وی در این سخنرانی بار دیگر بر موضع قاطع ایران مبنی بر حفظ حقوق هسته‌ای خود تأکید کرد و اعلام داشت که ایران هرگز از حق خود برای برخورداری از صنعت صلح‌آمیز هسته‌ای چشم‌پوشی نخواهد کرد. این اظهارات درحالی بیان شد که مذاکرات هسته‌ای بین ایران و ایالات متحده درجریان است و ادعاهایی ازسوی رسانه‌هایی مانندگاردین واظهارات دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر اعمال فشار برای تعطیلی کامل یا موقت برنامه غنی‌سازی ایران مطرح شده است.
تأکید ایران بر حقوق هسته‌ای
عباس عراقچی در سخنرانی خود در کنفرانس پوگواش، که روز جمعه برگزار شد، با اشاره به سابقه مذاکرات هسته‌ای و توافق برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) در سال ۲۰۱۵، اظهار داشت که ایران به‌عنوان عضوی از پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای (NPT) حق غیرقابل‌انکاری برای توسعه فناوری هسته‌ای صلح‌آمیز دارد. وی تأکید کرد که برنامه هسته‌ای ایران همواره تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) بوده و هیچ‌گونه انحرافی به سمت اهداف نظامی نداشته است. عراقچی با استناد به گزارش‌های متعدد آژانس اعلام کرد که ایران به تعهدات خود پایبند بوده و هرگونه ادعای خلاف این موضوع را «سیاسی و مغرضانه» خواند.
وزیر امور خارجه ایران در بخش دیگری از سخنان خود به تلاش‌های برخی طرف‌های غربی، به‌ویژه ایالات متحده، برای محروم‌کردن ایران از حق غنی‌سازی اشاره کرد و این رویکرد را «غیرقابل قبول» دانست. وی اظهار داشت: «ایران نه‌تنها از حق غنی‌سازی خود کوتاه نخواهد آمد، بلکه آماده است در مذاکرات، توافقی متوازن و مبتنی بر احترام متقابل را دنبال کند که تضمین کننده حقوق ملت ایران باشد.» این اظهارات پاسخی مستقیم به ادعاهای اخیر دونالد ترامپ بود که بارها خواستار برچیده‌شدن کامل تأسیسات غنی‌سازی ایران شده است.
مذاکرات هسته‌ای و مواضع ایران
از زمان بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید در سال ۲۰۲۵، مذاکرات هسته‌ای بین ایران و ایالات متحده بار دیگر در کانون توجه قرار گرفته است. این مذاکرات که از طریق میانجیگری عمان و در قالب گفتوگوهای غیرمستقیم انجام می‌شود، با هدف دستیابی به توافقی جدید برای جایگزینی برجام در جریان است. ایران در این مذاکرات بر چند اصل کلیدی تأکید دارد: رفع کامل تحریم‌های غیرقانونی، تضمین اجرای تعهدات از سوی طرف‌های مقابل، و حفظ حق غنی‌سازی برای اهداف صلح‌آمیز. عراقچی در کنفرانس پوگواش با اشاره به مذاکرات جاری، هرگونه درخواست برای توقف کامل غنی‌سازی یا برچیدن تأسیسات هسته‌ای را «خط قرمز» تیم مذاکره‌کننده عنوان می‌کند. این موضع در راستای سخنان قبلی مقامات کشورمان از جمله رهبرمعظم انقلاب است که مذاکره با آمریکا را در شرایط فشار حداکثری غیرممکن دانسته‌اند.
ادعاهای گاردین و تناقض با مواضع ایران
اخیرا روزنامه گاردین در گزارشی مدعی شد که ایران در مذاکرات هسته‌ای پیشنهاد تعلیق سه‌ساله برنامه غنی‌سازی خود را پذیرفته است. این ادعا به‌سرعت از سوی مقامات ایرانی ازجمله کاظم غریب‌آبادی، معاونت حقوقی وزارت خارجه تکذیب و به آن واکنش نشان داده شد.
مسئولان ایرانی این گزارشات را رد و عنوان کردند: «طرف‌های مذاکره ما به‌خوبی می‌دانند جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گاه دستاوردی را که با خون شهدا و هزینه‌های بسیار به‌دست آورده است، وجه‌المصالحه قرار نخواهد داد! حق غنی‌سازی خط قرمز قطعی ماست! توقفی هم در غنی‌سازی پذیرفته نمی‌شود.» به‌نظر می‌رسد این‌گونه گزارش‌ها تلاشی برای ایجاد فشار روانی بر مذاکره‌کنندگان ایرانی است.
تکذیب ادعای گاردین ازسوی مقامات کشورمان نشان‌دهنده حساسیت بالای موضوع غنی‌سازی در سیاست خارجی و داخلی کشور است. غنی‌سازی اورانیوم نه‌تنها به‌عنوان بخشی از برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، بلکه به‌عنوان نمادی از خودکفایی علمی و استقلال ملی تلقی می‌شود. هرگونه پیشنهاد برای تعلیق یا توقف آن با واکنش شدید افکار عمومی و نخبگان سیاسی در ایران مواجه خواهد شد.
اظهارات ترامپ و سیاست فشار حداکثری
دونالد ترامپ از زمان آغاز دور دوم ریاست‌جمهوری خود، بارها بر لزوم برچیده شدن برنامه هسته‌ای ایران تأکید کرده است. وی در اظهاراتی تهدیدآمیز اعلام کرده در صورت عدم دستیابی به توافق، گزینه نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای ایران روی میز خواهد بود. استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا در مذاکرات هسته‌ای نیز در مصاحبه هفته گذشته‌اش با شبکه بریتبارت، اظهار داشت که «خط قرمز آمریکا، غنی‌سازی صفر و برچیدن کامل تأسیسات نطنز، فردو و اصفهان است.» این موضع‌گیری‌ها با واکنش تند مقامات ایرانی مواجه شده است.
عراقچی در کنفرانس پوگواش به این اظهارات پاسخ داد و گفت: «موضع‌گیری‌های متناقض مقامات آمریکا و صحبت‌های ضد و نقیض آنها موجب پیچیده‌تر‌شدن بیشتر روند مذاکراتی و افزایش عدم قطعیت در مورد جدیت و آمادگی آمریکا برای عمل به اقتضائات یک روند دیپلماتیک دانست و تاکید کرد جمهوری اسلامی ایران بی‌توجه به هیاهوهای رسانه‌ای، بر پیشبرد مواضع اصولی و قانونی خود در چارچوب تعهدات و حقوق بین‌المللی ایران متمرکز خواهد ماند.» وی همچنین در بخش دیگری از سخنانش، تغییر مکرر مواضع آمریکا و تعدد سخنگویان آنها را مانعی بر سر موفقیت مذاکرات توصیف و با اشاره به شکل‌گیری ائتلافی از نیروهای خرابکار به محوریت رژیم‌صهیونیستی برای اثرگذاری بر سیاست‌گذاران آمریکایی و مذاکره‌کنندگان این کشور، تصریح کرد: «برای همگان روشن شده است که محافل جنگ‌طلب و ضد دیپلماسی در داخل آمریکا به‌صورت هماهنگ برای اثرگذاری منفی بر روند مذاکرات تلاش می‌کنند اما این مسأله، مسأله داخلی دولت آمریکاست و به هیچ عنوان پذیرفته نیست که تصمیم‌گیران آمریکایی هر بار تحت تأثیر فشارهای محافل جنگ‌طلب آمریکایی که جملگی مطامع خطرناک نتانیاهو را دنبال می‌کنند، چارچوب مذاکراتی جدیدی تعیین کنند و موجب اتلاف وقت و تطویل روند مذاکراتی شوند.»
تضاد مواضع و چالش‌های پیش‌رو
مواضع ایران در مذاکرات هسته‌ای با خواسته‌های آمریکا و برخی متحدان غربی آن در تضاد آشکار قرار دارد. در حالی که ایران بر حفظ حق غنی‌سازی و رفع تحریم‌ها تأکید دارد، آمریکا و اسرائیل خواستار توقف کامل غنی‌سازی و حتی مذاکره درباره برنامه موشکی ایران هستند. این اختلافات، همراه با بی‌اعتمادی عمیق ناشی از خروج آمریکا از برجام، مذاکرات را به‌شدت پیچیده کرده است. یکی از چالش‌های اصلی، فقدان تضمین برای اجرای تعهدات از سوی آمریکاست. ایران بارها اعلام کرده بدون تضمین‌های حقوقی و عملی، حاضر به پذیرش محدودیت‌های جدید نیست. از سوی دیگر، اظهارات متناقض مقامات آمریکایی، مانند تغییر موضع ویتکاف از پذیرش غنی‌سازی محدود به درخواست برچیدن کامل برنامه هسته‌ای، بر پیچیدگی مذاکرات افزوده است.
چشم‌انداز آینده
سخنان عباس عراقچی در کنفرانس پوگواش پیامی روشن به طرف‌های غربی، به‌ویژه آمریکا، ارسال کرد: ایران در دفاع از حقوق هسته‌ای خود مصمم است و هرگونه توافق باید مبتنی بر احترام متقابل و رفع تحریم‌ها باشد. با این حال، ادامه سیاست فشار حداکثری و تهدیدات نظامی از سوی آمریکا می‌تواند مذاکرات را به بن‌بست بکشاند.درحال حاضر دستیابی به توافق هسته‌ای نیازمند اراده سیاسی از سوی همه طرف‌ها، به‌ویژه آمریکا، برای کنار‌گذاشتن رویکردهای یکجانبه و پذیرش واقعیت‌های موجود است. ایران، به‌گفته عراقچی آماده است تا در مذاکرات با جدیت شرکت کند اما این مشارکت مشروط به احترام به حقوق مشروع این کشور است. این موضع‌گیری قاطع، در کنار رد ادعاهای رسانه‌ای و تهدیدات طرف مقابل، نشان‌دهنده عزم ایران برای حفظ دستاوردهای هسته‌ای خود در برابر زیاده‌خواهی‌های غرب است. آینده مذاکرات به توانایی طرفین در یافتن راه‌حلی متوازن بستگی دارد که هم نگرانی‌های امنیتی را رفع کند و هم حقوق قانونی ایران را به رسمیت بشناسد.
مجمع گفتوگوهای تهران گام بلند ایران برای همگرایی
سیدعباس عراقچی، وزیر خارجه در دیدار با اعضای نهاد بین‌المللی «پوگواش» (مقابله با سلاح‌های هسته‌ای و کشتار جمعی) که در سازمان انرژی اتمی ایران برگزار شد با اشاره به برگزاری مجمع گفتوگوهای تهران که امروز و فردا برگزار می‌شود، اظهار کرد: مجمع تهران ابتکار بسیار خوبی است که از چندین سال قبل آغاز شده و اندیشمندانی را از کشورهای مختلف و منطقه دور در تهران برای بحث در خصوص مسائل جهانی و منطقه‌ای گرد هم می‌آورد. وی با اشاره به این‌که در این دوره از مجمع گفت‌وگوی تهران بیش از ۲۰۰ نفر مهمان خارجی حضور پیدا می‌کنند، اشاره داشت این مجمع از سال ۱۳۹۷ کار خود را آغاز کرده و درهفت سال گذشته، گفت‌وگوهایی با حضور شخصیت‌های مختلف از کشورهای‌گوناگون ومنطقه برگزارکرده است.وی افزود:هدف گفت‌وگوها این است که وزن منطقه،به‌ویژه منطقه خلیج‌فارس در ترتیبات نظام بین‌المللی، جایگاه شایسته خود را پیدا کند. موضوعات سیاسی، فرهنگی، امنیتی و اقتصادی در این منطقه استراتژیک در سطح جهان که هر‌کدام می‌تواند موضوعات حائز اهمیتی باشد، توسط شخصیت‌ها و مسئولان کشورهای مختلف منطقه مورد بحث و گفت‌وگو قرار خواهد گرفت.
