افزایش فاصله میان عرضه (تولید) و تقاضای انرژی به‌ویژه در حوزه برق، فشار فزاینده‌ای را بر بخش تولید کشور تحمیل کرده و نخستین جایی که با محدودیت و قطعی برق مواجه می‌شود، صنایع است؛ زیرا تامین برق بخش خانگی در اولویت قرار دارد. بااین‌حال با قطعی برق خانه‌‌ها نیز اصناف و کسب‌وکارها نیز دچار مشکل می‌شوند. این موضوع در کنار گرمای زودرس در بهار امسال و همچنین افزایش دمای هوا در تابستان جاری (مردادماه) سبب افزایش بیشتر مصرف برق و آب شده است. امسال مشکل دیگری به‌نام بحران کم‌آبی به مسائل کشور اضافه شده و آن کاهش بارش‌ها در سال آبی جاری و ثبت پنجمین سال خشک است که افت ۴۰درصدی بارندگی‌ها را نشان می‌دهد. این دو بحران همزمان صنعت کشورمان را با تهدیدی جدی مواجه کرده؛ تهدیدی که نه‌تنها رشد و بهره‌وری صنایع را تحت تأثیر قرار داده، بلکه ثبات اشتغال و معیشت کارگران و خانواده‌های‌شان را با چالش مواجه کرده است.آمارهای وزارت نیرو نشان می‌دهد که در سه‌ماهه ابتدایی سال جاری، تراز تولید و مصرف برق کشور با کسری بیش از ۸۰۰۰ مگاوات در ساعات اوج بار مواجه بوده است؛ این درحالی‌است که ظرفیت اسمی نیروگاه‌ها بالغ بر ۹۰هزار مگاوات است. میزان تقاضای پیک برق در سال ۱۴۰۳ به حدود ۸۰هزار مگاوات و امسال تا ۷۷هزار مگاوات رسیده است.قطع برق صنایع به‌خصوص در شهرهای صنعتی، سبب توقف ناگهانی خطوط تولید می‌شود؛ صنایعی همچون فولاد، سیمان و پتروشیمی که سهم قابل توجهی از اشتغال کشور را دارند، طی سال‌های گذشته تا امروز، زیان‌های چندهزار‌میلیارد تومانی فقط به علت توقف تولید ناشی از قطعی برق دیده‌اند. براساس گزارش‌ها، در بسیاری از شهرک‌های صنعتی، قطعی روزانه چهار تا هشت ساعته برق به یک روند عادی بدل شده و تولیدکنندگان را در شرایطی قرار داده که امکان برنامه‌ریزی برای تولید، تحویل به‌موقع کالا یا حفظ کیفیت محصولات را از دست داده‌اند.
صنایع برای سرپا نگه‌داشتن چرخه فعالیت خود به برق مستمر و قابل پیش‌بینی نیاز دارند اما حذف برق به معنای توقف تولید، افت درآمد و افزایش هزینه‌ها را در پی دارد و ممکن است درنهایت سبب تعدیل نیرو و بیکار شدن کارگران شود. بنابراین نخستین قربانی ناترازی گسترده و قطعی‌های مکرر برق و آب، بخش تولید و صنایع کشور است که سبب تعطیلی موقت خطوط تولید، کاهش بهره‌وری و حتی ورشکستگی برخی واحدهای صنعتی خواهد شد. در نتیجه شرکت‌ها ناچارند برای مدیریت هزینه‌ها، دست به تعدیل نیرو، کاهش شیفت‌های کاری یا توقف موقت تولید بزنند.
خطر ورشکستگی صنعت فولاد ایران
سیدرسول خلیفه‌سلطانی، دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران درباره وضعیت ناترازی انرژی در صنعت فولاد می‌گوید: صنعت فولاد از ۱۲ماه سال تنها در یک ماه بدون محدودیت برق و گاز امکان تولید داشته و به‌طور میانگین بیش از ۱۱۰ روز از تولید خود را از دست داده است. صنعت فولاد ۵۵۰۰ مگاوات ساعت برق مصرف می‌کند و ۴۰۰۰مگاوات ساعت آن، برابر با ۷۳درصد را خود شرکت‌های فولادی تولید می‌کنند، بااین‌حال وقتی کشور با ناترازی روبه‌رو می‌شود، برق تولیدی خود فولادسازان نادیده گرفته شده و برق‌شان قطع می‌شود. وی تاکید کرد: زنگ‌خطر ورشکستگی فولاد ایران به صدا درآمده و نیاز به حرکت جمعی و ملی دارد.
حل ناترازی انرژی زمان‌بر است
سیدجواد حسینی‌کیا، نایب‌رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس در مورد اقدامات برای حل ناترازی انرژی به خبرنگار جام‌جم گفت: حل ناترازی‌ها زمان‌بر است اما دولت و مجلس به‌صورت جدی در حال برنامه‌ریزی هستند. البته اقداماتی در حال انجام است که باید روند آن شتاب بگیرد.وی از تشکیل کمیته رفع ناترازی در کمیسیون صنایع و معادن مجلس خبر داد و گفت: با ایجاد این کمیته، سامانه‌ای در وزارت ارتباطات راه‌اندازی شده که شرکت ملی گاز و شرکت توانیر اطلاعات خود را در آن ثبت کرده‌اند و منتظر درج اطلاعات حوزه آب در این سامانه هستیم تا پس از آن بتوانیم برای مصرف بخش‌هایی که قابل مدیریت نبود، تصمیم‌گیری شود.
این نماینده مجلس با تأکید بر این‌که می‌توان با مدیریت مصرف حداقل ۱۵ تا ۲۰درصد ناترازی‌ها را مدیریت کرد، اظهار داشت: گام بعدی توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر به‌خصوص انرژی خورشیدی است که اقدامات آن در مرحله اجرایی قرار دارد. برای افزایش ظرفیت نیروگاه‌های سیکل ترکیبی هم برنامه‌هایی در دست اجراست که حداقل دو سال زمان می‌برد.
حسینی‌کیا گفت: حل ناترازی‌های انرژی نیازمند کار همه‌جانبه است و باید با اقدامات فرهنگی، مصرف بهینه شود. در گام بعدی واحدهای صنعتی باید بتوانند از ظرفیت‌های خود مانند احداث انرژی تجدیدپذیر بهره ببرند و راندمان آنها افزایش یابد. همچنین با تعویض بخاری‌ها، آبگرمکن‌ها و کولرهای آبی می‌توان از هدررفت جلوگیری کرد.
