توسعه دریا محور

برای توسعه گردشگری در استان بوشهر وابسته به عوامل بسیار مهمی است که عمدتاً بخشی از آن‌ها بر می‌گردد به سیاستگذاری‌های کلان و برنامه‌هایی که هم در قانون برنامه هفتم توسعه دیده شده، هم در سیاست‌های کلی نظام ابلاغ شده به ویژه در حوزه توسعه دریا محور.

نکته مهم اینجاست که اقتصاد مبتنی بر گردشگری دریایی یکی از نمونه‌های بارز توسعه پایدار در استان بوشهر هست که مغفول مانده است. شاید در حال حاضر صنعت نقش و حرف اول را داشته باشد اما این صنایع می‌توانند زمینه ساز یک اقتصاد فراگیر‌تر و پایدار‌تر گردند که همه جوانب توسعه‌ای استان بوشهر را در بر گیرد اما بالاخره این صنعت هم پایانی دارد و برای پس از آن باید چشم‌اندازی ترسیم کرد.

☆ پسا صنعت

امروز ظرفیت‌های عظیمی از پروژه‌های صنعتی در پارس جنوبی اعم از صنایع بالا دست و میان دستی گاز و پتروشیمی فعال است، جدا از میزان اثر‌گذاری اقتصادی بر استان بوشهر باید در نظر داشته باشیم که این صنایع نیز بواسطه اتمام منبع گازی پارس جنوبی، از رونق خواهند افتاد.

و از دیدگاه من صنعت گردشگری مبتنی بر دریا بهترین جایگزین خواهد بود

خوشبختانه در سال‌های گذشته استقبال مردم به بهره‌گیری از ظرفیت‌های دریا برای پر کردن سبد تفریحی افزایش چشمگیری داشته است.

استان بوشهر به لحاظ جغرافیایی با ۷٠٠ کیلومتر مرز دریایی به عنوان مهمترین دروازه خلیج فارس برای ایرانیان است که ظرفیتی بسیار و گرانب‌هایی را در کنار استان‌های هرمزگان و سواحل مکران در سیستان و بلوچستان در زمینه کران و پسکرانه دریا را در خود دارند.

از شمال تا جنوب استان که هر کدام می‌تواند یک ظرفیت ممتاز گردشگری باشد. بوشهر گنجینه‌ای از فرصت‌ها و ظرفیت‌های بی‌مانند گردشگری دریایی است.

لازم به ذکر است که هرچند هرمزگان علیرغم تنوع بی‌شماری که نسبت به استان بوشهر دارند و این تنوع و جاذبه‌ها به لحاظ بکر بودن طبیعت دریایی خصوص با دارا بودن جزایر فعال مثل قشم و کیش که هم جنبه‌های تجاری در آن محسوس است هم اکوتوریسم. اما آن ظرفیت‌ها شاید به دید من برای گردشگر ایرانی حداقل به اشباع رسیده باشد و حالا دنبال مقاصد جدید‌تری در ساحل بگردد.

☆ میراث معنوی سیراف

در سال‌های گذشته و با معرفی جاذبه‌های طبیعی و تاریخی مانند سواحل زیبا و شهر باستانی سیراف که از دید من نقطه کلیدی در روایت تاریخ پر معنای دریایی و میراث گرانب‌های استان بوشهر در تعامل با دیگر ملت‌ها همچنین جشنواره‌های فرهنگی و محتوا‌های تولید شده توانسته‌ایم این استان را در هدف‌گذاری گردشگری جای داده باشیم و این ذائقه و اشتیاق مردم برای دیدن نادیده‌ها و رفتن به جا‌های نرفته - به قول منیرو روانی پور نویسنده بوشهری - نیز به این قرار‌گیری جایگاه کمک کرده باشد

البته استان بوشهر و استان هرمزگان هر دو در یک مسیر مهم از تلاقی ظرفیت‌های دریایی هستند که این روز‌ها می‌توان به صراحت گفت که استان سیستان و بلوچستان، چابهار یا مکران هم می‌شود به این مثلث زیبا و جذاب دریا محور اضافه کرد و حوزه توریسم را در آن‌ها دید.

با توجه به سیاست‌هایی که اینک برای توسعه مکران در نظر گرفته شده است، به نظر من این مقوله جنبه اهمیت بیشتری نیز پیدا خواهد کرد.

اما برخورداری از این ظرفیت‌ها و جذب تمام و کمال اقتصاد و درآمد گردشگری برای استان، با موانعی همچون زیرساخت‌های ضعیف و نامتوازن روبرو است.

به عنوان مثال جاده و شاهراه که مهمترین و حیاتی‌ترین پیش نیاز‌های گردشگری است هم در مسیر‌های درون استانی و هم مواصلاتی بین استانی بسیار ضعیف و ناکافی ست.

از دیگر عوامل مهم و اساسی، صنعت هتلداری و ظرفیت‌های اقامتی است که در این حوزه نیز با کمبود و سرمایه‌گذاری اندک مواجه هستیم

تورم افسارگسیخته نیز از دیگر عواملی می‌تواند باشد که صنعت گردشگری را تحت الشعاع قرار داده و از اولویت خانواده‌های ایرانی آنطور که باید باشد خارج کرده است.

مسافرت‌ها جای گردشگری را گرفته و گردشگری به معنای واقعی را که تجربه لذت بخش از طبیعت، تاریخ و تفریح را در خود داشته باشد کم رنگ کرده است. هرچند هزینه هتلینگ در کشور ما نسبت به دیگر کشور‌ها برای گردشگر خارجی پایین است اما با افزایش تورم، همین مقدار هزینه‌های هتل هم برای خانواده‌های ایرانی سنگین می‌کند و به نظر من باید در بحث اقامت ارزان که عموم مردم بتوانند استفاده کنند برنامه داشته باشیم

☆ فرهنگ‌سازی

شاید مهمترین نکته، برای ترویج گردشگری فرهنگ‌سازی گردشگری است. یعنی با بالا بردن سطح آموزش و هوشمندی جامعه برای استفاده از ظرفیت‌ها و حفظ و نگهداشت دریا و ساحل و تمام آنچه به بدنه ساحلی جنوب کشور مرتبط است. فرهنگ‌سازی در مسائل محیط زیستی و گردشگری مسئولانه که کمتر به آن پرداخته شده و باید فرهنگ عمومی و فراگیر تبدیل شود.

☆ باز شدن پنجره تعامل با جهان

ایران جزء ده کشور برتر جاذبه‌های توریستی در جهان است و با توجه به چهارفصل بودن، ظرفیت فوق‌العاده‌ای در جذب توریسم خارجی نیز دارد. و ما باید به تحولات اجتماعی و آنچه در کشور‌های جهان و به خصوص کشور‌های حاشیه خلیج فارس برای تثبیت خود در گردشگری و جذب توریسم در حال جریان است نگاه عمیقی داشته باشیم. به عنوان نمونه عربستان که در طرح ۲۰۳۰ خود ابر پروژه‌های «نئوم »را با رویکرد فناوری‌های هوشمند در دست احداث دارد و بدون شک آن‌ها این برنامه‌ها را برای عبور از اقتصاد تک قطبی نفت و جذب گردشگر برنامه‌ریزی می‌کنند

☆ حمل و نقل دریایی

در زمینه گردشگری دریایی بخصوص بحث شناور‌ها، کشتی‌های کروز و کشتی‌های تفریحی، پارک‌های آبی و هتل‌های ساحلی با سازه‌های کم حجم و مطابق با زیست بوم منطقه که جذاب و قابل صرفه نیز می‌باشند باید برنامه داشته باشیم همه این امکاناتی که معمولاً شما الان به شکل خیلی واضح در جزایر و بنادر کشور‌های همسایه می‌توانید ببینید، از قطر و عمان و امارات متحده عربی، ترکیه و سایر کشور‌هایی که به شکلی با بندر و ساحل و دریا مرتبط هستند. از عوامل رونق گردشگری این کشور‌ها به حساب می‌آید

☆ تولید محتوا و ظرفیت‌های هنری

همچنین با تولید محتوا در بخش معرفی این ظرفیت‌ها

و تلاش برای‌شناساندن قابلیت‌های اقلیمی جنوب ایران از طریق برنامه‌های فرهنگی و هنری نیز ما می‌توانیم به توسعه توریسم استان کمک کنیم.

من در مؤسسه راه آبی ابریشم در طول سال‌های گذشته در کشور‌های مختلفی برنامه داشتم چه به شکل آنلاین و چه به شکل حضوری سعی داشته‌ام جاذبه‌های خلیج فارس از خلیج فارس گرفته تا سواحل مکران را معرفی نمایم همچنین از طریق نمایشگاه‌های عکس و کارگاه‌های آموزشی که در این زمینه داشتم تلاش داشتم پنجره زیبایی را از جنوب ایران به سمت مردم دنیا باز کنم.

بسیار مهم است که ما بتوانیم این فرهنگ را در راستای معرفی ظرفیت‌ها و جاذبه‌های گردشگری در قالب‌های مختلف هنری، نهادینه سازیم.

و گردشگری دریایی را به عنوان موضوع و هدف فیلم‌های سینمایی، سریال‌ها و برنامه‌های تلوزیونی قرار دهیم

☆ مشوق‌های سرمایه‌گذاری

فراهم ساختن شرایط سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری به ویژه گردشگری دریایی با مشوق‌ها و حمایت‌ها مالی همچنین استفاده از خدمات آنان، نقش تعیین‌کننده‌ای برای تمایل سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در این حوزه دارد سرمایه‌گذار باید از برگشت سرمایه خود اطمینان داشته باشد و به آینده اقتصادی‌امیدوار باشد.

☆ جایگاه وزارت نفت در توسعه گردشگری

صنایع عظیم و گسترده نفت، گاز و پتروشیمی در استان بوشهر می‌تواند نقش کلیدی و مهمی در توسعه گردشگری استان با اختصاص مسئولیت‌های اجتماعی در حوزه زیرساخت‌های اصولی و اساسی ایفا کند.

شرکت‌های نفتی با مجموعه کارکنان خود از شهر‌های بندری کنگان، عسلویه، گناوه، دیلم، دلوار، دیر و... هم از منظر شغلی و اقامتی و هم استفاده از ظرفیت‌های تجاری بهره می‌برند و سزاوار است به توسعه پایدار منطقه توجه ویژه داشته باشد کما اینکه در سند چشم انداز توسعه برای مناطق پارس جنوبی هم توسعه متوازن مناطق پیرامونی صنعت دیده شده است و باید با اولویت بخشی سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری مناطق نفت و گاز به تعهدات خود پایبند باشد.

☆ توسعه پایدار در پسا صنعت

پسا صنعت، حلقه مفقوده در سیاست‌گذاری‌های کلان است. که امروزه باید در باب آن‌اندیشه کرد.

امروز لازم است برای فردای بعد از صنعت فکر و برنامه داشت در آن دوران ما نیاز به اقتصاد غالب داریم که از نظر من اگر جنبه‌های دیگر اقتصاد دریا یعنی تجارت و صید که هر کدام با مسائل و مشکلات خود کنار بگذاریم گردشگری مبتنی بر دریا بهترین جایگزین می‌باشد اما ضرورت دارد که زمینه‌های رونق آن به شکل اصولی از الان برنامه‌ریزی گردد.

البته سرمایه‌گذاری‌ها نیز با موانعی مانند دستور العمل‌ها و سیاست‌های کلان روبروست.

بحث صید و ماهیگیری هم که از مهمترین عوامل اقتصاد دریاست که با افزایش صید‌های بی‌رویه و عوامل دیگر، روندی کاهشی یافته و بیش از این نمی‌توان با این حجم، فشار به منابع آبزی، دریا را تحت تأثیر قرار داد. مسائل اکوسیستم و زیست محیطی از جمله ضرورت‌هایی هستند که در توسعه گردشگری باید به آن‌ها توجه اساسی داشت.

☆ توریسم صنعتی

از دیگر موارد، توریسم صنعتی است. یعنی صنایع پارس جنوبی با توجه به نقش و اهمیتی که در اقتصاد ایران داشته و دارند می‌توانند ظرفیتی را ایجاد کنند که بخش از پالایشگاه‌ها و مجتمع‌های صنعتی خود که به لحاظ ریسک و امنیت امکان بازدید را دارند به عنوان مقاصد هدف مورد بازدید علاقمندان قرار گیرند ۰ در کنار این با ایجاد مجموعه موزه‌ها و اسناد مرتبط با پیشرفت صنعتی پارس جنوبی، روند توسعه را در این منطقه مهم به نمایش بگذارد. که تقویت این نوع از توریسم می‌تواند در کنار اکو توریسم و طبیعت گردی به اقتصاد گردشگری استان بوشهر کمک خوبی کند.

☆ سیاست‌های مشترک گردشگری با کشور‌های همسایه خلیج فارس

امیدواریم با باز شدن فضا‌های تعاملاتی ایران با کشور‌های همسایه خلیج فارس مانند عربستان، قطر و امارات متحده عربی، فصل مشترکی نیز برای همکاری‌های تجاری و گردشگری صورت گیرد. ما جدا از مرز مشترک آبی، از فرهنگ و میراث تاریخی مشترکی نیز برخوردار هستیم.

☆ مثلت بوشهر - هرمزگان و سیستان و بلوچستان و اطلس توریسم دریایی خاورمیانه

ظرفیت بنادر کرانه خلیج فارس و دریای عمان این امکان را برای ایجاد یک کمربند گردشگری دریایی با استفاده از حلقه‌های حمل و نقلی در مسیر دریا، فرصتی را برای میزبانی از کشتی‌های تفریحی کروز همچنین شناور‌های تفریحی را در آینده ایجاد خواهد کرد که گامی بلند در اتصال آن به اطلس توریسم دریایی خاورمیانه و بین‌الملل نیز خواهد بود.