مسکن کارگری، کارگشای معیشت
مسکن یکی از بخش‌های اصلی سبد هزینه خانوار را تشکیل می‌دهد، به‌طوری‌که براساس گزارش مرکز آمار ایران، به‌طور متوسط ۴۱ درصد از درآمد خانوارها صرف این موضوع می‌شود. از سوی دیگر سهم مسکن در سبد هزینه خانوار در برخی کلانشهرها مانند تهران به ۶۰درصد می‌رسد و این موضوع باعث می‌شود معیشت کارگران روند نزولی داشته باشد.
lسکن طی دهه‌های گذشته دستخوش تغییرات سیاستی زیادی شده است، به‌طوری‌که یک وزیر راه و شهرسازی می‌آمد و توسعه مسکن را در برنامه خود قرار می‌داد و وزیر دیگر، برنامه‌های مسکن‌سازی را قبول نداشت و معتقد بود کشور نیازی به مسکن جدید ندارد، به‌این دلیل که تعداد خانوار و مسکن با هم برابر است. بررسی‌ها نشان می‌دهد خانوارهایی که دارای مسکن هستند رضایتمندی بیشتری از شغل و زندگی خود دارند. در واقع رضایتمندی آنها از خانواری که مستاجر هستند و درآمد بالاتری دارند نیز بیشتر است.اکنون داشتن مسکن برای کارگران تقریبا به رویایی دور از واقعیت بدل شده، به این دلیل که تسهیلات مسکن و اقساط بسیار زیادی که باید پرداخت شود، پوشش چند‌متر خانه را بیشتر نمی‌دهد؛ از این رو موضوعی که می‌تواند تاحد زیادی موجب بهبود معیشت خانوارها شود، ساخت مسکن کارگری است.
چندی پیش دکتر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور از طرح ۸۴هزار واحدی مسکن کارگری در هفت استان حمایت کرد و با بیان این‌که دولت هر کاری از دستش بر‌بیاید برای به‌نتیجه‌رسیدن این طرح انجام می‌دهد، گفت: وزارت راه‌و‌شهرسازی زمین لازم برای احداث بیش از ۱۰۰هزار واحد مسکونی را در اختیار صنایع قرار داده و در تفاهم‌نامه‌ها مقرر شد کارفرمایان حداقل ۲۰درصد در این طرح سرمایه‌گذاری کنند.
اجرای طرح صنعت‌شهر
طرح صنعت‌شهر با هدف تامین مسکن کارگران و شاغلان واحدهای تولیدی، صنایع و نواحی و شهرک‌های صنعتی در سال‌های اخیر در دستور کار قرار گرفته است. در سال‌های گذشته این طرح در قالب طرح نهضت ملی مسکن در برخی از استان‌ها به اجرا درآمده و به خانه‌دار‌شدن کارگران و کارکنان واحدهای تولیدی در شهرک‌های صنعتی، کارخانجات بزرگ و مناطق ویژه اقتصادی منجر شده است. طبق آمارهای وزارت کار بیش از۱۰ هزار تعاونی مسکن در کشور وجود دارد که بستر خانه‌دار‌شدن آحاد جامعه را فراهم کرده‌اند.ظرفیت تعاونی‌های مسکن در ساخت مسکن ارزان می‌تواند به‌عنوان راهکاری مؤثر و مقرون به‌صرفه در جهت خانه‌دار‌شدن اقشار جامعه دنبال شود.
محمد چکشیان، معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اخیرا در سفر به استان یزد از اجرای طرح صنعت‌شهر خبر داد و گفت: پس از تاکید مقام معظم رهبری نسبت به حل مشکل مسکن کارگران، طرح صنعت‌شهر به‌عنوان یک الگوی جدید ساخت مسکن برای کارگران در دستور کار قرار گرفته است. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در قالب تفاهم‌نامه جدید با وزارت راه و شهرسازی، برای ساخت ۵۱۷ هزار واحد مسکن کارگری در سطح کشور برنامه‌ریزی کرده است.
توسعه اشتغال
مسکن‌سازی از یک‌سو می‌تواند موجب اشتغال شود و کارگران به‌صورت مسقیم سر کار بروند اما از سوی دیگر مسکن‌سازی کارگری علاوه بر اشتغال، معیشت کارگران را هم بهبود می‌بخشد؛ به‌این‌دلیل که توسعه شهرک‌های صنعتی، زمینه اشتغال جوانان را فراهم می‌کند و بسیاری از هزینه‌های ایاب و ذهاب و همچنین صرف زمان درمسیر رفت‌وآمد را کاهش می‌دهد. طرح صنعت‌شهر، سیاستگذاری جدیدی برای تامین مسکن شاغلان شهرک‌ها و نواحی صنعتی کشور است. این طرح اگرچه درصدد خانه‌دار‌کردن کارگران و کارکنان بخش صنعت است ولی مساله جانمایی آن را نباید از نظر دور داشت، زیرا عواملی نظیر نزدیکی واحدهای مسکونی به کارخانه‌ها و صنایع، فراهم‌کردن زیرساخت‌های لازم از قبیل آب و برق و گاز و پیش‌بینی مراکز درمانی، رفاهی و آموزشی حائز اهمیت است. مساله دیگر بحث استقبال کارگران و کارکنان بخش‌های صنعت ازسکونت در صنعت‌شهرهاست و باید تمکن مالی و توانایی آنها در پرداخت اقساط وام بانکی یا اجاره‌بهای واحدهای مذکور رادر نظر گرفت.
مسیر بهبود معیشت
در حال حاضر بسیاری از شهرک‌های صنعتی در جست‌وجوی نیروی کار هستند؛ از سوی دیگر بیشتر جوانان قبل از تشکیل خانواده به فکر تامین مسکن و سقف و سرپناه هستند اما این کار نیازمند داشتن شغل و درآمد مکفی است لذا در سایه ساخت مسکن کارگری در شهرک‌های صنعتی، هم جذب نیروی کار در نواحی صنعتی سرعت می‌گیرد و هم دغدغه کارگران بابت پیدا کردن خانه استیجاری یا خرید مسکن درنزدیکی محل کاربه حداقل می‌رسد.به‌نظر می‌رسد یکی ازمسیرهای بهبودمعیشت خانوار از مسکن کارگری می‌گذرد. در شرایط فعلی دولت به‌درستی در این مسیر گام برداشته اما باید جزئیات آن را برای کارفرمایان توضیح دهد. مسکن کارگری با تامین زمین از سوی دولت انجام می‌شود اما در مورد هزینه ساخت آن، لازم است مشخص شود که کارگر باید خودش پرداخت کند یا این‌که از تسهیلات بانکی بهره‌مند شود. به‌نظر می‌رسد اگر این اقدام توسط کارفرمایان انجام شودنتیجه مطلوبی خواهدداشت.همچنین باید توجه داشت دولت می‌توانددرزمینه بیمه ومالیات،تخفیف‌هایی برای کارفرمایانی که در ساخت مسکن کارگری مشارکت دارند، در‌نظر بگیرد.
چندی پیش دکتر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور از طرح ۸۴هزار واحدی مسکن کارگری در هفت استان حمایت کرد و با بیان این‌که دولت هر کاری از دستش بر‌بیاید برای به‌نتیجه‌رسیدن این طرح انجام می‌دهد، گفت: وزارت راه‌و‌شهرسازی زمین لازم برای احداث بیش از ۱۰۰هزار واحد مسکونی را در اختیار صنایع قرار داده و در تفاهم‌نامه‌ها مقرر شد کارفرمایان حداقل ۲۰درصد در این طرح سرمایه‌گذاری کنند.
اجرای طرح صنعت‌شهر
طرح صنعت‌شهر با هدف تامین مسکن کارگران و شاغلان واحدهای تولیدی، صنایع و نواحی و شهرک‌های صنعتی در سال‌های اخیر در دستور کار قرار گرفته است. در سال‌های گذشته این طرح در قالب طرح نهضت ملی مسکن در برخی از استان‌ها به اجرا درآمده و به خانه‌دار‌شدن کارگران و کارکنان واحدهای تولیدی در شهرک‌های صنعتی، کارخانجات بزرگ و مناطق ویژه اقتصادی منجر شده است. طبق آمارهای وزارت کار بیش از۱۰ هزار تعاونی مسکن در کشور وجود دارد که بستر خانه‌دار‌شدن آحاد جامعه را فراهم کرده‌اند.ظرفیت تعاونی‌های مسکن در ساخت مسکن ارزان می‌تواند به‌عنوان راهکاری مؤثر و مقرون به‌صرفه در جهت خانه‌دار‌شدن اقشار جامعه دنبال شود.
محمد چکشیان، معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اخیرا در سفر به استان یزد از اجرای طرح صنعت‌شهر خبر داد و گفت: پس از تاکید مقام معظم رهبری نسبت به حل مشکل مسکن کارگران، طرح صنعت‌شهر به‌عنوان یک الگوی جدید ساخت مسکن برای کارگران در دستور کار قرار گرفته است. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در قالب تفاهم‌نامه جدید با وزارت راه و شهرسازی، برای ساخت ۵۱۷ هزار واحد مسکن کارگری در سطح کشور برنامه‌ریزی کرده است.
توسعه اشتغال
مسکن‌سازی از یک‌سو می‌تواند موجب اشتغال شود و کارگران به‌صورت مسقیم سر کار بروند اما از سوی دیگر مسکن‌سازی کارگری علاوه بر اشتغال، معیشت کارگران را هم بهبود می‌بخشد؛ به‌این‌دلیل که توسعه شهرک‌های صنعتی، زمینه اشتغال جوانان را فراهم می‌کند و بسیاری از هزینه‌های ایاب و ذهاب و همچنین صرف زمان درمسیر رفت‌وآمد را کاهش می‌دهد. طرح صنعت‌شهر، سیاستگذاری جدیدی برای تامین مسکن شاغلان شهرک‌ها و نواحی صنعتی کشور است. این طرح اگرچه درصدد خانه‌دار‌کردن کارگران و کارکنان بخش صنعت است ولی مساله جانمایی آن را نباید از نظر دور داشت، زیرا عواملی نظیر نزدیکی واحدهای مسکونی به کارخانه‌ها و صنایع، فراهم‌کردن زیرساخت‌های لازم از قبیل آب و برق و گاز و پیش‌بینی مراکز درمانی، رفاهی و آموزشی حائز اهمیت است. مساله دیگر بحث استقبال کارگران و کارکنان بخش‌های صنعت ازسکونت در صنعت‌شهرهاست و باید تمکن مالی و توانایی آنها در پرداخت اقساط وام بانکی یا اجاره‌بهای واحدهای مذکور رادر نظر گرفت.
مسیر بهبود معیشت
در حال حاضر بسیاری از شهرک‌های صنعتی در جست‌وجوی نیروی کار هستند؛ از سوی دیگر بیشتر جوانان قبل از تشکیل خانواده به فکر تامین مسکن و سقف و سرپناه هستند اما این کار نیازمند داشتن شغل و درآمد مکفی است لذا در سایه ساخت مسکن کارگری در شهرک‌های صنعتی، هم جذب نیروی کار در نواحی صنعتی سرعت می‌گیرد و هم دغدغه کارگران بابت پیدا کردن خانه استیجاری یا خرید مسکن درنزدیکی محل کاربه حداقل می‌رسد.به‌نظر می‌رسد یکی ازمسیرهای بهبودمعیشت خانوار از مسکن کارگری می‌گذرد. در شرایط فعلی دولت به‌درستی در این مسیر گام برداشته اما باید جزئیات آن را برای کارفرمایان توضیح دهد. مسکن کارگری با تامین زمین از سوی دولت انجام می‌شود اما در مورد هزینه ساخت آن، لازم است مشخص شود که کارگر باید خودش پرداخت کند یا این‌که از تسهیلات بانکی بهره‌مند شود. به‌نظر می‌رسد اگر این اقدام توسط کارفرمایان انجام شودنتیجه مطلوبی خواهدداشت.همچنین باید توجه داشت دولت می‌توانددرزمینه بیمه ومالیات،تخفیف‌هایی برای کارفرمایانی که در ساخت مسکن کارگری مشارکت دارند، در‌نظر بگیرد.
