جنگ سرد در ایستگاه تایوان
درحالیکه صدای پای رژه سربازان چینی زمین را به‌لرزه میانداخت و ستونهای زرهی در سالگرد پیروزی پکن بر امپراتوری ژاپن از مقابل شی جین‌پینگ و رهبران ۲۰ کشور اعم از ولادیمیر پوتین عبور میکردند، برای ناظران و تحلیلگران غربی واکاوی جدیدترین محصولات صنعت موشکی پکن در اولویت نخست قرار داشت.
بهنقل از بیبیسی چینیها با رونمایی از موشکهای دانگ‌فانگ ۶۱ با توانایی حمل کلاهک چندگانه، دانگ‌فانگ قارهپیمای C۵ و دانگ فانگ D-۲۶ که توانایی هدف قرار دادن پایگاه آمریکا در جزیره گوام در اقیانوس آرام را دارد در کنار موشکهای هایپرسونیک YJ-۱۷ و YJ-۱۹ظرفیت نظامی دومین اقتصاد جهان را بهرخ آمریکا و متحدانش کشیدند. درهمین راستا، بهگزارش وال‌استریت ژورنال مقامات پنتاگون نگران‌ازجنگ‌احتمالی باچین‌دستورتولید دوتا چهار برابرموشک رابه تامینکنندگان ارائه کردند. نظامیان آمریکایی باتوجه نیاز مداوم جبهه‌های اروپایی و خاورمیانهای به تسلیحات دوربرد، نگران کمبود مهمات برای رویارویی با چین در اقیانوس آرام هستند. درنتیجه، جذب تامینکنندگان ثانویه و گسترش خط تولیدات نظامی در دستور کار دولت فدرال قرار گرفته است.
مسابقه تسلیحات نقطهزن
با افزایش قدرت نظامی و اقتصادی چین طی سه دهه گذشته، استیلای امنیتی آمریکا در اقیانوس آرام توسط اژدهای شرقی بهچالش کشیده شده است. بنابراین، ایالاتمتحده از دوره ریاست‌جمهوری باراک اوباما تحت عنوان سیاست «چرخش به شرق» اولویت نظامی واشنگتن را مهار افزایش نفوذ چین قرار داد.
در راستای همین روند، بهنقل از Defense News، ایندوپیکام (فرماندهی اقیانوس هند-آرام ایالاتمتحده) از اواخر ماه سپتامبر استقرار سامانه موشکی تایفون در ژاپن را به‌اتمام رساند. این سامانه که توانایی شلیک موشکهای استاندارد ۶ و کروز تاماهاک را به سواحل شرقی چین دارد، برای نخستین‌بار در ژاپن مستقر شده‌اند. پیشتر واشنگتن سامانه‌های تایفون دیگری را نیز در فیلیپین در سال گذشته میلادی مستقر کرده بود که انتقاد تند پکن را در پیداشت.
ایندوپیکام با استقرار سامانه‌های موشکی در جزایر دریای جنوبی چین، سیاست مهار این کشور را پیگیری می‌کند اما پکن با تقویت بنیه صنایع هوافضا به‌علاوه ارتقای تسلیحات دریایی، تمرکز ارتش آزادیبخش را بر تایوان، مهم‌ترین جزیره در خط اول تحدید نفوذ قدرت جدید نظام بین‌الملل قرار داده است.
زورآزمایی حول محور تایوان
در ایام جنگ سرد خصومت واشنگتن با حاکمان کمونیست چین بواسطه مداخله ارتش آزادیبخش در جنگ کره و نجات دولت پیونگ‌یانگ تشدید و جزیره تایوان تا اواخر دهه ۱۹۷۰ توسط آمریکا بعنوان نماینده چین در مجامع بینالمللی شناخته میشد اما با اتخاذ راهبرد کاهش تنش میان واشنگتن و پکن، ائتلاف دو طرف علیه اتحاد جماهیر شوروی، جهت اعتمادسازی متقابل نمایندگی کشور در سازمان ملل به جمهوری خلق واگذار شد. از آن دوره، این جزیره راهبردی در وضعیت سختی قرار گرفته؛ از طرفی واشنگتن متعهد به حمایت نظامی از تایپه بوده و لیکن از سوی دیگر، چین نیز تایوان را به‌عنوان استان رسمی پکن در نظر میگیرد و خواهان الحاق مجدد آن به کشور است. اکنون تایپه در تلاش است که با ایجاد وابستگی متقابل با آمریکا در زمینه صادرات تراشه‌های پیچیده و تقویت ناوگان پهپادی در کنار پیگیری دیپلماسی عمومی با چین از آتش تقابل احتمالی دور بماند.
اکونومیست در گزارشی ادعا کرد که چین از افزایش حمایت برخی کشورهای اروپایی از تایوان نیز نگران است. سال گذشته، دو ناو جنگی آلمانی برای اولین‌بار در ۲۰ سال گذشته به‌صورت نمادین از تنگه تایوان عبور کردند. رسانه‌های دولتی چین، تنش‌های فزاینده را به اتحادیه اروپا و غرب نسبت می‌دهند و آنها را متهم به حمایت از «جدایی‌طلبان تایوانی» می‌کنند. چین مایل است که اتحادیه اروپا را از آمریکا جدا کند تا انسجام غرب در این موضوعات مرتبط با امنیت ملی پکن را تضعیف کند.
نگرانی از قدرت تجدیدنظرطلب
در دسامبر ۲۰۱۷ ایالات متحده، چین را «قدرت تجدیدنظرطلب» خواند که هدفش صرفا تغییر وضعیت موجود در آسیا و فراتر از آن به سود خود نیست، بلکه می‌کوشد جهانی را شکل دهد که در تضاد کامل با ارزش‌ها و منافع آمریکا قرار گیرد. بهاعتقاد فلیکس هایدوک، کارشناس مسائل برجسته تحولات اقیانوس آرام، این برداشت، به نوبه خود به‌طور گسترده چنین تعبیر می‌شود که ایالات متحده و متحدانش نباید منفعل باشند، بلکه باید پاسخی قاطع و جسورانه بدهند. از همین رو، بسیاری در ایالات متحده بر این باورند که رابطه پکن و واشنگتن در سال‌های اخیر ماهیتی بنیادین یافته و از مرحله تعامل به رویارویی آشکار رسیده است. از سوی دیگر، چین در اسناد رسمی از به‌کار بردن چنین ادبیات تندی پرهیز کرده اما رسانه‌های دولتی و مقام‌های رسمی این کشور در موارد بسیار دیگری هم نظیر مساله تایوان لحنی قاطع‌تر و تهاجمی‌تر اتخاذ کرده‌اند. پکن دیدگاه‌ها و الگوهای خاص خود از نظم منطقه‌ای را طراحی و ابتکارهای تازه‌ای را راه‌اندازی کرد. ابتکار کمربند و جاده (BRI)، متشکل از ابتکار جاده ابریشم دریایی و کمربند اقتصادی جاده ابریشم، در سال‌های اخیر به کانون بسیاری از مباحث بدل شده است.
در واکنش به این روند، در سال‌های اخیر شماری از کشورها مفاهیم جایگزینی را ذیل عنوان «هند-آرام» مطرح کرده‌اند. پیش از همه، ایالات متحده در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ کوشید به‌طور مستقیم به چالش ناشی از چین پاسخ دهد و مفهومی راهبردی با نام «هند-آرامِ آزاد» و باز (FOIP) را به‌عنوان روایتی متقابل در برابر سازمان‌دهی یا بازآرایی احتمالی منطقه با محوریت پکن عرضه کند.
تایپه، شرط مصالحه
با وجود تمام رقابت‌های شدید دو قدرت جهانی، واشنگتن-پکن به‌عنوان شرکای اصلی تجاری یکدیگر شناخته شده که مواهب تجاری و مالی عظیمی دارند؛ بنابراین گزینه مذاکره همچنان برای کاخ سفید جذاب محسوب می‌شود. بهنقل از بلومبرگ در جریان گفتوگوها، چین از دولت ترامپ خواسته به‌طور رسمی اعلام کند که ایالات متحده با استقلال تایوان «مخالفت» می‌کند. این واژه‌گذاری پیشنهادی از موضع قبلی دولت بایدن قوی‌تر است؛ موضعی که طی آن مقام‌های آمریکایی صرفا گفته بودند از تلاش تایوان برای کسب‌استقلال‌رسمی«حمایت نمی‌کنند».درصورت پذیرش،این تغییربه کمپین گسترده‌ترچین برای منزوی‌ساختن تایوان در عرصه جهانی، قدرت بیشتری خواهد بخشید. دولت ترامپ هنوز درباره این خواسته چین تصمیمی نگرفته و این مساله تنها یکی از موارد متعددی است که از سوی پکن مطرح شده و در دست بررسی قرار دارد.
مسابقه تسلیحات نقطهزن
با افزایش قدرت نظامی و اقتصادی چین طی سه دهه گذشته، استیلای امنیتی آمریکا در اقیانوس آرام توسط اژدهای شرقی بهچالش کشیده شده است. بنابراین، ایالاتمتحده از دوره ریاست‌جمهوری باراک اوباما تحت عنوان سیاست «چرخش به شرق» اولویت نظامی واشنگتن را مهار افزایش نفوذ چین قرار داد.
در راستای همین روند، بهنقل از Defense News، ایندوپیکام (فرماندهی اقیانوس هند-آرام ایالاتمتحده) از اواخر ماه سپتامبر استقرار سامانه موشکی تایفون در ژاپن را به‌اتمام رساند. این سامانه که توانایی شلیک موشکهای استاندارد ۶ و کروز تاماهاک را به سواحل شرقی چین دارد، برای نخستین‌بار در ژاپن مستقر شده‌اند. پیشتر واشنگتن سامانه‌های تایفون دیگری را نیز در فیلیپین در سال گذشته میلادی مستقر کرده بود که انتقاد تند پکن را در پیداشت.
ایندوپیکام با استقرار سامانه‌های موشکی در جزایر دریای جنوبی چین، سیاست مهار این کشور را پیگیری می‌کند اما پکن با تقویت بنیه صنایع هوافضا به‌علاوه ارتقای تسلیحات دریایی، تمرکز ارتش آزادیبخش را بر تایوان، مهم‌ترین جزیره در خط اول تحدید نفوذ قدرت جدید نظام بین‌الملل قرار داده است.
زورآزمایی حول محور تایوان
در ایام جنگ سرد خصومت واشنگتن با حاکمان کمونیست چین بواسطه مداخله ارتش آزادیبخش در جنگ کره و نجات دولت پیونگ‌یانگ تشدید و جزیره تایوان تا اواخر دهه ۱۹۷۰ توسط آمریکا بعنوان نماینده چین در مجامع بینالمللی شناخته میشد اما با اتخاذ راهبرد کاهش تنش میان واشنگتن و پکن، ائتلاف دو طرف علیه اتحاد جماهیر شوروی، جهت اعتمادسازی متقابل نمایندگی کشور در سازمان ملل به جمهوری خلق واگذار شد. از آن دوره، این جزیره راهبردی در وضعیت سختی قرار گرفته؛ از طرفی واشنگتن متعهد به حمایت نظامی از تایپه بوده و لیکن از سوی دیگر، چین نیز تایوان را به‌عنوان استان رسمی پکن در نظر میگیرد و خواهان الحاق مجدد آن به کشور است. اکنون تایپه در تلاش است که با ایجاد وابستگی متقابل با آمریکا در زمینه صادرات تراشه‌های پیچیده و تقویت ناوگان پهپادی در کنار پیگیری دیپلماسی عمومی با چین از آتش تقابل احتمالی دور بماند.
اکونومیست در گزارشی ادعا کرد که چین از افزایش حمایت برخی کشورهای اروپایی از تایوان نیز نگران است. سال گذشته، دو ناو جنگی آلمانی برای اولین‌بار در ۲۰ سال گذشته به‌صورت نمادین از تنگه تایوان عبور کردند. رسانه‌های دولتی چین، تنش‌های فزاینده را به اتحادیه اروپا و غرب نسبت می‌دهند و آنها را متهم به حمایت از «جدایی‌طلبان تایوانی» می‌کنند. چین مایل است که اتحادیه اروپا را از آمریکا جدا کند تا انسجام غرب در این موضوعات مرتبط با امنیت ملی پکن را تضعیف کند.
نگرانی از قدرت تجدیدنظرطلب
در دسامبر ۲۰۱۷ ایالات متحده، چین را «قدرت تجدیدنظرطلب» خواند که هدفش صرفا تغییر وضعیت موجود در آسیا و فراتر از آن به سود خود نیست، بلکه می‌کوشد جهانی را شکل دهد که در تضاد کامل با ارزش‌ها و منافع آمریکا قرار گیرد. بهاعتقاد فلیکس هایدوک، کارشناس مسائل برجسته تحولات اقیانوس آرام، این برداشت، به نوبه خود به‌طور گسترده چنین تعبیر می‌شود که ایالات متحده و متحدانش نباید منفعل باشند، بلکه باید پاسخی قاطع و جسورانه بدهند. از همین رو، بسیاری در ایالات متحده بر این باورند که رابطه پکن و واشنگتن در سال‌های اخیر ماهیتی بنیادین یافته و از مرحله تعامل به رویارویی آشکار رسیده است. از سوی دیگر، چین در اسناد رسمی از به‌کار بردن چنین ادبیات تندی پرهیز کرده اما رسانه‌های دولتی و مقام‌های رسمی این کشور در موارد بسیار دیگری هم نظیر مساله تایوان لحنی قاطع‌تر و تهاجمی‌تر اتخاذ کرده‌اند. پکن دیدگاه‌ها و الگوهای خاص خود از نظم منطقه‌ای را طراحی و ابتکارهای تازه‌ای را راه‌اندازی کرد. ابتکار کمربند و جاده (BRI)، متشکل از ابتکار جاده ابریشم دریایی و کمربند اقتصادی جاده ابریشم، در سال‌های اخیر به کانون بسیاری از مباحث بدل شده است.
در واکنش به این روند، در سال‌های اخیر شماری از کشورها مفاهیم جایگزینی را ذیل عنوان «هند-آرام» مطرح کرده‌اند. پیش از همه، ایالات متحده در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ کوشید به‌طور مستقیم به چالش ناشی از چین پاسخ دهد و مفهومی راهبردی با نام «هند-آرامِ آزاد» و باز (FOIP) را به‌عنوان روایتی متقابل در برابر سازمان‌دهی یا بازآرایی احتمالی منطقه با محوریت پکن عرضه کند.
تایپه، شرط مصالحه
با وجود تمام رقابت‌های شدید دو قدرت جهانی، واشنگتن-پکن به‌عنوان شرکای اصلی تجاری یکدیگر شناخته شده که مواهب تجاری و مالی عظیمی دارند؛ بنابراین گزینه مذاکره همچنان برای کاخ سفید جذاب محسوب می‌شود. بهنقل از بلومبرگ در جریان گفتوگوها، چین از دولت ترامپ خواسته به‌طور رسمی اعلام کند که ایالات متحده با استقلال تایوان «مخالفت» می‌کند. این واژه‌گذاری پیشنهادی از موضع قبلی دولت بایدن قوی‌تر است؛ موضعی که طی آن مقام‌های آمریکایی صرفا گفته بودند از تلاش تایوان برای کسب‌استقلال‌رسمی«حمایت نمی‌کنند».درصورت پذیرش،این تغییربه کمپین گسترده‌ترچین برای منزوی‌ساختن تایوان در عرصه جهانی، قدرت بیشتری خواهد بخشید. دولت ترامپ هنوز درباره این خواسته چین تصمیمی نگرفته و این مساله تنها یکی از موارد متعددی است که از سوی پکن مطرح شده و در دست بررسی قرار دارد.
