دکتر بهرام امیراحمدیان - استاد روابط بین‌الملل دانشکده وزارت امور خارجه‌

قدرت‌نمایی روسیه در ساحل دریای سیاه‌

پس از برگزاری اجلاس ناتو در بخارست رومانی، پوتین و جورج بوش موافقت کردند که برای ادامه مذاکرات در سوچی در کنار دریای سیاه با هم دیداری داشته باشند. جورج بوش، رئیس‌جمهور آمریکا در سوچی طی دیدار با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه درصدد تامین تداوم و توارث روابط روسیه و آمریکا در سطح مقامات عالی کشوری بود.
کد خبر: ۱۶۷۱۴۱

روسیه برای ادامه اصلاحات اقتصادی و سیاسی خود نیاز به ثبات دارد، ثباتی که در فضای امنیت و آرامش آن بتواند برنامه‌های خود را در راه رسیدن به قدرتی تاثیرگذار در عرصه بین‌‌الملل ادامه دهد. تثبیت موقعیت و جایگاه روسیه در گروه 8 و پیوستن به W.T.O، از اهمیتی استراتژیک برای این کشور برخوردار است.

 از این جهت روسیه هر نوع تنش و بی‌ثباتی در پیرامون مرزهای خود را تهدیدی برای ثبات و امنیت خود می‌داند و بدان عکس‌العمل نشان می‌دهد.  دیدار جورج بوش با پوتین در سوچی همچنین نشانه اهمیت روسیه برای آمریکاست.

در دوره نخست ریاست جمهوری پوتین، در دیدارهای جورج بوش با پوتین که در خارج از قلمرو روسیه صورت گرفته بود، رئیس‌جمهور آمریکا از موضعی بالاتر با رئیس‌جمهور روسیه برخورد می‌کرد. اما امروز جورج بوش در سوچی، در سطحی برابر با رئیس‌جمهور روسیه دیدار کرده است.

اعتراض روسیه به برقراری سیستم دفاع موشکی غرب در لهستان و سیستم راداری پیشرفته در جمهوری چک، از هم‌پیمانان سابق شوروی در پیمان ورشو و تهدید کشورهای میزبان اروپایی این سیستم، نشان از موضع تند و قدرتمند روسیه در این عرصه دارد.

پرواز دوباره هواپیماهای استراتژیک، آزمایش بمب خلا‡، اعلام خروج از پیمان CFE، تهدید اکراین و گرجستان در صورت پیوستن به ناتو و اعطای پایگاه نظامی به غرب، همه از جدی بودن تصمیمات مسکو در دفاع از امنیت و ثبات خود حکایت دارد.

ایالات متحده سیستم دفاع موشکی را به بهانه تهدید اروپا از سوی ایران می‌خواهد در اروپا و در جوار مرزهای غربی روسیه مستقر سازد، موردی که هم ایران و هم روسیه آن را قویا رد می‌کنند. ایران اعلام داشته است که سیستم دفاع موشکی ایران فقط برای دفاع است و تهاجمی نیست و کارشناسان روسی و مقامات این کشور از جمله پوتین اظهار کرده‌اند که ایران تهدیدی برای اروپا نیست و برد موشک‌های بالستیک ایران طوری نیست که بتواند اروپا را تهدید کند. اما ایالات متحده با وجود این مصمم به استقرار سیستم دفاع موشکی در اروپاست و علاوه بر 2 کشور یادشده، گویا ترکیه و چند کشور دیگر را نیز وارد این بازی خواهد کرد.

پس از پایان جنگ جهانی دوم نیز، سواحل دریای سیاه شاهد دیدار سران کشورهای شوروی و آمریکا (معروف به کنفرانس یالتا)‌ بود که برای تقسیم جهان نقشه‌ای را ترسیم کردند. اما این بار در کنار دریای سیاه <نقشه راه> موردنظر بیشتر برای همکاری بود تا رویارویی نظامی و مسابقه تسلیحاتی، زیرا:

 - روسیه در سیاست‌های اعلامی خود اظهار کرده که قصد رویارویی نظامی با غرب را ندارد 

- پوتین رئیس‌جمهور روسیه رسما اعلام کرده است که نیازی به جنگ سرد جدید نیست‌

- روسیه برای ادامه اصلاحات سیاسی و اقتصادی خود نیازمند ثبات است

-  روسیه برای رسیدن به رشد اقتصادی مطلوب و ادامه برنامه اصلاحات اقتصادی ناگزیر به ادغام در بازارهای اقتصادی جهان و در نتیجه پیوستن به سازمان تجارت جهانی است 

- روسیه تمایلی به خروج از عضویت در گروه 8 ندارد 

- روسیه نیازمند شرایطی باثبات برای صادرات انرژی و کسب درآمد برای ادامه اصلاحات و توسعه اقتصادی است.

در این میان ادامه همکاری‌های هسته‌ای با ایران برای روسیه بسیار اهمیت دارد و الگویی برای شرکای جدید روسیه در خاورمیانه طی سال‌های آینده است، اما تعامل با غرب (آمریکا و اروپا)‌ برای روسیه بسیار حیاتی است.
خاورمیانه خود تولیدکننده انرژی است؛ در حالی که اروپا مصرف‌کننده انرژی‌ای است که از روسیه تامین می‌شود.
روسیه برای ادامه برنامه اصلاحات خود نیاز به آرامش و ثبات برای صدور انرژی و واردات فناوری‌های پیشرفته غربی
دارد. از این‌رو، در صورت پیوستن اکراین به ناتو، روسیه ناگزیر به قطع همکاری با اکراین خواهد شد و این کشور را از معادلات انرژی خود حذف خواهد کرد. 

پس از شکست غرب برای ایجاد بی‌ثباتی و ناامنی در روسیه، از طریق کمک به باندهای مافیایی، ظهور الیگارش‌ها، جنگ‌های داخلی (چچن در قفقاز شمالی)‌، بروز انقلاب‌های رنگی در جمهوری‌های شوروی سابق در پیرامون و همسایگی بلافصل روسیه (اکراین و گرجستان)‌، استقرار سپر دفاع موشکی و گسترش ناتو به سوی شرق روسیه را مورد هدف قرار داد. اما تهدید روسیه به قطع صدور گاز به اکراین و در نهایت برهم زدن ثبات انرژی اروپا، فرانسه و آلمان را به واکنش واداشت تا همسو با روسیه در مخالفت با پیوستن گرجستان و اکراین به ناتو، بتوانند تا یافتن جایگزینی مطمئن برای تامین انرژی در آینده‌ای دور، جریان انتقال انرژی از روسیه را برای دمیدن حیات در رگ‌های اقتصادی خویش تضمین کنند. آلمان در آینده شریکی تاثیرگذار در انتقال انرژی روسیه از بستر دریای بالتیک به سایر نقاط اروپا خواهد شد.

موافقت روسیه در همکاری با ایالات متحده در ارائه کمک‌های غیرنظامی به افغانستان از طریق در اختیار گذاشتن شبکه راه‌آهن خود (و از آنجا به قزاقستان، ازبکستان و سپس افغانستان)‌ به ایالات متحده نشان داد که از نظر ژئوپلتیکی و ژئواستراتژیکی قدرتی تاثیرگذار است. موافقت ازبکستان با اعطای پایگاه نظامی به ایالات متحده در چارچوب همکاری‌های روسیه و پیمان شانگهای در مبارزه با تروریسم در افغانستان نشان می‌دهد که روسیه و آمریکا، بنا به گفته پوتین قصد رویارویی و ایجاد جنگ سرد جدید ندارند و می‌خواهند در تعامل با یکدیگر به نوعی سازش تلخ ولی متقابل دست یابند.

با در نظر گرفتن آنچه گفته شد، می‌توان نتیجه گرفت که در مذاکرات سوچی هر دو طرف ناگزیر به دادن امتیازاتی به یکدیگر شده‌اند و روسیه بر این امر پافشاری خواهد کرد که همکاری با ایران را در زمینه‌های اقتصادی و فنی بویژه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ادامه خواهد داد (هرچند به قطعنامه‌های شورای امنیت رای مثبت داده است). از طرفی روسیه، آمریکا را متوجه این مساله خواهد کرد که استقرار هر نوع سیستم سپر دفاع موشکی بدون حضور و همکاری روسیه در اروپا میسر نخواهد بود.

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰
فرزند زمانه خود باش

گفت‌وگوی «جام‌جم» با میثم عبدی، کارگردان نمایش رومئو و ژولیت و چند کاراکتر دیگر

فرزند زمانه خود باش

نیازمندی ها