دستاوردهای سفر دبیر شورای‌عالی امنیت ملی کشورمان به ریاض را بررسی کردیم
پیام همگرایی
در دل طوفان تهدیدات رژیم اشغالگر صهیونیستی که بر خاورمیانه سایه افکنده، سفر علی لاریجانی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران به عربستان و دیدار با محمدبن سلمان ولیعهد سعودی، پس از سفر رئیس‌جمهور برای شرکت در اجلاس دوحه واجد اهمیت است.
جنایات رژیم‌صهیونیستی در منطقه باید کشورهای اسلامی را به این موضوع رهنمون کند که همگرایی در برابر سلطه‌گری اسرائیل، کلید امنیت پایدار و رهایی از چنگال آتش‌افروزی‌هایی است که هر روز دامن یک کشور را می‌گیرد؛ شاید بهتر است از این دریچه تحولات دیپلماتیک اخیر را ارزیابی کرد.
زمینه‌های هم‌زبانی
سفر لاریجانی به ریاض، تنها چند روز پس از تجاوز بی‌سابقه رژیم‌صهیونیستی به قطر در ۱۸ شهریورماه رخ داد. در این حمله، جنگنده‌های اسرائیلی با نقض آشکار حریم هوایی قطر ــ کشوری که میزبان پایگاه نظامی العدید آمریکا و شریک کلیدی واشنگتن است ــ با هدف تروررهبران حماس چندین مجتمع مسکونی دردوحه راهدف قرار داد. این عملیات تروریستی که با استفاده از ۱۵ جنگنده و ۱۰ بمب اجرا شد، به کشته‌شدن شش نفر از جمله یک افسر امنیتی قطری و پنج عضو حماس انجامید، هرچند رهبران اصلی مانند خلیل الحیه جان سالم به در بردند و عملیات رسما شکست خورد. نخست‌وزیر قطر، شیخ محمد بن عبدالرحمن آل‌ثانی، این اقدام را «تروریسم دولتی» خواند و اعلام کرد که دوحه حق پاسخگویی را برای خود محفوظ می‌دارد. این حمله که ماه‌ها برنامه‌ریزی شده بود، نه‌تنها مذاکرات آتش‌بس غزه را به خطر انداخت، بلکه پیامی صریح به همه کشورهای خلیج‌فارس فرستاد که هیچ‌کس از جنایات رژیم در منطقه درامان نیست، حتی متحدان نزدیک آمریکا.همزمان، بحث‌های بین‌المللی پیرامون خلع‌سلاح مقاومت لبنان، به‌ویژه حزب‌الله لبنان، به نقطه اوج رسیده است. تحت فشار شدید آمریکا و اسرائیل، دولت لبنان چندین جلسه اضطراری برای اجرای قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت تشکیل داد و برنامه‌ای زمانی برای خلع‌سلاح کامل حزب‌الله تا پایان ۲۰۲۵ تدوین کرد. این طرح، که توسط فرستاده آمریکایی تام براک ارائه شد، به دنبال حصر سلاح‌های مقاومت در دست ارتش لبنان است ــ اقدامی که «تکرار سناریوی سوریه» و توطئه‌ای برای تضعیف محور مقاومت است. حزب‌الله لبنان با رد این طرح تأکید کرده که تا عقب‌نشینی کامل اسرائیل از جنوب لبنان و توقف حملات، هیچ خلع‌سلاحی در کار نخواهد بود. نظرسنجی‌های اخیر نشان می‌دهد بیش از ۵۸درصد لبنانی‌ها مخالف خلع‌سلاح بدون تضمین‌های امنیتی هستند و ایران این فشارها را بخشی از استراتژی صهیونیستی برای نابودی دفاع مشروع لبنان می‌بیند. ارتش لبنان قرار است تا ۳۱ آگوست ۲۰۲۵ طرحی جامع ارائه دهد اما منابع امنیتی هشدار می‌دهند که بدون حمایت اقتصادی از سوی خلیج‌فارس (مانند قطر و عربستان)، اجرای آن غیرممکن است.
در این فضای پرتنش، اجلاس فوق‌‌العاده سران کشورهای اسلامی و اتحادیه عرب در دوحه دو روز قبل برگزار شد تا به حمله به قطر واکنش نشان دهد. بیانیه پایانی این اجلاس به‌رغم ضعیف بودن، تجاوز اسرائیل را محکوم کرد و بر لزوم وحدت اسلامی برای مجازات متجاوزان تأکید ورزید. در چنین شرایطی سفر لاریجانی به ریاض حامل پیام‌های مهمی است.
گام کلیدی در مسیر وحدت
پیش از سفر دبیر شورای‌عالی امنیت ملی به ریاض و در حاشیه اجلاس دوحه، دکتر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی دیدار و گفت‌وگو داشت. این دیدار بر روند رو به رشد روابط دو کشور تأکید کرد و دکتر پزشکیان از تعمیق همکاری‌ها به‌عنوان عاملی برای تأمین منافع مشترک و امنیت ملت‌های مسلمان سخن گفت. وی با اشاره به مسئولیت سنگین کشورهای بزرگ اسلامی مانندعربستان اظهارداشت:«اگرکشورهای اسلامی متحدباشند، رژیم‌صهیونیستی جرأت حمله به هیچ کشور مسلمانی را نخواهد داشت. عربستان می‌تواند نقش محوری در وحدت امت ایفا کند.» بن سلمان نیز از گسترش روابط اقتصادی و امنیتی استقبال کرد و بر لزوم مقابله مشترک با تهدیدات منطقه‌ای تأکید ورزید.دکتر پزشکیان در سخنرانی اجلاس دوحه نیز هشدار داد: «هیچ کشور اسلامی از تجاوزات رژیم‌صهیونیستی در امان نیست» و بر لزوم انزوای متجاوز و تقویت اتحاد اسلامی تأکید کرد. این رویداد، مقدمه‌ای برای سفر لاریجانی بود و ابعاد دیپلماتیک آن را تقویت می‌کند.
هیأت همراه و دستور کارهای چندلایه
علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، با هیأت همراهی شامل علی باقری کنی (معاون بین‌الملل) و محمدعلی بک (دستیار خلیج‌فارس وزیر امور خارجه) وارد ریاض شد. این سفر، سومین مقصد دیپلماتیک لاریجانی پس از بغداد و بیروت است، جایی که وی بر حفظ تسلیحات مقاومت در منطقه تأکید کرد. کارشناسان معتقدند این سفر در ادامه بازدید خالد بن سلمان، وزیر دفاع عربستان از تهران در فروردین۱۴۰۴ است و بر همکاری‌های اطلاعاتی، نظامی و اقتصادی تمرکز دارد. همچنین می‌توان گفت این سفر بخشی از دیپلماسی فعال ایران برای همگرایی منطقه‌ای است.تمرکز بر تجارت، سرمایه‌گذاری مشترک در انرژی و زیرساخت‌ها احتمالا در جریان دیدارها مطرح می‌شود اما بعد امنیتی شاید اصلی‌ترین موضوع در رویدادهای دیپلماتیک است. ایران، اسرائیل را تهدید اصلی می‌داند اما از جنگ تحمیلی ۱۲روزه علیه کشومان تا تجاوز به سوریه، لبنان و حالا قطر نشان می‌دهد اکنون این مسأله نگرانی همه منطقه شده است نه فقط یک کشور. گاردین در همین خصوص گزارش داد که کشورهای عربی اکنون اسرائیل را بزرگ‌ترین عامل بی‌ثباتی در منطقه می‌دانند. در چنین شرایطی بهترین فرصت برای هم‌افزایی بین کشورهای اسلامی است و همگرایی نظامی، مانند تبادل اطلاعات و مانورهای مشترک، می‌تواند جبهه‌ای نفوذناپذیر بسازد. لاریجانی پیش‌تر هشدار داد: «کشورهای منطقه باید برای جلوگیری از نابودی، تصمیمات قاطع بگیرند.»
همگرایی، پایان سلطه صهیونیستی
جمهوری اسلامی به‌عنوان پرچمدار مقاومت بر این باور است که امنیت منطقه تنها با همگرایی در برابر اسرائیل امکان‌پذیر خواهد بود. حمله به قطر زنگ خطری برای آغاز سلطه‌طلبی اسرائیل است و در صورتی که کشورهای منطقه هوشیار و متحد نباشند هژمونی نیابتی آمریکا غرب آسیا را به تسخیر درآورده و امنیت را به کالایی نایاب تبدیل خواهد کرد.
در حالی که غرب تلاش می‌کند بر «تهدید ایران» مانور دهد اما مردم و رهبران منطقه اکنون به‌خوبی تهدید اصلی و واقعی را درک می‌کنند؛ بنابراین، همگرایی ایران با عربستان، قطر و لبنان و سایر کشورهای منطقه پایان اشغالگری را تسریع می‌کند. این سفر می‌تواند گام نخست به سوی خاورمیانه‌ای امن، بدون سایه ترور و تجاوز باشد اگر رهبران کشورهای عربی تحولات منطقه را به‌خوبی درک و فهم کنند.
زمینه‌های هم‌زبانی
سفر لاریجانی به ریاض، تنها چند روز پس از تجاوز بی‌سابقه رژیم‌صهیونیستی به قطر در ۱۸ شهریورماه رخ داد. در این حمله، جنگنده‌های اسرائیلی با نقض آشکار حریم هوایی قطر ــ کشوری که میزبان پایگاه نظامی العدید آمریکا و شریک کلیدی واشنگتن است ــ با هدف تروررهبران حماس چندین مجتمع مسکونی دردوحه راهدف قرار داد. این عملیات تروریستی که با استفاده از ۱۵ جنگنده و ۱۰ بمب اجرا شد، به کشته‌شدن شش نفر از جمله یک افسر امنیتی قطری و پنج عضو حماس انجامید، هرچند رهبران اصلی مانند خلیل الحیه جان سالم به در بردند و عملیات رسما شکست خورد. نخست‌وزیر قطر، شیخ محمد بن عبدالرحمن آل‌ثانی، این اقدام را «تروریسم دولتی» خواند و اعلام کرد که دوحه حق پاسخگویی را برای خود محفوظ می‌دارد. این حمله که ماه‌ها برنامه‌ریزی شده بود، نه‌تنها مذاکرات آتش‌بس غزه را به خطر انداخت، بلکه پیامی صریح به همه کشورهای خلیج‌فارس فرستاد که هیچ‌کس از جنایات رژیم در منطقه درامان نیست، حتی متحدان نزدیک آمریکا.همزمان، بحث‌های بین‌المللی پیرامون خلع‌سلاح مقاومت لبنان، به‌ویژه حزب‌الله لبنان، به نقطه اوج رسیده است. تحت فشار شدید آمریکا و اسرائیل، دولت لبنان چندین جلسه اضطراری برای اجرای قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت تشکیل داد و برنامه‌ای زمانی برای خلع‌سلاح کامل حزب‌الله تا پایان ۲۰۲۵ تدوین کرد. این طرح، که توسط فرستاده آمریکایی تام براک ارائه شد، به دنبال حصر سلاح‌های مقاومت در دست ارتش لبنان است ــ اقدامی که «تکرار سناریوی سوریه» و توطئه‌ای برای تضعیف محور مقاومت است. حزب‌الله لبنان با رد این طرح تأکید کرده که تا عقب‌نشینی کامل اسرائیل از جنوب لبنان و توقف حملات، هیچ خلع‌سلاحی در کار نخواهد بود. نظرسنجی‌های اخیر نشان می‌دهد بیش از ۵۸درصد لبنانی‌ها مخالف خلع‌سلاح بدون تضمین‌های امنیتی هستند و ایران این فشارها را بخشی از استراتژی صهیونیستی برای نابودی دفاع مشروع لبنان می‌بیند. ارتش لبنان قرار است تا ۳۱ آگوست ۲۰۲۵ طرحی جامع ارائه دهد اما منابع امنیتی هشدار می‌دهند که بدون حمایت اقتصادی از سوی خلیج‌فارس (مانند قطر و عربستان)، اجرای آن غیرممکن است.
در این فضای پرتنش، اجلاس فوق‌‌العاده سران کشورهای اسلامی و اتحادیه عرب در دوحه دو روز قبل برگزار شد تا به حمله به قطر واکنش نشان دهد. بیانیه پایانی این اجلاس به‌رغم ضعیف بودن، تجاوز اسرائیل را محکوم کرد و بر لزوم وحدت اسلامی برای مجازات متجاوزان تأکید ورزید. در چنین شرایطی سفر لاریجانی به ریاض حامل پیام‌های مهمی است.
گام کلیدی در مسیر وحدت
پیش از سفر دبیر شورای‌عالی امنیت ملی به ریاض و در حاشیه اجلاس دوحه، دکتر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی دیدار و گفت‌وگو داشت. این دیدار بر روند رو به رشد روابط دو کشور تأکید کرد و دکتر پزشکیان از تعمیق همکاری‌ها به‌عنوان عاملی برای تأمین منافع مشترک و امنیت ملت‌های مسلمان سخن گفت. وی با اشاره به مسئولیت سنگین کشورهای بزرگ اسلامی مانندعربستان اظهارداشت:«اگرکشورهای اسلامی متحدباشند، رژیم‌صهیونیستی جرأت حمله به هیچ کشور مسلمانی را نخواهد داشت. عربستان می‌تواند نقش محوری در وحدت امت ایفا کند.» بن سلمان نیز از گسترش روابط اقتصادی و امنیتی استقبال کرد و بر لزوم مقابله مشترک با تهدیدات منطقه‌ای تأکید ورزید.دکتر پزشکیان در سخنرانی اجلاس دوحه نیز هشدار داد: «هیچ کشور اسلامی از تجاوزات رژیم‌صهیونیستی در امان نیست» و بر لزوم انزوای متجاوز و تقویت اتحاد اسلامی تأکید کرد. این رویداد، مقدمه‌ای برای سفر لاریجانی بود و ابعاد دیپلماتیک آن را تقویت می‌کند.
هیأت همراه و دستور کارهای چندلایه
علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، با هیأت همراهی شامل علی باقری کنی (معاون بین‌الملل) و محمدعلی بک (دستیار خلیج‌فارس وزیر امور خارجه) وارد ریاض شد. این سفر، سومین مقصد دیپلماتیک لاریجانی پس از بغداد و بیروت است، جایی که وی بر حفظ تسلیحات مقاومت در منطقه تأکید کرد. کارشناسان معتقدند این سفر در ادامه بازدید خالد بن سلمان، وزیر دفاع عربستان از تهران در فروردین۱۴۰۴ است و بر همکاری‌های اطلاعاتی، نظامی و اقتصادی تمرکز دارد. همچنین می‌توان گفت این سفر بخشی از دیپلماسی فعال ایران برای همگرایی منطقه‌ای است.تمرکز بر تجارت، سرمایه‌گذاری مشترک در انرژی و زیرساخت‌ها احتمالا در جریان دیدارها مطرح می‌شود اما بعد امنیتی شاید اصلی‌ترین موضوع در رویدادهای دیپلماتیک است. ایران، اسرائیل را تهدید اصلی می‌داند اما از جنگ تحمیلی ۱۲روزه علیه کشومان تا تجاوز به سوریه، لبنان و حالا قطر نشان می‌دهد اکنون این مسأله نگرانی همه منطقه شده است نه فقط یک کشور. گاردین در همین خصوص گزارش داد که کشورهای عربی اکنون اسرائیل را بزرگ‌ترین عامل بی‌ثباتی در منطقه می‌دانند. در چنین شرایطی بهترین فرصت برای هم‌افزایی بین کشورهای اسلامی است و همگرایی نظامی، مانند تبادل اطلاعات و مانورهای مشترک، می‌تواند جبهه‌ای نفوذناپذیر بسازد. لاریجانی پیش‌تر هشدار داد: «کشورهای منطقه باید برای جلوگیری از نابودی، تصمیمات قاطع بگیرند.»
همگرایی، پایان سلطه صهیونیستی
جمهوری اسلامی به‌عنوان پرچمدار مقاومت بر این باور است که امنیت منطقه تنها با همگرایی در برابر اسرائیل امکان‌پذیر خواهد بود. حمله به قطر زنگ خطری برای آغاز سلطه‌طلبی اسرائیل است و در صورتی که کشورهای منطقه هوشیار و متحد نباشند هژمونی نیابتی آمریکا غرب آسیا را به تسخیر درآورده و امنیت را به کالایی نایاب تبدیل خواهد کرد.
در حالی که غرب تلاش می‌کند بر «تهدید ایران» مانور دهد اما مردم و رهبران منطقه اکنون به‌خوبی تهدید اصلی و واقعی را درک می‌کنند؛ بنابراین، همگرایی ایران با عربستان، قطر و لبنان و سایر کشورهای منطقه پایان اشغالگری را تسریع می‌کند. این سفر می‌تواند گام نخست به سوی خاورمیانه‌ای امن، بدون سایه ترور و تجاوز باشد اگر رهبران کشورهای عربی تحولات منطقه را به‌خوبی درک و فهم کنند.
