با انتصاب علی لاریجانی بهعنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی و تأسیس «شورای دفاع»، کشور وارد مرحلهای جدید از بازطراحی معماری تصمیمسازی کلان در حوزههای امنیتی و دفاعی شده است. این تحولات، پاسخی ساختاری به جنگ ترکیبی دشمنان در حوزههای نظامی، سایبری، رسانهای و اقتصادی است. انتصاب علی لاریجانی بهعنوان دبیر جدید شورای عالی امنیت ملی_ که با حکم رئیسجمهور انجام شد_ مکمل تأسیس شورای دفاع کشور است. لاریجانی با سابقهای طولانی در مناصب کلیدی نظام از جمله دبیر شورای عالی امنیت ملی (۱۳۸۶-۱۳۸۴)، رئیس مجلس شورای اسلامی(۱۳۹۹-۱۳۸۷)، رئیس سازمان صداوسیما و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، یکی از معدود چهرههایی است که تجربهای چندوجهی در حوزههای سیاسی، فرهنگی، رسانهای و امنیتی دارد. لاریجانی در دوره پیشین دبیری شورای عالی امنیت ملی، بهعنوان مذاکرهکننده ارشد هستهای، توانایی خود در مدیریت بحرانهای بینالمللی و تعامل با بازیگران جهانی را نشان داد. او در مذاکرات هستهای با قدرتهای غربی مواضعی عقلانی و در عین حال قاطع اتخاذ کرد. این تجربه در شرایط فعلی میتواند به هماهنگی بیشتر میان نهادهای داخلی و تقویت دیپلماسی امنیتی کشور کمک کند.
شورای عالی امنیت ملی بهعنوان قرارگاه اصلی تصمیمسازی راهبردی کشور، با حضور لاریجانی میتواند نقش هماهنگکننده میان نهادهای نظامی، اطلاعاتی و سیاسی را تقویت کند. این شورا_ که در اصل ۱۷۶ قانون اساسی تعریف شده_ وظیفه تعیین سیاستهای کلی امنیتی، ایجاد هماهنگی میان نهادها و نظارت بر اجرای سیاستها را برعهده دارد. حضور لاریجانی در رأس دبیرخانه این شورا، بهدلیل تجربه او در مدیریت کلان، میتواند به انسجام بیشتر در تصمیمگیریهای راهبردی منجر شود.
تمرکز و انسجام در سیاستگذاری دفاعی
علاوه بر این، تشکیل شورای دفاع کشور بهعنوان نهادی جدید با هدف تمرکز بر سیاستگذاریهای دفاعی، یکی از مهمترین اقدامات در حوزه امنیت ملی است. این شورا که با تصویب شورای عالی امنیت ملی و با ریاست رئیسجمهور فعالیت میکند، برای ایجاد هماهنگی میان نهادهای نظامی، امنیتی و سیاسی طراحی شده است. وظایف اصلی آن شامل تدوین استراتژیهای دفاعی، هماهنگی میان نیروهای مسلح و پیشبینی سناریوهای محتمل درحوزههای نظامی وامنیتی است.شورای دفاع کشور برای آن تأسیس شده که با تهدیدات چندلایه دشمن مقابله کند. این نهاد میتواند با تمرکز بر تهدیدات نوین، نظیر جنگهای سایبری، هوش مصنوعی وحملات شناختی،نقش مهمی درافزایش تابآوری ملی ایفا کند.به گفته کارشناسان،این شوراباکاهش موازیکاری در نهادهای مختلف و ایجاد انسجام در تصمیمگیریهای دفاعی،امکان پاسخگویی سریعترومؤثرتر به بحرانها را فراهم میآورد.
سیگنالی به دشمنان
این تحولات در شرایطی رخ داده که ایران به تازگی تجربه جنگ ۱۲روزه با رژیم صهیونیستی را پشت سر گذاشته است. این درگیری که با پاسخ بیسابقه موشکی و پهپادی ایران به تلآویو همراه بود، معادلات راهبردی منطقه را تغییر داد. ضعف پدافند هوایی رژیم صهیونیستی در برابر دکترین حملههای نقطهزن ایران آشکار شد و توان بازدارندگی تهران به نمایش گذاشته شد. با این حال لزوم هوشیاری در برابر دشمنان ایران امری مسلم و مهم است. انتصاب لاریجانی و تأسیس شورای دفاع کشور، این پیام روشن را به دشمنان ایران_ بهویژه رژیم صهیونیستی، آمریکا و برخی کشورهای حاشیه خلیجفارس_ ارسال میکند که ایران با بازآرایی ساختارهای دفاعی و امنیتی خود، آماده پاسخگویی قاطع به هرگونه تهدید است.تحولات اخیر، شامل انتصاب لاریجانی و تأسیس شورای دفاع کشور، نشاندهنده عزم جمهوری اسلامی برای پاسخگویی هوشمندانه به تهدیدات نوین است. این اقدامات میتوانند به نتایج مهمی منجرشوند.هماهنگی میان شورای عالی امنیت ملی وشورای دفاع کشور،امکان تصمیمگیری سریعتر و مؤثرتر در برابر تهدیدات را فراهم میکند. همچنین تمرکز بر سیاستگذاریهای دفاعی و امنیتی، توان ایران در برابر تهدیدات نظامی، سایبری و روانی را افزایش میدهد.باید توجه داشت که تجربه لاریجانی در حوزههای سیاسی، رسانهای و امنیتی، او را به گزینهای مناسب برای مدیریت بحرانهای پیچیده تبدیل کرده بهطوریکه سابقه او در مذاکرات بینالمللی میتواند به بهبود جایگاه ایران در تعاملات جهانی کمک کند. با توجه به پیچیدگیهای ژئوپلیتیک منطقه و فشارهای بینالمللی، انتظار میرود این بازآرایی ساختاری، ایران را در موقعیت قویتری برای مواجهه با چالشهای آینده قرار دهد.