خودروی نامزدها در جاده مخصوص

 

در یک بخش انحصاری هم نمی‌توان انتظار توسعه و بهبود کیفیت را داشت، از این‌رو نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری وعده خروج از انحصار و همچنین واردات گسترده خودرو را می‌دهند. نکته قابل توجه اینجاست که براساس قانون، اکنون ممنوعیتی برای واردات خودرو وجود ندارد اما به‌دلیل شرایط تحریم و نقل و انتقال پول، خرید به‌صورت مستقیم از شرکت‌ها امکان‌پذیر نیست. همچنین شرکت‌هایی که اکنون خودرو به ایران صادر می‌کنند، اغلب چینی هستند و نامزدها وعده تنوع در خودروهای وارداتی را نیز داده‌اند.صنعت خودرو به‌دلیل دارا بودن زنجیره تولید در پایین‌دست، صنعتی مهم و راهبری برای کشور به حساب می‌آید که به‌عنوان یک صنعت بالا‌دستی، نقش بسزایی در توسعه صنعتی کشورها ایفا کرده ‏است. در واقع صنعت خودرو به‌عنوان یک صنعت راهبردی، نقش بسزایی در توسعه‌ صنعت کشور دارد؛ مواردی همچون قیمت‌گذاری، تاکید بر خروج از قیمت‌گذاری دستوری، نحوه‌ عرضه، واردات و...از‌جمله موضوعاتی است که تاکنون نامزدهای انتخاباتی در حوزه صنعت خودرو به آنها اشاره کرده‌اند. با نزدیک شدن به چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری که جمعه‌ همین هفته(هشتم تیرماه) برگزارمی‌شود،هریک از نامزدها ازراه‌های مختلف همچون حضوردربرنامه‌های مختلف تلویزیونی، میزگردهای تخصصی، گفت‌وگوهای رادیویی، استفاده از صفحات مجازی و...به بیان دیدگاه‌های خود در موضوعات مختلف اقتصادی می‌پردازند. 

 
واردات در کنار رشد کیفیت
محمد باقر قالیباف، کاندیدایی است که با توجه به حوزه صنعت خودرو و اشاره‌ مستقیم، کلید واژه‌ «گرانی‌ها و بازار نابسامان خودرو» را در وعده‌ انتخاباتی خود گنجانده و پا به میدان انتخاباتی گذاشته است. وی بر اجرای کامل قانون واردات خودرو در دولت خود تاکید دارد و معتقد است که خودروی داخلی بایستی بتواند با خودروی خارجی رقابت کند.او در میزگرد انتخاباتی ضمن انتقاد از دولتی اداره شدن خودروسازان به‌رغم سهم پایین آن، اعلام کرد: سهم دولت درایران‌خودرو و سایپا به ‌ترتیب ۷ و ۱۷درصد است اما به‌صورت غیرقانونی برای هیات‌مدیره تصمیم‌گیری کرده، مدیرعامل تعیین می‌کند و قیمت خودرو را به‌صورت دستوری در‌نظر می‌گیرد. همه این موارد، عاملی بر افزایش بدهی شرکت‌های خودروساز است و در نهایت نیزهمین خودروها به‌دست خریداران می‌رسد که در مقایسه با کشورهای همسایه، حدود سه تا چهار برابر گران‌تر است؛ چرا باید بی‌عرضگی دولت را از جیب مردم پرداخت کرد؟محمدباقر قالیباف به صنعت خودرو اشاره کرد و گفت: از قزوین که به تهران می‌روید، به کارخانه خودروسازی که می‌رسید، خودروهایی در این کارخانه تولید می‌شود که همه را ناراضی کرده است، کیفیت در حداقل ممکن قرار دارد، یعنی ما خودروی گران، بی‌کیفیت‌ و با سوخت بالا بخریم و هیچ اعتراضی نکنیم.وی با بیان این‌که باید صنعت خودرو را متحول ساخت، ادامه داد: تولید در رقابت است. مگر می‌شود کشوری در صنعت موشکی و هوافضا حرف اول خاورمیانه را بزند اما به خاطر نداشتن پمپ کولر یک خودرو، تولید را متوقف کند، یا این نکته که هوافضای سپاه امروز به صنایع فناوری پیشرفته دسترسی دارد.
 
تولید خودرو در همکاری با سایر کشورها
امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی نیز که با «رفع فقر مطلق و رشد اقتصادی ۶ تا ۸ درصدی»، پا به میدان انتخاباتی گذاشته است، در مورد صنعت خودرو معتقد است که طی سال‌های اخیر رواج قرعه‌کشی و لاتاری خودرو، اخلاق در جامعه را نابود کرده است؛ چراکه براساس «شانس» یک‌شبه فردی را ثروتمند می‌کند که این عدم‌شفافیت، بی‌اخلاقی در حق مردم است. این موضوع قرعه‌کشی خودرو که البته بالغ بر یک‌سال است که (جز برای خودروهای وارداتی) دیگر انجام نمی‌شود، شاید می‌توان گفت جدی‌ترین انتقاد وی به وضعیت صنعت خودروی کشور بوده که طی این مدت اعلام کرده و نشان از مخالفت وی با این شیوه‌ عرضه خودرو داشته است.در مقابل اما این کاندیدای انتخابات ۱۴۰۳ در گفت‌وگویی دیگر، موافقت خود با واردات خودرو را اعلام و تاکید کرده است: اگر اجازه بدهیم واردات خودرو به‌راحتی انجام شود و نوسانات نرخ ارز نیز روی قیمت خودرو اثری نداشته باشد؛ پس از مدتی، اثر تورمی (ناشی از انتظارات تورمی عموم مردم)، کاهش پیدا می‌کند.قاضی‌زاده‌هاشمی همچنین معتقد است که حتما لازم نیست خودرو را خودمان تولید کنیم؛ بلکه می‌توان در مشارکت با دیگر کشورها، این موضوع را انجام داد؛ در این‌صورت رشد اقتصادی منطقه نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
 
سند بالادستی خودرو تنظیم شده است
سعید جلیلی، دیگر نامزد انتخاباتی که بر «استمرار خدمت، صداقت و کارآمدی دولت» تاکید دارد، معتقد است که صنعت خودرو با گردش مالی بالا، اشتغال زیادی دارد اما برنامه دقیق و مشخص و در حقیقت سندی جامع و راهبردی اساسی ندارد و هیچ نهاد بالادستی که بر تمام بخش‌های صنعت نظارت داشته باشد، نیست و از این روی، بخش‌های مختلف صنعت خودرو متناسب با منافع خود، امور را پیگیری می‌کنند؛ بر همین اساس وی اعلام کرد که برای صنعت خودرو در دولت خود، سند بالادستی تدوین و برای رئوس آن نیز برنامه‌ریزی کرده است.جلیلی نسبت به  مونتاژکار بودن صنعت خودروی کشور نیز گلایه دارد و معتقد است که صنعت خودروی ما به‌جای آن‌که مولد و مستقل باشد، یک صنعت مونتاژکار است.
 
اول انحصار باید از بین برود
مسعود پزشکیان در برنامه‌های خود برای دولت چهاردهم، رشد اقتصادی را در سرمایه‌گذاری می‌بیند و معتقد است که بدون سرمایه‌گذاری، نه اشتغال ایجاد می‌شود و نه تولید افزایش پیدا می‌کند؛ ضمن این‌که در این سرمایه‌گذاری، یک دید وسیع هم لازمه‌ کار است و به هر میزان که دید ما وسیع‌تر باشد، طبیعتا رشد تولید، افزایش بیشتری را تجربه می‌کند. در صنعت خودرو نیز در وهله‌ اول باید انحصار در صنعت خودرو را از بین ببریم.وی که مخالف قیمت‌گذاری دستوری هر کالا و از‌جمله خودروست، این‌گونه می‌پندارد که «اقتصاد دستوری»، سرمایه‌گذار را از سرمایه‌گذاری و تولیدکننده را از تولید، منصرف می‌کند.انتقاد او به صنعت فعلی خودروی کشور فقط محدود به قیمت‌گذاری نیست، بلکه به واردات خودرو هم اعتقاد ندارد و به‌صراحت تاکید داشته که «نباید برای واردات خودرو یک دلار هم هزینه کرد؛ بنابراین باید تمام تلاش‌ها در راستای فعالیت شرکت‌ها، صنایع و کارخانه‌های تولیدی باشد و با قدرت به‌گونه‌ای عمل کنیم که بدانند تحریم‌ها بر فعالیت ما تاثیری نداشته و ما را زمین‌گیر نکرده است.‌»
 
تغییر مسیر صنعت خودرو
علیرضا زاکانی نیز بر شکست انحصار در صنعت خودرو تاکید داردومعتقد است که صنعت خودرو دارای عقب‌افتادگی مفرط است؛ بنابراین نیاز به تحول مدیریتی جدی داشته که پیش‌زمینه آن، شکست انحصار در این صنعت خواهد بود. شکستن انحصار تولید خودرو، امکانی را فراهم می‌کند که رقابتی صحیح در عرضه صورت گیرد و شرایط به سمتی برود که توانمندی‌های کشور در خودروسازی نمایان شود.وی که وضعیت‌صنعت‌خودروی‌کشوررا«خراب» توصیف می‌کند،یادآورشدکه صنعت خودروی ایران همزمان‌باشرکت‌های خودروسازی در کره‌جنوبی، آغاز به کار کرد اما کره دنیا را فتح کرده و همچنان ما در پراید مانده‌ایم! بایستی صحنه رقابت را با شکستن انحصار و ورود فناوری‌ها به این عرصه، در مسیری قرار دهیم که ایران را تبدیل به مجموعه‌ تولیدکننده خودرو کرده و به صادرات و رقابت با دنیا فکر کنیم؛ بنابراین راحت می‌توان خودروسازی را از این وضعیت نجات داد.
 
ارتقای کیفیت خودروهای داخلی
مصطفی پورمحمدی، هم وعده داده کیفیت خودروهای داخلی بالا می‌رود و واردات نیز افزایش زیادی خواهد داشت. وی ضمن این‌که گفته در دولتش نیز تمام تلاش خود را معطوف به همین مسأله اعتمادسازی خواهد کرد، اعلام می‌کند که در منزل، بحث‌های اقتصادی می‌کنند اما وی چندان درگیر ریز موضوعات نیست ولی کلان اقتصاد را پیگیری می‌کند.