کودکی نیمه تمام!

همین موضوع است که به‌نوعی زیست‌بوم فرهنگی کودکان را از اهمیت بالاتری برخوردار می‌کند. به‌طور خلاصه همه‌ محصولات فرهنگی متناسب با گروه سنی کودک و مراکزی که کودکان با آنجا در ارتباط هستند، اجزای زیست‌بوم فرهنگی کودک را تشکیل می‌دهند. اجزای این زیست‌بوم به جامعه‌پذیر‌شدن کودکان کمک می‌کند و دربلندمدت باعث تقویت سرمایه فرهنگی کشور می‌شود؛ اما کودکان امروز مخاطرات بیشتری نسبت به گذشتگان هم دارند. در یک فقره آماری هولناک، ۶۸ درصد وقت کودکان ایرانی صرف موبایل و تلویزیون می‌شود و پس از این دو حوزه است که بازی‌های فیزیکی با سهمی ۱۳درصدی قرار دارد. اما در برابر چنین آمار و داده‌هایی برای کودکان امروز چه کرده‌ایم؟ چه خوراک فرهنگی‌ای فراهم کرده‌ایم و این سیاست چگونه بوده است؟ نگاهی به تعداد عنوان پژوهش‌های انجام شده «درباره کودک» مبتنی بر پژوهش‌های ثبت‌شده در بانک اطلاعات نشریات کشور نشان می‌دهد که روند پژوهش درباره کودک از اواخر دهه ۷۰ تا اوایل دهه ۹۰ صعودی بوده اما از سال ۱۳۹۳ به بعد، این روند ثابت مانده است. البته در این میان، در سال ۱۳۹۶، تعداد عنوان پژوهش‌ها کاهش یافته است. از یافته‌های دیگر این حوزه می‌توان به روند نزولی نسبت تألیف به ترجمه کتاب‌های کودک اشاره کرد. با وجود آن‌که در سال‌های۱۳۹۹و۱۴۰۰ تلاش‌هایی برای رشد تألیف در این حوزه صورت‌گرفته اما شیب ترجمه نیز افزایشی است. بررسی آماراکران فیلم‌های کودک وتعداد مخاطب آنها در سینمای داخلی به تفکیک سال نشان می‌دهد که در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ نسبت به دهه ۸۰ فیلم‌های متنوع‌تری عرضه شده و در دهه ۹۰ تلاش‌هایی برای جبران این افول صورت گرفته است. با این وجود، از نظر کارشناسان حوزه کودک، سینمای کودک و نوجوان در دهه‌های اخیر موفق نبوده است. دیگر حوزه مؤثر در رشد فرهنگی کودک مهدهای کودک هستند؛ مکان‌هایی که البته با چالش‌های بسیاری در این سال‌ها رو‌به‌رو بوده است، چرا‌که همواره نظارت درستی بر عملکرد مهدکودک‌ها وجود نداشته وحتی نهادهای ناظر آن هم چندان مشخص نبوده است. به‌عنوان مثال، در حوزه آماری هم می‌توان به مخاطرات این رهاشدگی پی‌برد.مهدکودک‌ها به‌عنوان محل مراقبت از کودکان، ضرورت زندگی شهری جدید هستند. براساس آخرین آمارها، در استان تهران ۱۲۶۴ مهدکودک در حال فعالیت هستند که از این تعداد فقط دو مهدکودک دولتی هستند و ۱۲۶۲ مهدکودک به صورت خصوصی اداره می‌شوند!