البته این روزها بهدلیل تعاریف انحرافی از «جنس» و «جنسیت»، اشکال مختلفی از خانواده شکل گرفته که آسیبهای جدی به خانواده و جوامع وارد کرده است.
در رویکرد کارکردگرایی در جامعهشناسی، بخشی از هدف اصلی نظام اجتماعی با کارکردهای خانواده مرتفع میشود اما امروزه با غلبه رویکردهای مبتنی بر نسبیت و فردیت در جامعهشناسی، در مطالعات خانواده، «فرد» محور قرار میگیرد و جایگاه و نقش خانواده در مسیر اهداف جامعه کمتر مورد توجه است.
به اذعان اندیشمندان حوزه خانواده، اگرچه امروزه خانواده ایرانی دچار تغییر و تحولات جدی شده ولی هنوز خانواده در جامعه ایران نهاد اصلی و مرکزی است. سلامت، پایداری و قوام خانواده؛ سلامت، پایداری و قوام جامعه را رقم میزند.
در نگاه تاریخی، تمدنی و دینی به جامعه ایران میتوان مشاهده کرد خانواده در ایران فراتر از کارکردهای کلاسیک تعریف شده، نقش و مسئولیت اجتماعی دارد. در بزنگاههای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی تاریخ ایران، شاهد نقشآفرینی خانواده ایرانی بوده و هستیم. مشارکت زنان و مردان و اعضای خانواده در عرصه انقلاب اسلامی، حضور مردان در دفاع مقدس هشت ساله با تشویق و همراهی زنان خانواده و رجزخوانی مادران و همسران و خواهران شهدا بعد از شهید شدن عزیزانشان نمونههایی از کنش جمعی خانواده ایرانی است. جنگ تحمیلی ۱۲روزه رژیم منحوس صهیونیستی و اربابش آمریکا بر ایران نیز بار دیگر نشان داد که خانواده ایرانی همیشه در صحنه جامعه حاضر است. در مقاومت، جنگ، شکست و پیروزی خانواده نقش دارد و تلاش میکند از همه ظرفیتهایش برای پیشبرد جامعه استفاده کند.
بخش مهمی از انسجام و وحدت اجتماعی در این ایام مدیون سرمایه اجتماعی خانوادههاست. پیوندهای قوی خانوادگی، حمایتهای خویشاوندی از یکدیگر و یاری رساندنهای خانوادگی در ایجاد پیوندهای عمیق اجتماعی مهم هستند. شهادت و نقشآفرینی خانوادگی در جنگ تحمیلی اخیر، الگویی که عاشورا و قیام امام حسین(ع) به ما معرفی کرد نشان داد در عصری که ادعا میشود فرد و رضایتمندی فردی جامعه را به حرکت وامیدارد و تمدن را شکل میدهد، خانواده و مسئولیت فردی اجتماعی همراه با رضایتمندی پروردگار پیشبرنده و تمدنساز است.
برخلاف غرب، خانواده ایرانی جامعهگراست و نهتنها خود را در تربیت نسل تراز فرهنگ جامعه مسئول میداند بلکه با حضور و مشارکت مستقیم در عرصههای مختلف، جریانسازی و جامعهپردازی میکند و بدین سبب حفظ، تقویت و پاسداشت نهاد خانواده در ایران بسیار مهم و ضروری است.