در همین زمینه با دکتر علی ططری استاد دانشگاه و پژوهشگر تاریخ گفت‌وگو کردیم. ططری بر این باور است که علت اصلی ماندگاری ایران در طول تاریخ قوام، قدمت و قدرت ایرانیان است که جوهره اصلی فرهنگ ایرانی است.
در درازنای تاریخ همواره سرزمین ما در معرض تجاوز و تعدی قرار داشته. علت این تمرکز و توجه نسبت به ایران چیست؟
سرزمین ایران در نقطه جغرافیایی مهمی قرار دارد و به سبب موقعیت سوق‌الجیشی و شرایط استراتژیکی که دارد، همیشه مورد طمع بیگانگان بوده و در عین حال ما هم در مواجهه با شرایط بحرانی و به‌ویژه در موقعیت‌های جنگی، همیشه تدابیری برای مقابله داشتیم؛ چه زمان‌هایی که با اطلاع قبلی مورد تجاوز قرار گرفتیم و چه زمانی که غافلگیر شدیم.
دلایل طمع نیروهای خارجی هم کاملا مشخص است. ایران از منابع عظیم جغرافیایی، اقتصادی و همچنین پیشینه ارزشمند تاریخی برخوردار بوده و همین هم موجب تمرکز روی ایران شد.
به‌لحاظ اقتصادی هم اگر یک سیر نزدیک به ۳۰۰۰ سال از تاریخ ایران را بررسی کنیم، می‌بینیم که دو مسیر تجاری دنیا طی قرون متمادی یعنی جاده ابریشم و جاده ادویه از ایران عبور می‌کرد و از این رو تمام عالم‌گشایان و کشورگشایان تاریخ، سری هم به ایران زدند. هون‌ها، هیاطله، اسکندر مقدونی، رومی‌ها، تازیان، چنگیز، تیمور، افاغنه و ... مجموعه‌ای از اقوام و چهره‌هایی بودند که در مقاطع مختلف تاریخی سرزمین ایران را مورد تهاجم قرار دادند اما به‌رغم این همه تعدی و تجاوز، ایران و فرهنگ ایرانی همچنان زنده و پویا است و اگر هنوز فرهنگ، سرزمین و زبان ما حفظ شده، بلاشک مرهون تدابیری است که پدران ما در این سرزمین در شرایط بحرانی اتخاذ کردند.
به‌رغم همه مرارت‌هایی که ایرانیان در طول تاریخ به‌واسطه تهاجم بیگانه متحمل شدند و حتی در مقاطعی هم کشور تحت اشغال نیروی خارجی قرار گرفت، رمز و راز ماندگاری فرهنگ ایرانی چیست؟
ایران از سه عنصر اصلی قدمت، قوام و قدرت که جوهره هر تمدن و فرهنگی در دنیا بوده، برخوردار بوده است. البته به عنوان یک پژوهنده تاریخ که باید سیر تطور و تحول دوران گذشته را درست روایت کنیم، باید اذغان کرد که در برخی مواقع تاریخی به سبب برخی بی‌تدبیری‌های حاکمان ایران، شرایطی فراهم شد که دشمنانی که طمع به این سرزمین داشتند، در کوتاه‌مدت و به صورت زودگذر، توانستند موفقیت‌هایی کسب کنند اما براساس اسناد معتبر تاریخی، این سؤال را باید طرح کرد که اساسا آیا می‌توان مقطعی هم به عنوان نمونه ذکر کرد که دشمنی که موفق به اشغالگری ایران شده، به نتایج دلخواه خود رسیده یا توانسته فرهنگ و تمدن ایرانی را خدشه‌دار کند؟
بررسی دوران‌های مختلف تاریخی از زمان پیدایش خط در ایران تا مقطع فعلی که جنگ تحمیلی اسرائیل به وطن‌مان آغاز شد، کمتر کشوری به اندازه ایران، تهاجم خارجی به خود دیده است. ما در طول دو قرن اخیر بارها طعم تلخ تجاوز را از نبردهای ایران و روسیه، جنگ جهانی اول، جنگ جهانی دوم، جنگ تحمیلی عراق و حمله رژیم صهیونیستی به خاک کشورمان را دیده‌ایم اما تاریخ شاهد است که در هیچ دوره‌ای از پای ننشستیم و فرهنگ ایرانی همچنان پویا و بالنده تدوام پیدا کرده است. البته در طول این دوره‌های پرتلاطم، علاوه‌بر پایداری ملت ایران که در برابر تهاجم خارجی مقاومت نشان دادند، نباید نقش بزرگانی مثل سعدی و فردوسی را فراموش کرد. حکیم ابوالقاسم فردوسی با به یادگار گذاشتن شاهنامه کاری سترگ انجام داد و با یک تیر، ۱۰ هدف را نشانه گرفت و زبان، فرهنگ، تمدن و هویت ایرانی را تقویت کرد. این در حالی است که در بسیاری از تهاجمات خارجی، گنجینه‌هایی از آثار مکتوب و کتابخانه‌های ارزشمند به یغما رفت یا در آتش حقد و حسد سوخت اما پدران ما همچنان سرفرازانه هویت خود را حفظ کردند و برای آیندگان به یادگار گذاشتند.
نوع مواجهه ایرانیان با تجاوز خارجی چگونه بوده که باعث پایداری هویت ایرانی شده است؟
در ابتدای سخنم تاکید کردم که ایرانیان از دوام، قوام و قدرت برخوردار بوده‌اند، ما در طول دوران‌های گذشته بزرگ‌ترین لشکرکشی‌های تاریخ را تجربه کردیم و از این موقعیت هم به‌سلامت عبور خواهیم کرد. مردم ایران همواره در مواقع بحرانی بهترین تدابیر را اندیشیده و همواره تلاش کردند موقعیت بحرانی را به عقب برانند. از سویی دیگر باز هم اسناد تاریخی حکایت از این دارد که ما در امر دفاع تجربه‌های زیادی داریم و همواره تلاش کردیم که حتی زمانی که غافگیر شدیم باز هم با تدبیر کارها را به پیش ببریم. این موضوع از آنجا ناشی می‌شود که اکثر قریب به اتفاق تهاجماتی که چه قبل و چه بعد از اسلام نسبت به ایران روی داده، به‌واسطه آن بوده که ما در یک حالت تدافعی قرار داشتیم و روحیه تهاجمی نسبت به سرزمین‌های پیرامونی نداشتیم؛ به همین خاطر نیروی خارجی به کشور ما حمله کرده است. از همین رو است که در بسیاری از مواقع در مراحل اولیه تهاجم، ملت ایران غافلگیر شده است. بعد از انقلاب اسلامی و در دوران جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه ایران و حتی در تهاجم اخیر رژیم صهیونیستی علیه خاک کشورمان، ما شاهد این موضوع هستیم که دشمن با استفاده از اصل غافلگیری به کشور تجاوز کرده است. در دوران دفاع‌مقدس وقتی کشور مورد تهاجم ارتش صدام قرار گرفت، ما انتظار حمله را نداشتیم اما بعد از یکی دو روز حالت بی‌خبری و غافلگیری، نیروهای ایرانی توانستند خود را بازیابی کنند و حماسه نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی تحت عنوان عملیات کمان ۹۹ را رقم بزنند. حمله رژیم صهیونیستی به خاک ایران نیز زمانی رخ داد که ما در حال مذاکره بودیم و دشمن از همین وضعیت استفاده کرد و آسیب‌هایی را طی یکی دو روز به کشور وارد کرد اما آنچه که در یک هفته اخیر دیدیم، این بود که ملت ایران بعد از این غافلگیری به‌پا‌خاست و نیروهای مسلح ایران ابتکار عمل را به دست گرفته و توانستند نبرد را مدیریت کنند.
این روحیه همگرایی وهمبستگی که درجامعه ایرانی درطول یک هفته اخیرمی‌بینیم،ناشی ازچیست؟بلافاصله دیدیم که ایرانیان یکپارچه و یک صدا ضمن ابراز انزجار ازیک تهاجم نیروی بیگانه حمایت خود راازمقاومت در برابر این تجاوز اعلام کردند.
آنچه که من در طول این یک هفته مشاهده کردم، اتحاد وهمبستگی بود که در بین هم‌میهنان‌مان شکل گرفت. رژیم صهیونیستی شاید براساس یک گمانه غلط تصور می‌کرد که با یک حمله برق‌آسا و وارد کردن ضرباتی بر ارکان نظام بلافاصله شاهد همراهی مردم ایران با نیروهای متجاوز خواهد شد اما اساسا این گمان را نمی‌برد که این اتحاد گسترده در بین مردم شکل بگیرد. این همگرایی باید تدوام پیدا کند و رمز موفقیت در این جنگ تحمیلی، حمایت همه‌جانبه ایرانیان است. مردم ما تا پیش از این رخداد با مشکلات اقتصادی و تورم مواجه بودند اما کمبودها و نارسایی که بخشی از آن ممکن است ناشی از بی‌تدبیری باشد، باعث نشد که همه اقوام ایرانی از ترک، لر، کرد، عرب، بلوچ و...پای کار نیایند و از تمامیت ارضی کشور دفاع نکنند. این همگرایی یک ظرفیت بسیار بالا است که بعد از خوابیدن فتنه‌ها می‌تواند به زمینه تعامل هرچه بیشتر میان مردم و حکومت برای پیشبرد و آبادانی کشور مبدل شود. این وجه تمایز ما بوده که هیچ موقع در برابر یک هجوم خارجی منفعل نبودیم و اطمینان دارم که براساس شواهد و قرائنی که در میدان می‌بینم با حفظ همین روحیه به‌سلامت از این گذرگاه عبور خواهیم کرد. با این اتحاد و همدلی چارچوب ارکان نظام حفظ و بین مردم عاطفه و وحدتی ایجاد شد و رویکرد جامعه نشان داد که همه اقوام داخل کشور خود را با افتخار ایرانی دانسته، بر تاریخ ۳۰۰۰ ساله مکتوب خود افتخار می‌کنند و می‌دانند که هر دشمن خارجی در نهایت باید در برابر این فرهنگ و تمدن پرآوازه سر تعظیم فرود بیاورد و از گذشته تاریخی این مرز و بوم درس عبرت بگیرد که حتی اگر نیروی خارجی در مقاطعی موفق به اشغال ایران شده، درنهایت در فرهنگ ایرانی محو گردیده است. بنابراین کسی نمی‌تواند برای ما تعیین تکلیف کند. بسیاری از کشورها شاید از یک ارتش قدرتمند برخوردار بودند اما به‌واسطه عدم همراهی مردم آن سرزمین، نتوانستند کاری از پیش ببرند و در نهایت در برابر دشمن مغلوب شدند اما امروز می‌بینیم که قاطبه مردم اتحاد و انسجام بالایی دارند. این همگرایی و همدلی بین ایرانیان کاملا امری طبیعی است چون تاریخ نشان داده است که مردم ایران اعتماد به‌نفس بالایی دارند. باز هم تاریخ به ما می‌گوید که ما همیشه در طول دوران گذشته به داشته خودمان تکیه و از توانمندی‌های بومی استفاده کردیم. این نکته را هم باید مدنظر داشته باشیم که ما همیشه در مواجهه با دشمن خارجی تنها بودیم و حتی چه خیانت‌ها که از همپیمانان‌مان ندیدیم. در طول این تاریخ ۳۰۰۰ ساله روی کمک هیچ‌کس حساب باز نکردیم بلکه تنها تکیه گاه ما ملت ایران بودیم. با قطع و یقین می‌گویم که بعد از عبور از این گذرگاه خواهید دید کسانی که تا پای جان برای دفاع از سرزمین‌شان تلاش کردند و از خود گذشتند به عنوان افتخارآفرینان این آب و خاک مورد تقدیر و قدردانی قرار خواهند گرفت.
چگونه‌است که برخی‌به‌رغم این گذشته پرافتخاربه جای‌ایستادن درسمت درست‌تاریخ ازمتجاوزان‌به خاک‌ایران‌حمایت می‌کنند؟
به این تعداد افراد محدود باید توصیه کرد که تاریخ ایران را با دقت بخوانند و درس عبرت بگیرند. واقعیت آن است بخشی از این افراد یقینا خائن و وطن‌فروش هستند و تکلیف آنان مشخص است. گروهی دیگر هم جاسوسانی هستند که گروهی از اتباع را شامل می‌شوند که سال‌ها از مهمان‌نوازی و مهمان‌پذیری ایرانیان بهره بردند و نمک خوردند و نمکدان شکستند. گروهی دیگر شاید فریب‌خوردگانی هستند که بعضا در گذشته به‌واسطه برخی برخوردها آسیب‌هایی دیدند و اکنون به غلط تصور می‌کنند که زمان عقده‌گشایی است. روی سخنم با افراد فریب خورده است و باید به آنها یادآور شوم که امروز وطن در خطر است و اگر خدای نکرده در این نبرد شکست بخوریم از این پس هر فرد دون‌پایه‌ای به خود اجازه میدهد به خاک ایران تجاوز کند. بنابراین هرچه زودتر با ابراز ندامت از عملکرد خود بار دیگر به آغوش ملت بازگردند.
