عراق به عنوان کشور همسایه که پیوند دینی و تاریخی زیادی با ایران دارد، هرساله پذیرای حجم زیادی از کالاهای ایرانی است و به همین دلیل صادرات کالاهای ایرانی به این کشور هرساله ارزآوری قابلتوجهی برای صادرکنندگان و تجار ایرانی به ارمغان میآورد. در حال حاضر خیز دو دولت ایران و عراق در افق رسیدن به تجارت ۴۰ میلیارد دلاری است.
در دولت سیزدهم بسیاری از کاستیهای دولت گذشته جبران شد و تجار ایرانی با شرایط بهتری توانستند در بازار عراق حضور پیدا کنند. چندی پیش مهدی ضیغمی، رئیس سازمان توسعه تجارت با اشاره به اینکه ایران به دستاوردهای خوبی در زمینه فناوری و صنعتی رسیده و آماده انتقال آنها برای توسعه پروژههای صنعتی عراق است، گفته بود: سطح روابط تجاری و اقتصادی ایران و عراق در سالهای اخیر افزایش قابلتوجهی داشته و میتوان تجارت ۳۰ تا ۴۰ میلیارد دلاری را در بلندمدت پیشبینی کرد.
فعالان اقتصادی هم معتقدند با وجود هشت مرز رسمی با عراق، گذرگاههای متعدد، مزیتهای فرهنگی، ارتباطات مردمی و سایر مزیتهای مشترک، میتوان حجم تجارت بین ایران و عراق را از ۱۰میلیارد دلار کنونی به ۲۰ میلیارد دلار در سال افزایش داد. بااینحال مجموع مسائل مذکور از روند مثبت تجارت تهران - بغداد خبر میدهد، چراکه چندی پیش احسان خاندوزی، وزیرامور اقتصادی و دارایی نیز در اجلاس کمیسیون مشترک همکاریهای ایران و عراق به افزایش حجم مبادلات بازرگانی دو کشور تا ۲۰ میلیارد دلار در کوتاهمدت و ۴۰ میلیارد دلار در بلندمدت براساس توافقات دو کشور اشاره داشت. وزیراقتصاد با بیان اینکه توسعه روابط اقتصادی با عراق برای ایران از اولویت برخوردار است، افزود: روند همکاریهای اقتصادی و تجاری دو کشور رو به رشد بوده، لیکن با حل و فصل برخی موانع و مشکلات، این روابط بهویژه در حوزه اقتصادی از قابلیت گسترش بیش از پیش نیز برخوردار است.
رشد ۲۸ درصدی صادرات به عراق در سه ماهه نخست سال
براساس آمار گمرک در بهار سال جاری حدود سه میلیارد دلار کالای ایرانی روانه عراق شده، این در حالی است که در بهار سال گذشته شش میلیون و ۹۲۸ هزار تن کالای ایرانی به ارزش دو میلیارد و ۳۴۶ میلیون دلار روانه عراق شده بود. به همین دلیل میتوان گفت صادرات ایران به عراق در یک سال اخیر نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۸ درصد رشد داشته که همین امر نشان میدهد عراق بزرگترین واردکننده محصولات ایرانی در بین کشورهای همسایه است. در این مدت ۸۴ درصد صادرات کشورمان به عراق مربوط به ۱۰۰ قلم اول کالاهای صادراتی بوده است. ۱۰ قلم اول کالاهای صادراتی جمهوری اسلامی ایران به عراق در این مدت شامل گاز طبیعی (۱۲۱۱ میلیون دلار)، میلههای آهنی یا فولادی (۱۷۶ میلیون دلار)، کاشی و سرامیک (۵۶ میلیون دلار)، سیب تازه (۵۰ میلیون دلار)، شمش آهن و فولاد غیرممزوج (۴۷ میلیون دلار)، هندوانه (۴۶ میلیون دلار)، کولرهای آبی خانگی (۴۵ میلیون دلار)، گوجهفرنگی زراعی (۳۶ میلیون دلار)، لوازم خانهداری و پاکیزگی (۳۳ میلیون دلار) و توربینهای گازی (۲۷میلیون دلار) بوده است.
رشد ۲۵ درصدی واردات از عراق
از طرف دیگر اما در بهار سال جاری ایران ۱۰۸ میلیون دلار کالای عراقی وارد کرده، این در حالی است که در سه ماهه نخست سال گذشته ۱۹ هزار تن کالا به ارزش ۸۶ میلیون دلار از این کشور وارد مرزهای جنوبی کشورمان شده بود.بنابراین میتوان گفت واردات ایران از عراق در بهار سال جاری نسبت به بهار سال گذشته با رشدی ۲۵ درصدی روبهرو بوده است.
اهم اقلام عمده کالاهای وارداتی از عراق در مدت مذکور شامل: طلای خام (۵۸ میلیون دلار)، آلیاژهای آلومینیوم (۱۰ میلیون دلار)، تایر سواری (سه میلیون دلار) و ماشین سواری (سه میلیون دلار) است.
مجموع تجارت ایران و عراق
طی سه ماهه نخست سال جاری مجموع تجارت ایران و عراق به سه میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار رسید، این در حالی است که در همین بازه زمانی در سال گذشته شش میلیون و ۹۴۷ هزار تن کالا به ارزش دو میلیارد و ۴۳۲ میلیون دلار بین دو کشور رد و بدل شد.بنابراین میتوان گفت مجموع تجارت ایران و عراق در یک سال اخیر با رشدی ۲۷ درصدی به لحاظ ارزشی روبهرو بوده، ضمن اینکه تراز تجاری ایران با عراق ۲ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار به سود ایران است.
اما بد نیست بدانیم در مجموع سال ۱۴۰۲ نیز مجموع تجارت ایران و عراق به ۲۶ میلیون و ۶۱۱ هزار تن کالا به ارزش ۹ میلیارد و ۷۹۶ میلیون دلار رسید به طوری که ۱۷۰ هزار تن کالا به ارزش ۵۸۲ میلیون دلار از عراق روانه ایران و ۲۶ میلیون و ۴۴۱ هزار تن کالای ایرانی نیز به ارزش ۹ میلیارد و ۲۱۴ میلیون دلار روانه عراق شد، ضمن اینکه در سال گذشته نیز تراز تجاری ایران با عراق ۸ میلیارد و ۶۳۲ میلیون دلار به سود ایران بود.
