در شرایطی که تقاضای جهانی برای کارتونهای ژاپنی افزایش بسیار زیادی داشته واین انیمیشنهانه فقط درچین که دربقیه کشورهای بزرگ صنعتی دنیا طرفداران زیادی پیدا کرده، دستاندرکاران صنعت انیمیشن در ژاپن به دنبال بهرهگیری از این فرصت عالی هستند تا گامهای بزرگتری برای اعتلای این صنعت بردارند.تلاش اهالی صنعت انیمیشنسازی ژاپن بینتیجه نبوده و در هفتههای اخیر دو کمپانی بزرگ صنعتی و سرمایهگذار این کشور، از شروع سرمایهگذاری روی این صنعت موفق و پرطرفدار خبر دادهاند.
سرمایهگذاری صنایع برند در سینما
منتقدان سینمایی ژاپن در کنار رسانههای گروهی از صنعت انیمیشنسازی به عنوان بزرگترین و موفقترین بخش صنعت فیلمسازی کشور نام میبرند که این ادعا چندان هم دور از واقعیت نیست. با نگاهی به جدول گیشه نمایش سینماها در این کشور آسیایی، متوجه صدرنشینی تمام تولیدات کارتونی میشویم و تماشاگران داخلی همواره بیشترین استقبال را از انیمیهای صنعت سینما کردهاند. مدیران شرکت ماروبنی که سیزدهمین شرکت بزرگ تجاری ژاپن است و در زمینه تجارت و مبادلات فلزات و فولاد، ماشین آلات صنعتی و تجهیزات کارخانجات فعالیت دارد، میگویند سرمایهگذاری در تولید انیمیها برایشان افتخاری بزرگ است و از همکاری با هنرمندان این صنعت احساس غرور میکنند.به گفته یکی ازمدیران این شرکت«هدف ما ازاین کمک و سرمایهگذاریها، رشد و شکوفایی بیشتر صنعت انیمیشنسازی است تا هنرمندان ما بتوانند تعداد بسیار بیشتری مانگا و انیمی تهیه و تولید و روانه بازار کنند.» مانگا به آن دسته تولیدات کارتونی ژاپن گفته میشود که داستانشان برگرفته از کتابهای مصور و محبوب کودکان و نوجوانان ژاپنی است.
شرکتهای مالی و رویکرد به انیمیشنسازی
کمپانی میزوهو دومین کمپانی بزرگ داخلی ژاپن که یک شرکت هلدینگ خدمات مالی و بانکداری است، در بیانیهای از تاسیس واحد انیمیشن خود خبر داده است. این واحد تا یک ماه دیگر فعالیتهایش راآغازمیکند وبه این منظور از تعدادی انیماتورسرشناس و موفق صنعت سینمای ژاپن دعوت به همکاری کرده است. مدیران کمپانی گفتهاند تاکنون توانستهاند چند نفر از هنرمندان رشته انیمیشن را جذب کنند و اولین تولید کارتونی خود را تا اوایل سال جدید میلادی آماده نمایش خواهند کرد.در عین حال، واحد انیمیشن این کمپانی با بقیه شرکتهای انیمیشنسازی فعال کشور هم همکاری مشترک خواهد داشت. منابع نزدیک به میزوهو گفتهاند مدیران آن برای شروع کار، مبلغ ۲۰۰ میلیون دلار برای تولید انیمیشنهای خود کنار گذاشتهاند.
فتح دنیا با بومیسازی
رسانههای ژاپنی درباره موفقیتهای پی درپی انیمیشنهای بومی صحبت میکنندوسرمایهگذاریهای جدید روی این صنعت را حرکتی درست ارزیابی میکنند که در کنار رشد کیفی و کمی تولیدات کارتونی، سودخوب وبالایی هم نصیب سرمایهگذارانش میکند. فیلمهایی چون دورامون، کارآگاه کونان، یک قطعه و شکارچی شیطان تنها تعدادی ازنامهایی هستند که درکنار فروشهای خیرهکننده و استثنایی در سینماهای کشور، به مذاق تماشاگران غیر ژاپنی هم خوش آمده وباموفقیتهای بالایی دربسیاری ازکشورهای دنیا (از آمریکا گرفته تا چین)روبهروشدهاند.درچندماه گذشته،«پسربچه ومرغ ماهیخوار» اثر هایائو میازاکی غوغایی درجدول گیشه سینماهای جهان راه انداخته و در کنار آن «سوزومه» هم توانسته خوش بدرخشد و فروش بالای ۱۰۰میلیون دلاررا برای انیمیهای ژاپنی رقم بزنند.
رویکرد محصولات مشترک با هنرمندان بینالمللی
این اتفاقهای خوب در شرایطی رخ میدهد که از آغاز سال ۲۰۰۰، صنعت انیمیشنسازی ژاپن تکیه زیادی به کمک بنیادهای دولتی و رسمی داشته است. با این حال، این کمکها نتوانسته به خلق یک کمیته فعال و سیستم سرمایهگذاری مقبول منتهی شود. اهالی سینما در این کشور آسیایی میگویند باید کمیتههایی تشکیل شود که به بررسی روند کمکها و نوع کمکرسانی بپردازد و برای آینده راههای مشخص و مثبتتری را ارائه کند. به گفته تحلیلگران اقتصادی، تحلیل درست اوضاع باعث میشود غولهای بیشتری در دنیای اقتصاد حاضر به سرمایهگذاری در بخش انیمیشن شوند و ریسکها و خطرات مربوط به این کار را بپذیرند. آنها روی این نکته مثبت تاکید میکنند که فروش بالای انیمیها و استقبال بسیار خوب مردم از آنها، خطرات مربوط به ریسکپذیری را تا حد زیادی کاهش میدهد. ضربالمثلی قدیمی صحبت از تنبلی ژاپنیهامیکندومنتقدان با اشاره به این مسأله گلهشان را نسبت به نوع تصمیمگیری مسئولان (که بسیارکند وآهسته صورت میگیرد) ابراز میکنند. همین منتقدان در این باره هم صحبت میکنند که صنعت انیمیشنسازی ژاپن توجه چندانی به تولید محصولات مشترک با هنرمندان بینالمللی ندارد و آن را نقطه ضعف این صنعت ارزیابی میکنند.
حذف هالیوود و رقابت با کیپاپ
در حالی که اهالی صنعت انیمیشنسازی ژاپن امیدوارند سطح موفقیت کارشان به درامهای تلویزیونی کرهای و کیپاپ این کشور همسایه برسد، از راه رسیدن مراکز سرمایهگذار خارجی در بخش استریم و پلتفرمهای دیجیتال، نکته مهم و مثبت دیگری است که میتواند کمک زیادی به تحولات تازه در صنعت انیمیشنسازی ژاپن کند. این همه در شرایطی است که فیلمسازان معتبری چون کوره ادا هیروکازو که شهرت بینالمللی دارد، معتقد است با مدرنسازی کل صنعت سینمای ژاپن میتوان انتظار تحولات تازه و مثبت بیشتری در رشته انیمیشن کشور داشت.
ورود شرکتهای سنگاپوری به دنیای انیمیشن
اهل فن بر این باور است که همکاری نزدیکتر با کشورهای همسایه که قرابت فرهنگی بیشتری با فرهنگ و سنت ژاپنی دارند، از همکاری با طرفهای اروپایی یا آمریکایی بهتر و پربارتر است. در ماه اخیر یک شرکت فیلمسازی سنگاپوری روی نسخه زنده سینمایی «جزیره گنج» سرمایهگذاری خوبی کرد. این فیلم براساس نوول پرفروش شیندو جونجو ساخته میشود که شهرت زیادی در آسیای دور دارد و تسومابوکی ساتوشی، ستاره معروف و جوانپسند این روزهای ژاپن نقش اصلی آن را دارد. تحلیلگران سینمایی میگویند این نوع سرمایهگذاریهای خارجی باید به سمت تولیدات انیمیشن سوق داده شود.
انیمیشن؛ برای ما هنوز جدی نیست
در حالی وضعیت انیمیشنسازی در دنیا به عنوان یک صنعت قابل توجه سرمایهگذاری مطرح میشود که هنوز ما در کشورمان نتوانستهایم برنامهریزی مدونی در این رابطه داشته باشیم. گرچه در سالهای اخیر شاهد ظهور نسل تازهای در عرصه انیمیشنسازی بودهایم و حتی آثار قابل توجهی چون بچه زرنگ، پسر دلفینی، فیلشاه و...ساخته شدند و توانستند در بعد بینالمللی هم اکران شوند و فروش قابل توجهی داشته باشند، اما هنوز برای چنین محصولات فرهنگی برنامه قابل توجهی نداشتیم و حتی شرکتهای تولید انیمیشن کمتر از آثار سینمایی از سوی نهادهای دولتی مورد حمایت قرار میگیرند.این در حالی است که اگر نگاهی به آثار سکویهای نمایش داشته باشیم، میبینیم بیشتر مخاطبان این سکوها، خانواده و بهویژه کودکان هستند که پای انیمیشنهای خارجی مینشینند.ازهمین رو دولت جدید باید به موضوع انیمیشنسازی که میتواند سرمایه قابل توجهی هم از سوی مخاطبان جذب کند، نگاه حمایتی داشته باشد و از این راه به اشاعه فرهنگ ایرانی اسلامی در میان نسل جدید کشور همت گمارد.