گامی در جهت منافع جهان اسلام

عرصه بین الملل ، صحنه تنظیم روابط بین دولت هاست. در این عرصه اصل بر تامین «منافع ملی» کشورهاست و چون «منافع» در این حوزه گستره وسیعی دارد اصل «ارتباط» نیز به اصول حاکم بر این عرصه افزوده می شود مگر آن که منافع کشوری با توجه به سیاست های کلان خارجی قطع رابطه را «اقتضا» کند.

کد خبر: ۱۵۷۹۴۴

بر همین اساس شدت و ضعف رابطه با کشورها نیز به میزان تاثیر رابطه بر منافع ملی آنها باز می گردد.این مهم موجب شد، پس از پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار نظام جمهوری اسلامی ، ایران رابطه خود با همه کشورها به استثنای سه کشور آفریقای جنوبی ، مصر و رژیم اشغالگر قدس را حفظ کند.

آفریقای جنوبی به دلیل حاکم بودن رژیم تبعیض نژادی (آپارتاید) که در اوایل دهه 90 لغو گردید، رژیم صهیونیستی به دلیل غیرقانونی بودن و این که اساسا آن را به رسمیت نمی شناختیم و نمی شناسیم و مصر که در این نوشتار بیشتر به آن می پردازیم.

قطع رابطه با امریکا نیز از سوی جمهوری اسلامی ایران آغاز نشد و دولتمردان این کشور آغازگر قطع رابطه بودند که البته امام راحل (ره) نیز از آن استقبال کردند و آن را از خدمات امریکا به مردم ایران برشمردند و ما امروز برقراری رابطه را در جهت منافع ملی خود ارزیابی نمی کنیم و اما مصر.

همزمان با اوجگیری مبارزات مردم مسلمان ایران با رژیم پهلوی در سال 56 (17 سپتامبر 1978) استراحتگاه رئیس جمهور امریکا معروف به «کمپ دیوید» نظاره گر امضای خیانت بار قراردادی 8ماده ای بین انورسادات ، رئیس جمهور وقت مصر و مناخیم بگین ، نخست وزیر وقت رژیم صهیونیستی بود.

جهان اسلام به واسطه این خیانت ، برای اولین بار شاهد به رسمیت شناخته شدن این رژیم غیرقانونی از سوی یکی از مهمترین کشورهای عربی و اسلامی بود و اگر چه خنده کارتر رئیس جمهور وقت امریکا از انعقاد این قرارداد با پیروزی انقلاب اسلامی در سال 57 و ترور انورسادات در سال 58 بر لبانش خشکید، اما تلخی این رویداد همچنان در کام مسلمانان مانده است.

جمهوری اسلامی ایران به واسطه این خیانت ، رابطه خود با مصر را از اردیبهشت 58 و با دستور بنیانگذار جمهوری اسلامی قطع کرد ضمن آن که روابط ایران و مصر علاوه بر ماجرای کمپ دیوید به دلایلی از جمله پناه دادن مصر به شاه و همچنین حمایت های دولت مصر از صدام در دوران جنگ تحمیلی تیره تر هم شد.

ایران نیز به تلافی بخشی از این اقدامات ، نام خیابان وزرا را به نام عامل اعدام انقلابی انورسادات شهید «خالداسلامبولی» تغییر داد اما به رغم این مسائل ، امروز دو کشور به این احساس و یا باور رسیده اند که برقراری مجدد رابطه ، نه تنها «منافع ملی » دو کشور را تامین می کند، بلکه منافع جهان اسلام را نیز به دنبال دارد.

از نظر مصر، روشن است که بدون ارتباط با ایران به عنوان کانون الهام بخش مسلمانان ، نه تنها دست یابی به آرزوی زعامت جهان عرب که بر سر آن ، رقابت سختی را با عربستان تجربه می کند ممکن نیست بلکه تقویت رابطه با افکار عمومی داخلی و بخصوص نخبگان این کشور بسیار دشوار خواهد بود.

از طرف دیگر مقامات مصری واقعیت تلخ مطالبات روزافزون و بی پایان نظام سلطه از خود را در کاهش حمایت مالی امریکا، متهم شدن به نقض حقوق بشر از سوی پارلمان اروپا و بی اعتنایی و تحقیر از سوی مقامات رژیم صهیونیستی حس می کنند و این بخشی از پاداش همراهی و تابعیت این کشور از سیاست های نظام سلطه در منطقه و جهان بوده است.

متابعتی که به نظر می رسد همچنان مقامات این کشور را از تصمیم گیری مستقلانه و مبتنی بر منافع بلندمدت در مواردی ازجمله برقراری رابطه با جمهوری اسلامی ایران باز داشته است.

جمهوری اسلامی ایران نیز به رغم گلایه هایش از دولتمردان مصر، واقع بینانه مصر را کشور صاحب تمدنی چند هزارساله می داند که اسلام در آن ریشه ای عمیق دارد.

ظرفیت بالای منابع انسانی این کشور و حضور نخبگان و روشنفکران صاحب نام چون سیدقطب و شیخ محمد شلتوت که موقعیت فرهنگی مصر را در امتداد تمدن دیرینه اش همچنان والا نگه داشته است نیز مورد توجه صاحبنظران و سیاستمداران ایران است. فرهنگی که الازهر باسابقه هزار ساله اش در آن نقش ممتازی داشته است.

الازهری که به همت فاطمیون و شیعیان اسماعیلی پایه گذاری شد و به نظر برخی نامش را از «زهرا» (س) یگانه دختر پیامبر عظیم الشان اسلام به عاریت گرفت تا همچون او بدرخشد.

مصر را می توان دروازه ورود به آفریقا هم دانست که ریاست اتحادیه عرب را هم به عهده دارد.به هر حال ایران و مصر به رغم سه دهه قطع رابطه که توام با گلایه ؛ و انتظاراتی بوده است امروز می توانند همانند سال 70 که دو کشور تصمیم به تاسیس دفاتر حافظ منافع گرفتند، تصمیم به برقراری رابطه دیپلماتیک بگیرند و روی برنامه زمان بندی شده ای برای از سرگیری این رابطه به تفاهم برسند.

نیاز به زمان برای ازسرگیری رابطه دو کشور روشن است ، اما با برنامه ریزی و هدف گذاری باید زمان را مدیریت و غنی سازی کرد. البته روشن است که این تصمیم ، هم در دو کشور مخالفانی دارد، هم در منطقه و هم در جهان.

‏