در روزهای آفتابی زمستان برای استفاده از گرما و نور آفتاب.

استفاده از عایق‌بندی مناسب در سقف ها، دیوارها و کف‌ها به منظور موثرتر و کارآمدتر شدن گرمایش و سرمایش محل سکونت.

عایق‌بندی درها و پنجره‌ها توسط نوارهای درزگیر.

انتخاب وسیله گرمایش متناسب با فضای محل مورد نظر. به طوری که از یک دستگاه با ظرفیت کم نباید برای گرمایش فضای بزرگ استفاده کرد، یا یک بخاری بزرگ را نباید برای فضایی کوچک به کار گرفت. هر دو حالت هزینه‌های مصرف انرژی را افزایش می‌دهند.

خاموش کردن سیستم گرمایش منزل به طور کامل هنگام عزیمت به تعطیلات.

مسدود کردن دودکش وسایل گرمایشی و ورودی کانال کولرها توسط درپوش در زمان‌هایی که مورد استفاده طولانی نیستند برای جلوگیری از خروج گرما و ورود سرما.

استفاده از البسه مناسب‌تر و گرم‌تر، یا استفاده از یک پتو یا پوشش اضافی در رختخواب به منظور کم کردن سیستم گرمایشی.

تمیز نگه داشتن صفحات انعکاسی بخش تابشی بخاری‌ها.

سرمایش در منازل :استفاده از پنکه برای ایجاد نسیم خنک به جای سیستم‌های تهویه مطبوع در حد امکان.

تنظیم سیستم‌های تهویه مطبوع در دمای 25 درجه سانتیگراد. هر یک درجه سانتی‌گراد، بهای برق مصرفی دستگاه را حدود 15 درصد افزایش می‌دهد.

خاموش کردن سیستم تهویه مطبوع هنگام نبود در منزل و استفاده از تنظیم‌گر زمانی در صورت امکان به طوری که دستگاه تنها مدت زمانی کوتاهی قبل از ورود به منزل به طور اتوماتیک راه‌اندازی شود.

به حداقل رساندن محوطه مورد نیاز برای خنک شدن.

به کار بردن نورگیر و سایه‌بان برای پنجره‌ها.

بسته نگه‌داشتن تمامی نورگیرها، پرده‌ها، درها و پنجره‌ها به منظور جلوگیری از ورود حرارت در روزهای خیلی گرم.

باز کردن پنجره‌ها به جای سیستم سرمایشی، هنگامی که درجه حرارت بیرون پایین‌تر از درون منزل است.

تمیز نگه داشتن دستگاه تهویه مطبوع یا کولرها به طور منظم و پاک کردن خاک و غبار از روی کویل‌ها و پروانه‌های آنها.

خاموش کردن سیستم سرمایشی در طول شب یا در زمان‌های ترک منزل.

استفاده از آب گرم:کاهش مصرف آب گرم علاوه بر کاهش هزینه‌های انرژی، به صرفه‌جویی در منابع عمومی آب و کاهش آب بها کمک می‌کند.

استفاده از آب سرد برای آب کشیدن البسه و ظروف.

جلوگیری از نشتی و چکه کردن شیرهای آب گرم.

استفاده از سردوش حمام با کیفیت بالا یا از نوع صرفه‌جویی‌کننده آب.

جلوگیری از چکه کردن شیر تخلیه آبگرم کن.

کوتاه کردن زمان استحمام (دوش گرفتن کوتاه به جای حمام طولانی)‌.

نصب آبگرمکن خورشیدی و استفاده از تسهیلات و یارانه‌های دولتی در این زمینه.

تنظیم دمای آب گرم در حد مناسب.

خاموش کردن سیستم گرمایش آب (آبگرمکن)، هنگام ترک منزل به مدت طولانی.

شستشوی ظروف:استفاده از ماشین ظرفشویی فقط هنگامی که ظرفیت آن کامل شده باشد.

پاک کردن ذرات غذا از ظروف، پیش از شستشوی آنها.

استفاده از آب سرد برای شستشوی ظروف تا حد امکان.

شستشوی البسه: تا آنجا که ممکن است، برای شستشوی لباس‌ها از آب سرد استفاده شود.

استفاده از ماشین لباسشویی فقط هنگامی که مطابق دستورالعمل سازنده و ظرفیت کامل باشد.

استفاده از ماشین‌های لباسشویی که مجهز به سیستم کنترل هوشمندانه مصرف انرژی (آب، برق) باشد.

تنظیم درجه ماشین لباسشویی برای شستشوی انواع متفاوت لباس‌ها.

استفاده از نور و گرمای خورشید برای خشک کردن لباس‌ها به‌جای استفاده از خشک‌کن ماشین لباسشویی.

صاف کردن لباس‌های درهم پیچیده پیش از قراردادن  در ماشین لباسشویی.

به حداقل رساندن زمان استفاده از خشک‌کن ماشین لباسشویی در صورت استفاده از آن.

تنظیم دمای آب ماشین لباسشویی برای صرفه‌جویی در انرژی مصرفی برای گرمایش آب.

پخت و پز:استفاده از حجم کم آب در پخت و پز، قراردادن درپوش روی قابلمه هنگام پخت، جوش آهسته به جای غلیان شدید، به حداقل رساندن زمان پخت و استفاده از ظروف زودپز (شیوه‌های هوشمندانه مصرف انرژی در پخت و پز).

استفاده از ظروف متناسب با حجم غذا برای پخت غذا و کتری‌های کوچک در تهیه چای.

استفاده از دیگ زودپز به جای قابلمه و ظروف متداول پخت.

استفاده از زمان‌سنج برای تنظیم زمان پخت غذا.

آب شدن تدریجی یخ غذاهای منجمد قبل از شروع پخت، به طوری که به ازای هر 500 گرم مواد غذایی، معادل 15 دقیقه از زمان پخت صرفه‌جویی می‌شود.

تمیز کردن سطوح دیواره‌های فر برای ایجاد حداکثر بازتاب گرمایی.

خاموش کردن فر 10 دقیقه پیش از کامل شدن پخت برای استفاده از گرمای باقی‌مانده.

جلوگیری از باز کردن در فر هنگام پخت غذا. زیرا با هر بار باز کردن در فر، انرژی زیادی برای جبران گرمای هدر رفته مورد نیاز است.

تقسیم کردن مواد غذایی به قطعات کوچکتر پیش از پخت.

تنظیم شعله اجاق گاز متناسب با اندازه ظروف پخت و پز.

انتخاب ظرفیت و اندازه وسایل پخت و پز نظیر اجاق گاز متناسب با تعداد افراد خانواده و میزان استفاده.

یخچال و فریزر:تنظیم ترموستات یخچال در درجات 3 تا 5 درجه سانتیگراد.

تمیز کردن و یخ‌زدایی داخل یخچال و فریزر حداقل هر 6 ماه یکبار.

تمیز کردن شبکه‌های فلزی و توری پشت یخچال و فریزر حداقل هر سال یکبار.

تنظیم ترموستات فریزر بین 18 ‌ تا  15 ‌ درجه سانتی‌گراد.

خاموش کردن یخچال‌ها و فریزرهای اضافی موجود در منزل در صورت خالی بودن یا استفاده بندرت از آن.

اطمینان داشتن از این‌که در قسمت‌های پشت و اطراف یخچال و فریزر جریان مناسب هوا وجود دارد.

بررسی درزبندی یخچال و فریزر و در آنها. (چنانچه یک صفحه کاغذ میان در و بدنه قرار دهیم و در را ببندیم، صفحه کاغذ باید در میان در و بدنه ثابت بماند.)

قرار دادن اقلام در داخل یخچال و فریزر به طوری که هوا بتواند در میان آنها جریان داشته باشد.

قراردادن یخچال و فریزر در محل خنک و سایه‌دار.

باز کردن در یخچال و فریزر فقط هنگام نیاز و بستن بلافاصله آن.

روشنایی:خاموش کردن لامپ‌های روشن هنگام ترک اتاق.

جایگزین کردن لامپ‌های کم مصرف به جای لامپ‌های معمولی.

استفاده از لامپ‌های فلورسنت یا کم مصرف برای روشنایی مکان‌های عمومی و در آشپزخانه، ناهارخوری، اتاق‌نشیمن یا سایر نقاطی که در آنجا لامپ بیش از 4 ساعت در هر شبانه‌ر‌وز روشن است.

تعبیه کردن لامپ‌های کم مصرف یا فلورسنت در چراغ‌های ایمنی و چراغ‌های بیرون از منزل.

استفاده از تنظیم گرهای زمانی قابل برنامه‌ریزی، حسگرهای روشنایی روز و حسگرهای مکانیکی برای کنترل روشنایی ایمنی در محوطه خارجی محل سکونت.

استفاده از روشنایی موردی نظیر چراغ مطالعه در مواقعی که دامنه محدودی از نور مورد نیاز است.

تمیز کردن اتصالات، شیشه‌های منعکس‌کننده و حباب چراغ‌ها به طور مرتب.

خودداری از به کارگیری چراغ‌های دارای لامپ‌های متعدد.

خودداری از روشن کردن چندین لامپ توسط یک کلید و اختصاص دادن یک کلید برای روشن کردن هر لامپ.

استفاده از نور طبیعی بخصوص از پنجره‌های مشرف به جنوب در حد امکان.

پنجره، دیوار و در:نصب فنر در بالای درهایی که به فضای آزاد باز می‌شود برای جلوگیری از ورود هوای سرد به داخل و باز ماندن درها.

استفاده از شیشه‌های دو‌جداره به منظور جلوگیری از هدر رفتن انرژی.

مسدود کردن درزها و منافذ اطراف در و پنجره‌ها توسط گچ یا درزگیرهای سیلیکونی.

عایقکاری حرارتی سقف، دیوارهای خارجی و کف ساختمان برای جلوگیری از تلف شدن حرارت داخل.

عایقکاری حرارتی مناسب تابستان به وسیله نصب فویل آلومینیومی زیر سقف، برای جلوگیری از حبس حرارت در داخل ساختمان.

استفاده از پنجره‌هایی که قاب آنها عایق حرارتی شده باشد جهت جلوگیری از تبادل حرارتی.

خودرو:راندن خودرو به نرمی و همراه با جریان عمومی ترافیک. با این کار، به میزان 15  6/10 درصد (معادل 7/1  2/1 لیتر در هر 100 کیلومتر) در مصرف سوخت صرفه‌جویی خواهد شد.

رانندگی با سرعت 80 کیلومتر در ساعت به جای 110 کیلومتر در ساعت در هنگام رانندگی با سرعت بالا. این کار باعث می‌شود به میزان 25 درصد (معادل 9/2 لیتر در هر 100 کیلومتر) در مصرف سوخت صرفه‌جویی شود.

تنظیم کردن باد چرخ‌ها در حد مناسب، منجر به 4 درصد (معادل 5/0 لیتر در هر 100 کیلومتر) صرفه‌جویی در مصرف سوخت می‌شود.

تنظیم موتور که سبب 5 درصد (معادل نیم لیتر در هر 100 کیلومتر) صرفه‌جویی در مصرف سوخت   می‌شود.

نگه داشتن ابزار و وسایل غیرضروری در خارج از خودرو که 5 درصد (معادل نیم لیتر در هر 100 کیلومتر) در مصرف سوخت صرفه‌جویی می‌شود.

استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی به جای خودروی شخصی، دوچرخه‌رانی و پیاده‌روی.

استفاده از خودرو با چند سرنشین به جای تک‌نفری.

محل کار و مدرسه:میزان مصرف انرژی در محل کار یا مدرسه باید تعیین شود.

آگاه کردن همکاران یا دانش‌آموزان نسبت به خاموش کردن لامپ‌ها و تجهیزاتی که مورد استفاده قرار ندارند.

بهینه کردن فناوری موجود نظیر استفاده از لامپ‌های کم‌مصرف به جای لامپ‌های معمولی در محیط کار.

استفاده از تنظیم‌کننده‌های زمانی برای کنترل زمان روشن بودن بخاری‌ها و آبگرمکن.

برخوردار بودن رایانه‌ها از گزینه خواب (sleep) و اطمینان از فعال بودن گزینه مزبور.

نصب تنظیم‌کننده‌های زمانی روی دستگاه‌های تکثیر و چاپگرها به منظور جلوگیری از روشن ماندن آنها در طول شب و ساعات غیرکاری.

استفاده از رایانه‌های قابل حمل (Notebook, Laptop) و صفحه نمایش LCD به جای صفحات نمایش متعارف.
استفاده از تجهیزات اداری که مجهز به برچسب انرژی هستند.

خاموش کردن صفحه نمایش رایانه در مواقعی که از آن استفاده نمی‌شود یا حتی در مواقعی که خود رایانه روشن است ولی از صفحه نمایش استفاده نمی‌شود.

به حداقل رساندن میزان استفاده از دستگاه تکثیر از طریق فتوکپی دوطرفه یا ارسال پست الکترونیکی.

حفظ سلامت بشر در برابر تغییرات آب‌وهوا

برای به حداقل رساندن خطر تهدیدکننده سلامت انسان ناشی از تغییرات آب و هوا اقدامات موثری می‌توان نمود. از جمله:

بازسازی زیربناهای بهداشتی در کشورهایی که در سال‌های اخیر وضعیت بدتری به خود گرفته‌اند.

ایجاد منابع انسانی و مالی کافی برای پیشگیری از بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات سلامت عمومی که با تغییرات آب و هوا وخیم‌تر شده است.

تحت نظارت قرار دادن بیماری‌های عفونی و مسری‌

آمادگی در برابر بلایا

بهبود آب آشامیدنی و کنترل آلودگی آبها

آموزش همگانی درخصوص رفتارهای شخصی، آموزش محققان و متخصصان بهداشتی‌

اقدامات اولیه پیشگیری از قبیل بهسازی مسکن، تهویه مطبوع، تصفیه آب و واکسیناسیون‌

در نظر گرفتن فقر در آسیب‌پذیری بیشتر در برابر اثرات منفی تغییرات آب و هوایی‌

استفاده از لوازم خانگی‌ با برچسب انرژی‌

خرید یخچال، فریزر، ماشین لباسشویی، جاروبرقی و سایر لوازم خانگی با برچسب انرژی موجب صرفه‌جویی در مصرف برق و کاهش بهای قبض برق و حفظ محیط زیست می‌شود. اگرچه قیمت وسایل برقی با برچسب انرژی زیادتر می‌باشد ولی با صرفه‌جویی در مصرف برق، اضافه قیمت آن ظرف یک تا 2 سال جبران می‌شود.

حمیده سادات هاشمی‌