پرهیز از طنز کلامی در سریال «پاورچین» گفتگو با مهران مدیری

مهران مدیری شاید یکی از پایه گذاران برنامه های طنز تلویزیونی در سالهای پس از انقلاب باشد.او با ساخت برنامه «ساعت خوش» تحولی در برنامه های طنز به وجود آورد و با تولید برنامه 90شب

کد خبر: ۱۷۷۷۳

، سریال های طنز هر شب و روتین را در تلویزیون ایران باب کرد. مدیری علاوه بر کارگردانی ، معمولا نقش اول برنامه هایش را در کنار ایفای تیپها و نقشهای دیگر، عهده دار است . همچنین مدیری طی چند سال فعالیت خود در تلویزیون ، بازیگران جوان و بااستعدادی را کشف و معرفی کرده است که از این میان می توان به رضا عطاران ، جواد رضویان ،مهران غفوریان ، لاله صبوری ، رضا شفیعی جم و سعید آقا خانی اشاره کرد . برخی از این بازیگران هم اکنون علاوه بر بازی برنامه های مختلف طنز را برای تلویزیون کارگردانی می کنند .آخرین کار مدیری که هم اینک از شبکه تهران در حال پخش است ، سریال «پاورچین» است . این برنامه در مدتی که از پخش آن می گذرد با محور قرار دادن نظرات مخاطبان به موفقیت های قابل قبولی دست پیدا کرده و توانسته است ساختاری حرفه ای و مناسب داشته باشد. موفقیت پاورچین در جذب مخاطب تا آنجایی است که سازمان صدا وسیما تصمیم گرفته است پخش آن را در سایر شبکه های استانی آغاز کند. درباره چگونگی شکل گرفتن «پاورچین» با مدیری گفتگویی ترتیب داده ایم که می خوانید:
یکی از خصوصیات ویژه سریال «پاورچین » طنز تصویری است که بیننده را با خود همراه می کند. از آنجا که فرهنگ ما ایرانیان بیشتر مبتنی بر طنز کلامی است ، چگونه به این طنز تصویری رسیدید؛
از شروع کارم در تلویزیون ، همیشه سعی کرده ام از طنز کلامی پرهیز کنم و به طنز تصویری مطلوبی برسم ؛ چون به عقیده من جای طنز شنیداری در تلویزیون نیست . روال کارم همیشه این بوده و اگر در این کار طنز تصویری کامل تری ارائه شده ، براساس یک تجربه جمعی است .
در این زمینه چه هماهنگی هایی با نویسنده انجام می دهید؛
در شروع که با پیمان قاسم خانی درباره این طرح صحبت کردم ، قرار نبود کار این چنین باشد. بیشتر می خواستیم به سمت فضایی تازه حرکت کنیم . اما کار هر شب خصوصیاتی دارد که نمی توان نادیده گرفت ، بحث پیچیده ای است!
منظور شما از فضای تازه چیست؛
منظورم مجموعه ای خلوت و طنزی است که اساسش بیشتر بر پایه دیالوگ باشد و با ایجاد موقعیت های خاص و ظریف ، طنز خاصی را بسازد. اما مردم به این نوع کار عادت ندارند و زمان بیشتری برای پذیرش این نوع طنز نیاز است . با تذکرات شبکه و آن طور که خودمان احساس کردیم ، کاری که قرار بود مخاطب وسیع داشته باشد، خاص پسند شده بود و پتانسیل لازم برای زمانی حدود 45دقیقه را نداشت ؛ بنابراین شروع به بازنویسی کردیم و آدمها و نقشها را افزایش دادیم .
شما معمولا به دوربین نگاه می کنید، این نگاه به چه دلیلی می تواند باشد؛
می خواهم تاثیر یک موضوع بر خودم را چند برابر کنم!
آیا این نگاه میان مخاطب و موضوع و خود بازیگر فاصله ایجاد نمی کند؛
با این نگاه بیننده را با احساس خودم شریک می کنم ، حس خودم را با او تقسیم می کنم .
و شاید به مخاطب می گویید که در حال تماشای نمایش است و حضور دوربین را به او گوشزد می کنید؛
این درست . اما در شکل عام قضیه من جواب خوبی گرفته ام . این کار را از سالها قبل و با برنامه «ساعت خوش» آغاز کردم و به نظرم بازی مهمی است . من این کار را از «هاردی» یاد گرفتم . او هر وقت بلایی به سرش می آمد، به دوربین نگاه می کند.
شما در «پاورچین» هم در دو نقش بازی می کنید و هم کارگردانی کار را به عهده دارید، چگونه این همه کار را هدایت می کنید؛
خوب ، البته بسیار سخت ! مساله مهم رساندن برنامه به پخش است . فشار کاری گاهی باعث می شود که ما مثلا 2شبانه روز پی در پی کار کنیم . روزهای عادی از 7صبح تا آخر شب کار می کنیم .
نقشهای جدید را شما پیشنهاد داده اید، یا نویسنده طراحی کرده است؛
بیشتر از طرف نویسنده است . البته مشورت هایی نیز صورت می گیرد.
برای بالا رفتن کیفیت کار و فشار نیامدن به گروه سازنده ، در حین کار چه حمایت ها و پشتیبانی هایی از سوی چه کسانی باید انجام شود؛
کار خوب به یک گروه خوب نیاز دارد، همین طور پشتیبانی مالی . چون در این صورت می توان از آدمهای تواناتر و مناسبتری استفاده کرد. اما اصل ، بچه هایی هستند که دور هم جمع می شوند و دلسوزانه کار می کنند. در «پاورچین» همه گروه بدون توجه به موقعیتشان ، هر کاری که از دستشان برمی آید، انجام می دهند. این همیاری رمز موفقیت این گونه کارهاست .
چگونه به این ترکیب از بازیگران رسیدید؛
ما در ابتدا با 2نفر شروع کردیم ، بعد کافی شاپ اضافه شد که به مرور حذف شد. زمانی که تصمیم گرفته شد شخصیت ها بیشتر شوند، ابتدا طرح آنها را نویسنده مطرح کرد و انتخاب های ما بر این اساس صورت گرفت.
سحر ذکریا (مهتاب) را چگونه انتخاب کردید؛ چون او در زمینه طنز چندان سابقه ای ندارد؛
انتخاب او براساس طرح اولیه سریال بود... زن و شوهری که تحصیلکرده هستند و روابطشان خاص است . خانم ذکریا بر مبنای آن نوع کار انتخاب شدند. البته من کار طنز ایشان را در سریال «قطار ابدی» دیده بودم و احساس کردم در این کار جواب می دهند.
منطقه و آداب محلی به نام «برره» چگونه شکل گرفت؛
در ابتدا این اسمی بود که من برای فامیلی خودم در اداره انتخاب کردم و بعد نویسنده ها در مراحل مختلف آن را بسط دادند. ابتدا پدر فرهاد شکل گرفت و بعد شخصیت های دیگر آمدند.
تاکنون اعتراض خاصی از منطقه ای نداشته اید؛
خودم روایت های مختلف شنیده ام ، برخی می گویند این آداب و لهجه شبیه منطقه ای در لرستان است ؛ اما نمی دانم چقدر پایه و اساس دارد.
در «پاورچین» ابتدا مسائل اجتماعی و خانوادگی بیشتر مورد توجه بود، اما به مرور توجه به این موضوع کمتر می شود دلیل خاصی دارد؛
ما اکنون هم با همان زمینه کار می کنیم ، اما شاید چون موضوعات گسترده تر شده و بین 6، 7بازیگر تقسیم شده است ، کمتر به چشم می آید.سریال های «زیر آسمان شهر»، «بدون شرح » و حالا «پاورچین» تولید این گونه برنامه ها چه رقابتی بین شبکه ها و تهیه کننده های تلویزیون به وجود می آورد؛ رقابت در شکل سالم خودش مفید است . اما متاسفانه گاهی رقابت شکل ناسالم و مخرب پیدا می کند و این برای برنامه سازی تلویزیونی خطرناک است . فقط باید سعی کنیم بهتر باشیم ، بی ادعا و صادق.