صدا و قاب‌هایی از قهرمانان

کسی در دنیا باور نمی‌کرد این جنگی که با رویکرد شرق و غرب برای ازبین‌بردن انقلاب اسلامی ایران به‌وجود آمده و قرار بوده که طی چند روز یا نهایتا چند هفته با پیروزی صدام به پایان برسد، تا هشت سال دامنه پیدا کرده و توجه تمام جهانیان را برای شناخت وجوه شخصیتی قهرمانان و رزمنده‌های ایرانی به خود جلب کند.

جنگ تمام شد، اما شعار‌های برساخته از فرهنگ جنگ و مکتب دفاع‌مقدس گویی می‌خواستند تازه خود را از بند و انحصار جغرافیا رها کنند و در تمام جهان تبلور عینی خود را به همگان نشان دهند، چراکه رزمنده‌ها گفته بودند: «جنگ، جنگ، تا پیروزی» یا این‌که فریاد می‌زدند: «کربلا، کربلا، ما داریم می‌آییم» یا این‌که پشت پیراهن‌های خود می‌نوشتند: «مسافر کربلا». بله، دقیقا رمز و راز پیروزی در جنگ و انقلاب اسلامی همین بود: تأسی از مکتب کربلا و عاشورا و حضور در مسیر سرخ شهادتی که امام‌حسین (ع) آن را به جهان و تاریخ بعد از خود به ودیعه گذاشت و عاشقان کربلا و عاشورا و امام‌حسین (ع) این مسیر را این‌گونه طی می‌کنند که: کل یوم عاشورا، کل ارض کربلا. این دیدگاه و محصول گفتمانی آن گویای آن است که تا در جهان ظالمی و مظلومی هست، همان‌گونه که رزمنده‌های دوران مقدس گفتند: جنگ جنگ تا پیروزی، جنگ برقرار است و نمی‌توان درخصوص موضوعات انسانی و ارزش‌های دینی و مذهبی خنثی بود و بی‌تفاوت از آن‌ها گذشت.

گرچه بعد از دفاع‌مقدس تعابیری نیز به گوش می‌رسید که دروازه‌های شهادت بسته شده است، اما جبر جدال حق و باطل در جهان، چنان گسترش پیدا کرد که بعد‌ها مداحان در جمع عاشقان شهادت می‌خواندند: «دلم یه جوریه، ولی پر از صبوریه، چقدر شهید دارن میارن از تو سوریه، منم باید برم، آره برم سرم بره، نذارم هیچ حرومی، طرف حرم بره، یه روزی بیاد، نفس آخرم بره‌....» 

و با همین مداحی‌ها بود که دوباره کوچه‌ها مثل دوره دفاع‌مقدس هر روز شاهد بازگشت پیکر شهدا بودند که این‌بار نام‌های دیگری به خود گرفتند و البته که هم خودشان و هم خانواده‌های‌شان مضاف بر دشواری جنگ، مصائبی بزرگ‌تر، چون طعنه و کنایه را هم به مدد بازوی رسانه‌ای دشمن متحمل می‌شدند و این اتفاق تازه‌ای نبود، چراکه در زمان دفاع‌مقدس هم این اتفاق موجود بود و آن موقع جبهه رسانه‌ای دشمن که سعی می‌کرد علاوه بر اختلاف میان مسئولان و مردم و رزمنده‌ها، روحیه مردم و رزمنده‌ها را تضعیف کند، تحت عنوان «اژد‌های هفت‌سر رسانه‌ای» معروف شده بود که حالا بیشتر رشد کرده و امروز نه‌تن‌ها فراتر از اژدهاست، بلکه تعداد سر‌هایی هم که دارد آنچنان بی‌نهایت و فزاینده شده که در همه لحظه‌ها و همه مکان‌ها با هر شکل و شمایلی می‌توانیم حضور آن را احساس و درک کنیم. در مقابل این حجم و اندازه از حضور و تاثیرگذاری رسانه‌های مخالف و معاند که همواره تلاش دارند ارزش‌ها و عقاید را تضعیف یا تخریب کنند، موازی با نبرد میدانی و نظامی، بازوی رسانه‌ای نیز نیاز مبرم و ضروری است تا بتوان علاوه بر تبیین مسیر و اهداف، دستاورد‌ها را نیز بیان و انگیزه‌ها را حفظ و نگهداری کرد. نظم موجود جهانی که از حالت تک‌قطبی یا دوقطبی به چندقطبی رسیده است، به‌شدت نیازمند ایجاد شناخت از مؤلفه‌های قدرت قدرت‌های نوظهور و جدیدی مثل ایران است که مؤلفه قدرت آن بیش از هر چیز دیگر، فرهنگ و ارزش‌های دینی، مذهبی و اجتماعی است که دشمن سعی دارد این مؤلفه‌های قدرت ایران مقتدر را با رسانه‌ها رو به محوشدن یا کمرنگ‌شدن ببرد که در مقابل، به‌طور ذاتی قطعا مسئولیت بسیار گران و خطیر و ارزشمندی روی دوش صداوسیما گذاشته می‌شود که در کنار سایر تولیدات خود، نگاه جدی به قهرمانان رهرو در مسیر انقلاب و خانواده‌های آن‌ها داشته باشد. بر همین مبنا در دوره حاضر و کنونی و دوره جدید سازمان صداوسیما، نگاه متفاوتی شکل گرفته است که مجموعه‌ای از تولیدات نمایشی، مستند یا قالب‌های تبلیغی بتوانند این مفاهیم تمدن‌ساز و گرانسنگ را به جوامع هدف منتقل کنند که در ذیل انواع موضوعات، درام یا ملودرام، چه در رادیو و چه در تلویزیون بیشتر مورد توجه است.

از سیاست‌های دوره اخیر صداوسیما توجه به مناسبت‌های ویژه‌ای است که جزو زنجیره ارزش‌های انقلاب اسلامی محسوب می‌شود و تا ۱۸ مرداد که سالروز شهادت شهید محسن حججی است و ویژه‌برنامه‌های متنوع و روتین در رادیو و تلویزیون آماده پخش شده که همزمانی این روز با ایام محرم و سوگواری اباعبدا... (ع) به این برنامه‌ها، رنگ‌وبو و جلوه پرشور مکتب عاشورایی بخشیده و قطعا بینندگان و شنوندگان به میزان قابل‌توجهی در این ایام شاهد این تولیدات توصیفی و مفهومی از زندگانی و چگونگی شکل‌گیری ابعاد شخصیتی این قهرمانان خواهند بود. به این ترتیب با بیان آنچه در بالا عنوان شد آثاری با تصویر قهرمانان همواره بر آنتن رادیو و تلویزیون، مخاطبان خود را دارند. برای مثال نمایش‌های مختلف رادیونمایش با موضوع محور مقاومت جزو کنداکتور ثابت این شبکه رادیویی است که موازی با آن، معرفی شهدا و سیره زیستی آنان در شبکه‌های مختلف به‌صورت منظم در ساعات مختلف روز انجام می‌گیرد و هنوز مخاطبان این شبکه رادیویی، نمایش سریالی «راه بی‌پایان» را که اختصاص به این موضوع داشت از یاد نبرده‌اند.

شبکه‌های مختلف تلویزیونی ازجمله شبکه یک نیز این شب‌ها سریال «فراری» را در قاب پخش خود دارد که سریالی بسیار جذاب با درونمایه دراماتیک و نگاهی به زیست و زندگانی نوجوانی قهرمان است که اتفاقا از نسل‌های بعد از انقلاب است و در میان تمام چالش‌های زندگی، مسیر مقاومت و ممارست را برگزیده. اتفاقا این شخصیت‌ها ملموس و مانوس هستند که در قامت قهرمان باورپذیر و تماشایی از آب درمی‌آیند و مخاطبان را با خود همراه می‌کنند.