گام بلند رسانه‌ملی در عدالت دیجیتالی

حرکت آرام به سمت کیفیت بهتر
مهندس علیرضا شریفی ابتدا با اشاره به این‌که معاونت توسعه و فناوری، علاوه بر بهره‌برداری و نگهداری زیرساخت‌ها، مسئول توسعه و ارتقای آنها نیز هست و همچنان با توجه به رشد فناوری و بودجه‌های موجود، همواره در حال ارتقای زیرساخت‌های مورد نیاز رسانه‌ملی هستیم.  معاون توسعه و فناوری رسانه در ادامه خاطرنشان کرد: یکی از حوزه‌های مهم، افزایش کیفیت تصاویر ارسالی به مخاطب است که اهمیت بالایی دارد.  معاون توسعه و فناوری رسانه با اشاره به دیجیتال‌سازی شبکه‌های تلویزیونی توضیح داد: در تاریخ ۸ آبان سال ۸۸، زیرساخت پخش از آنالوگ به دیجیتال تغییر یافت، این تحول فناورانه امکان ارسال تعداد بیشتری کانال در همان پهنای باند را فراهم کرد و کیفیت تصویر نیز به شکل قابل توجهی ارتقا یافت. وی در ادامه افزود: کیفیت پخش آنالوگ که به دلیل ماهیت مدولاسیون و نحوه پخش، اغلب مشکلات متغیری از تصویر برفکی تا کیفیت قابل قبول داشت، با پخش دیجیتال در قالب فرمت‌های SD جایگزین شد. ماهیت دیجیتال نیز به صورتی است که تصویر یا کاملا دریافت می‌شود یا اصلا نمایش داده نمی‌شود و مشکلات نوسان کیفیت آنالوگ را ندارد. معاون فناوری رسانه با اشاره به ادامه این روند گفت: مهندسان رسانه در تلاشند با تحقیقات و پژوهش‌های بین‌المللی، کیفیت تصاویر را به گونه‌ای ارتقا دهند که مخاطب هنگام تماشای تصاویر، بیشترین شباهت ممکن را به واقعیت طبیعت مشاهده کند. هرچه کیفیت تصویر بالاتر باشد، حجم بیشتری از اطلاعات باید توسط دوربین ثبت و سپس با فشرده‌سازی مناسب برای مخاطب ارسال شود. شریفی با بیان این‌که سازمان صداوسیما پس از این موفقیت علاقه‌مند شد تا در راستای حق مشتری‌مداری مردم عزیز، کیفیت تصاویر را ارتقا دهد و از SD به سمت HD حرکت کند، اظهار داشت: اولویت نخست سازمان، شبکه‌های ملی بود که بخش عمده‌ای از آنها در نهم آذر ۹۹ افتتاح و به بهره‌برداری رسیدند و پس از آن به صورت موردی شبکه‌های دیگر نیز اضافه شدند.

 

شبکه‌‌های برون مرزی و استانی در صف HD
مهندس شریفی با اشاره به وضعیت کنونی پروژه HD‌سازی شبکه‌های رسانه‌ملی تصریح کرد: اکنون که این گزارش ارائه می‌شود، چهار شبکه ملی هنوز به صورت SD باقی مانده‌اند که ان‌شاءالله با تلاش همکاران و تخصیص بودجه، آنها نیز به HD تبدیل خواهند شد. معاون توسعه و فناوری رسانه تأکید کرد: 
HDسازی صرفا به شبکه‌های ملی محدود نمی‌شود بلکه شبکه‌های برون‌مرزی و استانی نیز پس از شبکه‌های ملی در اولویت بعدی هستند. وی خاطرنشان ساخت: چند شبکه برون‌مرزی نیز به HD ارتقا یافته‌اند و اکنون در حال راه‌اندازی شبکه‌های HD استانی هستیم. معاون توسعه و فناوری رسانه‌ملی، در توضیح فرآیند ارتقا به کیفیت HD بیان کرد: فرآیندی که باید مخاطب با آن آشنا شود این است که تبدیل SD به HD فقط با نصب یک مبدل در انتهای مسیر انجام نمی‌شود. از ثبت تصویر با دوربین تا انتشار و دریافت توسط مخاطب، کل چرخه باید به‌روزرسانی شود تا قابلیت پخش HD فراهم شود به همین دلیل، تجهیزات استودیو، کارت‌های واسط، فرمت دستگاه‌ها، کابل‌ها، سوئیچ‌ها و فرستنده‌ها همگی نیازمند ارتقا هستند تا سیگنال با حجم بیشتری منتقل و پخش شود. 

 

بودجه ۱۰ همتی نیاز است
وی در ادامه به تغییرات ماهواره‌ای اشاره کرد و گفت: در ارسال سیگنال‌های ماهواره‌ای نیز باید با اعمال تغییراتی در پهنای باند و مدولاسیون  چرخه کامل پخش HD فراهم شود. معاون توسعه و فناوری رسانه‌ملی با اشاره به چالش‌های پیش‌روی پروژه HDسازی اظهار داشت: برای تکمیل این چرخه، مراکز باید به فناوری کامل HD مجهز شوند. واحدهای سیار و تجهیزات SNG باید تغییر یابند، آرشیو محتوای HD ایجاد شود و دوربین‌ها ارتقا پیدا کنند یعنی حتی اگر محتوا به شکل HD تولید شده باشد، باید کل چرخه آماده باشد تا مخاطب بتواند آن را با کیفیت مطلوب دریافت کند. وی در ادامه با بیان هزینه‌های سنگین این پروژه افزود: هزینه لازم برای ایجاد چنین تغییراتی در یک مرکز، حدود ۳۵۰ میلیارد تومان است. وقتی این رقم را برای تمام مراکز کشور ضرب کنیم، مبلغ کلانی نزدیک به ۱۰ هزار میلیارد تومان (۱۰ همت) نیاز است که با توجه به محدودیت‌های مالی، مبلغ بسیار بالایی است و در حال حاضر در اختیار سازمان نیست. وی در تشریح اقدامات انجام شده اظهار داشت: در جلسات متعدد با بخش‌های مربوطه و مدیریت دارایی، خوشبختانه برخی تجهیزات موجود قابلیت ارتقا به HD را داشتند و تنها نیاز فعال‌سازی لایسنس آنها بود. به عنوان نمونه، میزهای میکسری که پیش‌تر خریداری شده بودند، ظرفیت پخش HD را داشتند اما در برخی مناطق صرفا به صورت SD مورد استفاده قرار می‌گرفتند. همچنین دوربین‌های موجود نیز تا حدی قابلیت HD داشتند که حاصل خریدهای کارشناسی قبلی بود. با بهره‌گیری از این ظرفیت‌های موجود و طبق دستور ریاست سازمان، پخش HD را آغاز کردیم، هر چند این اقدام تنها بخشی از چرخه کامل ارتقا به فناوری HD محسوب می‌شود و در واقع مرحله اولیه این پروژه به شمار می‌رود. مهندس شریفی تأکید کرد: این شروع، گام اول در مسیر تحقق کامل پخش HD در سراسر کشور است که نیازمند برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری بیشتری خواهد بود. وی در توضیح مراحل اجرایی پروژه HD بیان کرد: در گام نخست، تنها واحدهای پخش را به کیفیت HD ارتقا دادیم و HDسازی تجهیزات دیگر از جمله سامانه‌های سیار، SNGها، خطوط ارتباطی داخلی و نودال را به آینده موکول کردیم تا با بودجه‌های تخصیص‌یافته از مراکز استان‌ها، این موارد را تکمیل کنیم. با ارتقای حلقه اصلی پخش به‌HD، اطمینان داریم مدیران کل مراکز استان‌ها انگیزه بیشتری خواهند داشت تا از مسئولان استانی برای تسریع این فرآیند کمک بگیرند، هرچند در نهایت، متولی اصلی این طرح، سازمان صداوسیما خواهد بود و ما موظفیم طبق قانون، پخش رایگان را تضمین کنیم.  معاون توسعه و فناوری رسانه با اشاره به محدودیت‌های مالی تصریح کرد: درآمدهای فعلی سازمان به‌حدی نیست که بتوان آن را در بخش تملک و دارایی سرمایه‌گذاری کرد. حتی در صورت کسب درآمد از تبلیغات، ماهیت فعالیت‌های فناورانه ما مستلزم استفاده از بودجه‌های تملک دارایی است.

 

۱۴ مرکز استانی HD شده‌اند
مهندس شریفی با اشاره به پیشرفت پروژه HD در مراکز استانی اظهار داشت: اکنون از میان ۳۳ مرکز، ۱۴ مرکز پخش قطعی HD خود را آغاز کرده‌اند. ۸ مرکز نیز در مرحله آزمایشی قرار دارند که تمهیدات لازم برای راه‌اندازی آنها پیش‌بینی شده است. در نهایت، ۱۱ مرکز باقی مانده‌اند که هنوز این فرآیند در آنها کامل نشده است. اگر بخواهیم به صورت درصدی بیان کنیم، حدود ۳۵ درصد کار این مراکز نیز انجام شده است. وی در ادامه توضیح داد: این امر مستلزم آن است که در قالب قراردادهای جدید، پیمانکار تجهیزات مورد نیاز را تحویل دهد و ما بتوانیم به سرعت آنها را به مراکز برسانیم تا در عرض ۳ تا ۴ ماه آینده، این ۱۱ مرکز باقی‌مانده نیز به چرخه پخش HD اضافه شوند. ایشان با اشاره به چشم‌انداز پروژه تأکید کرد: به این ترتیب، یک تحول بزرگ در استان‌ها رخ خواهد داد و فرمت پخش تمام مراکز استانی از SD به HD تغییر می‌کند. وی با توضیح محدودیت‌های فعلی افزود: وقتی فرمت پخش HD شود، شما می‌توانید با یک مبدل محتواهای SD را نیز پخش کنید، اما این کار موجب ارتقای کیفیت واقعی تصویر نمی‌شود. این موضوع نیز در دستور کار ما قرار دارد. شریفی در تشریح برنامه‌های آتی اظهار داشت: در فازهای بعدی، ما باید چرخه کامل تولیدات HD را برقرار کنیم تا مراکز بتوانند صددرصد از ظرفیت تولید محتوای HD به‌طور مؤثر بهره‌مند شوند.

 

هزینه را به مخاطب تحمیل نمی‌کنیم
شریفی در بخش دیگری از سخنانش به پیچیدگی‌های فناورانه اشاره کرد و گفت: هرچه فناوری پیچیده‌تری در حوزه رسانه به‌کار گرفته شود، هزینه‌های رسانه کاهش می‌یابد، اما این هزینه‌ها به مخاطب منتقل می‌شود. وی با بیان تأثیرات این تغییرات بر مخاطبان تأکید کرد: استفاده از فناوری‌های پیچیده‌تر برای ارسال، مستلزم وجود گیرنده‌های خاص و جدید است که این هزینه اضافی بر دوش مخاطب خواهد بود. معاون توسعه و فناوری رسانه با اشاره به سیاست‌های عدالت‌محور سازمان گفت: ما فرآیندی را آغاز کردیم تا این هزینه از دوش مخاطب برداشته شود و فرمت پخش تغییر کند. البته این تغییر فرمت ساده نیست و مستلزم هزینه‌های ارزی بالایی است. تجهیزات سمت گیرنده باید تغییر کنند، فرمت ارسال SD بازبینی شود، ساختار فرستنده‌ها اصلاح شوند و میزان و تعداد بسته‌های دیجیتال مورد بازنگری قرار گیرد. شریفی خاطرنشان کرد: امیدواریم با پایان پروژه ‌HDسازی، این تغییرات نیز عملی شده و در نهایت بتوانیم وعده‌ای مؤثر بدهیم که هموطنان عزیز با نرخ نفوذ بالای ۸۵ درصد، بتوانند به صورت واقعی و بدون مشکل‌HD  دریافت کنند. او با اشاره به این‌که در حال حاضر، ممکن است برای افرادی که گیرنده‌هایشان فرمت HEVC را پشتیبانی نمی‌کند، وضعیت مطلوبی وجود نداشته باشد، گفت: این افراد با وجود پخش ‌HD نمی‌توانند تصاویر با کیفیت بالا را دریافت کنند که این موضوع به گیرنده آنها مربوط است و ما از این بابت از مردم عزیزمان عذرخواهی می‌کنیم که مجبورند گیرنده‌های خود را ارتقا دهند. برای رفع این مشکل بدون نیاز به تعویض گیرنده‌ها، باید سمت فرستنده‌ها تغییراتی انجام شود که طبیعتا هزینه‌های زیادی برای سازمان به دنبال خواهد داشت. شریفی در تشریح راهکارهای پیش‌رو تأکید کرد: باید فرمت مناسب‌تری را که با همه گیرنده‌ها سازگار باشد، به کار بگیریم و این فرآیند را تسهیل کنیم. این موضوع نیز به دستور رئیس سازمان در حال پیگیری است. امیدواریم در این مرحله نیز بتوانیم به وعده‌های خود عمل کرده و شاهد پخشی باشیم که بالاترین ضریب نفوذ را دارد؛ به‌گونه‌ای که مخاطبان نیازی به گیرنده‌های خاص نداشته باشند.