کودک‌شو دنیای شیرین بدون رقابت

اولویتی به نام فرزندآوری
همین چند وقت قبل بود که نشستی برگزار شد تا گپ‌و‌گفت و زبان مشترکی برای کودک‌شویی‌ها و ستاد سیاست‌گذاری جمعیت معاونت سیما شود. در همین نشست بود که تهیه‌کننده کودک‌شو گفته بود یکی از رویکردهای اصلی این برنامه تأکید بر فرزندآوری و بحث‌های جمعیتی است. حسین ربانی با اشاره به این‌که یکی از رویکردهای اصلی کودک‌شو  تأکید بر فرزندآوری و بحث‌های جمعیتی است، خلاصه‌ای از فعالیت‌های انجام‌شده در فصل جدید این برنامه مطرح کرد و گفت: برخی مفاهیم آموزشی از خلال بازی‌ها منتقل می‌شود. می‌خواهیم حال خوش حضور کودک در خانواده را به تصویر بکشیم. سعی داریم فضایی را فراهم کنیم که خانواده‌هایی که در برنامه شرکت می‌کنند تصور نکنند صرفا به یک برنامه و استودیو آمده‌اند، بلکه این فضا دل‌انگیز بوده و برای بچه‌ها مفرح باشد؛ در همین راستا نیز شهربازی و اتاق کودک طراحی شده است. تهیه‌کننده کودک‌شو به رویکردهای آموزشی این برنامه هم اشاره کرد و افزود: در حوزه تربیتی و آموزشی با پدر و مادرها درباره فرزندان‌شان صحبت می‌شود و این فضا برای خود آنها هم مفید و جالب بوده است.مسأله فرزندآوری تاکنون رویکرد تولید بسیاری از برنامه‌ها در سازمان صداوسیما بوده که باید کودک‌شو را هم از آن جمله دانست. کودک‌شو به‌ظاهر یک برنامه کودک‌محور است اما آن‌طور که بارها گفته شده، فقط ظاهر خود را بر این حوزه گذاشته و تمام تلاشش این بوده که یک رویکرد آموزشی و سرگرمی برای همه افراد خانواده باشد؛ کمااین‌که در نشست فوق هم این مسأله مطرح شد که تمرکز تیم کودک‌شو، روی فرزندآوری است. 
   
از بازغی تا شریفی‌نیا
از جمله تغییرات جدید کودک‌شو، تغییر مجری بعد از چند فصل اجراست. پژمان بازغی که تاکنون فرمان هدایت کودک‌شو را در دست داشت، در فصل ششم جای خود را به ملیکا شریفی‌نیا داد تا برای اولین‌بار یک خانم، اجرای این برنامه را در دست بگیرد. بسیاری از مخاطبان ملیکا شریفی‌نیا را با سریال‌هایی مثل نجلا و دلدادگان به خاطر می‌آورند. این بازیگر در سینما نیز از کودکی حضور داشته و به موفقیت‌هایی هم دست یافته؛ ازجمله می‌توان به دریافت دیپلم افتخار نقش مکمل زن از جشنواره فجر برای فیلم اشباح ساخته زنده‌یاد داریوش مهرجویی اشاره کرد. امسال نیز شریفی‌نیا به‌زعم منتقدان در فیلم سینمایی «پروین» به کارگردانی محمدرضا ورزی درخشید. او در حوزه کودک هم به‌صورت تخصصی کار کرده و در برنامه‌هایی مثل محله گل‌و‌بلبل حضور داشته است. شریفی‌نیا در قامت مجری فصل جدید کودک‌شو، به این برنامه اضافه‌شده تا از توانمندی خود در حوزه کودک برای اجرای یک برنامه شناخته‌شده بهره ببرد. خودش پیش از این درباره دلیل پذیرفتن اجرای این برنامه به‌جام‌جم گفته بود: برنامه کودک‌شو را خیلی دوست دارم، چون از نوجوانی با تمرکز زیادی روی حوزه کودک کار کرده‌ام. در واقع در موضوعاتی مثل روان‌شناسی هنر کودک و تصویرگری کتاب کودک کار کرده‌ام و حوزه تخصصی کارم است. کودک‌شو همان‌طور که از اسمش پیداست، مخاطب کودک و بزرگسال را همزمان دارد. هرچند که مختص کودکان نیست. ما در این برنامه در راستای شناخت، اهداف، نیاز‌ها و رشد کودکان پیش می‌رویم. برایم اهمیت زیادی داشت که در این راستا قدم بگذارم، چرا که کودکان آیندگان ما هستند و شناخت و تربیت آنها اهمیت بسیاری دارد. در این فصل از برنامه خیلی تلاش شده محتوا ارتقا پیدا کند و آنچه من دیدم، فراتر از چیزی بود که انتظار داشتم. هدف‌هایی که داشتم هم با تهیه‌کننده و کارگردان این فصل از کودک‌شو یکی بود. در واقع بیشترین دلیلی که باعث شد این کار را بپذیرم، حضور تهیه‌کننده و کارگردان این کار بود. به نظرم هدف‌های‌شان روشن است و تلاش می‌کنند در راستای آن قدم بردارند. به همین دلیل احساس می‌کردم که نتیجه مطلوبی می‌گیریم. کودک‌شو بسیار برایم خوشایند بود و از ابتدا با انرژی مثبت وارد شدم و همین که اولین مجری زن در این برنامه بودم هم نقطه جذابی بود.
   
حذف رویکرد رقابت 
اما یکی از نکاتی که ازفصل‌های ابتدایی مورد تاکید قرار گرفته بود و حالا در فصل ششم به شکل جدی‌تری به آن توجه شده، مسأله حذف رویکرد رقابتی است. این برنامه روی این تأکید دارد که میان بچه‌ها رقابت نباشد. درواقع گفته شده که نباید از الان، رقابت را به بچه‌ها یاد داد، بلکه باید فقط رفاقت را یاد بگیرند. بیشترعوامل تلاش کرده‌اند بچه‌ها بتوانند آزادی عمل داشته باشند و بزرگ‌ترها روی کار آنها ناظر باشند. این اعتقاد در کلیت برنامه به چشم می‌خورد که رقابت اصلی بین خانواده‌ها و براساس شناختی است که نسبت به کودکان‌شان دارند. کما این‌که در پخش قسمت‌های مختلف برنامه هم مشاهده می‌شود که بچه‌ها وارد می‌شوند، بازی می‌کنند و اگر خسته شوند، می‌توانند استراحت کنند. نکته فوق ذکر، از این منظر اهمیت دارد که کارشناسان حوزه کودک بارها نسبت به مسأله رقابت و لزوم وارد کردن هوشمندانه آن هشدار داده‌اند. به نظر می‌رسد که این مسأله از همان فصل اول موردتوجه بود. هرچند حالا به شکل واضح‌تری می‌توان این رویکرد را در فصل ششم ملاحظه کرد. 
   
تغییرات در دکور 
اما اگر قرار باشد از وضعیت محتوایی خارج شویم و به فرم ظاهری برنامه اشاره کنیم، نمونه بارز تغییرات و اولویت‌های برنامه، در دکور آن مشهود است؛ دکوری که به شکل دقیق‌تر و بازتری طراحی و اجرا شده است. گفته می‌شود که طراحی دکور فصل جدید کودک‌شو توسط سیدامیرحسین میرطالب صورت گرفته که پیش از این طراحی دکور برنامه‌هایی از جمله «خندوانه» و «عصر جدید» را به‌عهده داشته است.میرطالب ازسال۱۳۸۸ کارش رادرتلویزیون شروع کرده‌است؛ ازمناظره‌های ریاست‌جمهوری گرفته تا برنامه جام‌جهانی، اتفاق، ایرانشهر، پنج ستاره، شوکران، برنامه‌های سال تحویل، برنامه ایران و... . حالا در فصل جدید کودک‌شو طراحی آن را در دست گرفته تا شکل و شمایل این مسابقه به حال‌و‌هوای جدید‌تری برسد. رضا مهرانفر، کارگردان کودک‌شو هم پیش از این در مصاحبه‌ای که با جام‌جم داشت به نکات مهمی درباره دکور اشاره کرده و گفته بود: یکی از مهم‌ترین المان‌هایی که می‌خواستیم داشته باشیم، این بود که به دلیل فرم بازی‌ها، باید سقف بلند و ابعاد بزرگی داشته باشد. به همین دلیل نمی‌توانستیم هر لوکیشنی را انتخاب کنیم. از طرفی، می‌خواستیم لوکیشن کودک‌شو، مکانی با دسترسی آسان برای خانواده‌ها باشد. آقای میرطالب آمدند و چند اتود زدند تا در نهایت به این دکور فعلی رسیدیم. فرم دکور، بیضی‌شکل است و ابعاد و سقف بزرگی دارد. تلاش کردیم از المان‌های نوری و افکتیو به‌روز استفاده کنیم تا هیجان برنامه را نشان دهد. فرم دکور، بیضی و ۳۶۰درجه است که هم در اتاق بازی و هم استودیو لحاظ شده. در اتاق بازی هیچ دوربینی برای کودک مشخص نیست و کودک آزاد است که بازی کند. گاهی هم کودک وارد می‌شود و مسابقه را انجام نمی‌دهد. والدین طبق شناختی که دارند، حدسی را مطرح می‌کنند که ممکن است درست یا اشتباه باشد. نتیجه مسابقه به نحوه بازی و عملکرد کودک بستگی دارد. همین باعث یک فضای هیجانی در استودیو می‌شود که مخاطب آن را تماشا می‌کند.
   
طراحی بازی‌ها 
وقتی صحبت از یک برنامه با محوریت حوزه کودک می‌شود، بازی‌ها به همان نسبت از اهمیت برخوردار می‌شود. کما این‌که برای طراحی بازی‌های فصل تازه کودک‌شو هم، فکر و بررسی‌های متعددی شده است. حسین ربانی‌غریبی، تهیه‌کننده کودک‌شو پیش از این در گفت‌وگویی که با جام‌جم داشت، گفته بود: ما در طراحی بازی‌ها یک تیم رباتیک همراه‌مان داریم. یک سری هم بازی‌های هیجانی، کششی و پرشی خواهیم داشت. تقریبا خیلی از اقداماتی که برای این سری طراحی‌شده در تلویزیون تازه و بدیع است. من در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان معاون بودم و در این حوزه زیاد فعالیت داشتم و محتوا و فیلم ساخته‌ام. البته باید به این نکته هم اشاره کنم که این برنامه برای کودکان نیست بلکه درباره آنهاست و مخاطبانش بزرگسالان هستند. به‌نظرم بچه‌ها هم با این برنامه ارتباط خوبی دارند و مخاطب آن همه اعضای خانواده هستند. برنامه کودک‌شو محدودیت رده سنی ندارد، فرآیند رو به رشدی داشته و تنها برنامه ۴K شبکه نسیم است. از همین رو، فرآیند تولید و پس تولید این نوع کیفیت، متفاوت است و قرار گرفتن آن روی کانال ۴K باعث تفاوت پروسه آن می‌شود. در مجموع تجربه‌ای است که در سری قبل هم روی داده بود. در این فصل، روی رقابت و آیتم‌ها بیشتر کار کردیم و شرکت‌کنندگان در هر مرحله به جایزه ۳۰ میلیونی نزدیک می‌شوند. بیشتر تلاش‌‌مان این بوده که روی شور زندگی و نشاط خانواده‌های پرجمعیت متمرکز شویم. اهمیت طراحی بازی‌ها به حدی است که در نشست مشترک عوامل کودک‌شو و ستاد سیاستگذاری جمعیت معاونت سیما هم به آن اشاره شده بود. در این نشست احمد لنگرودی، قائم‌مقام شبکه نسیم در سخنانی ضمن تشریح فصل جدید برنامه کودک‌شو و ماموریت‌های شبکه، کودک‌شو را یکی از برنامه‌های اصلی شبکه در حوزه جمعیت عنوان کرد که سرمایه‌گذاری جدی روی این برنامه، محتوا و بازی‌های فصل جدید صورت‌گرفته تا در عین سرگرمی و هیجان‌انگیز بودن، حال خوب و زیبایی حضور کودک و اطلاعات موردنظر خانواده‌ها راانتقال دهد.برنامه با طراحی بازی‌های متنوع تلاش کرد جذابیت و کیفیت را حفظ کند و حضور ملیکا شریفی‌نیا به عنوان مجری که درحوزه کودک کار کرده،اتفاقات خوبی رارقم زد. امیدواریم درادامه هم بهترشودو بازخوردهای مطلوبی هم در اجرای این فصل داشتیم.
   
تغییراتی از جنس فصل ششم 
البته تغییرات فصل ششم، محدود به موارد گفته شده نیست. کما این‌که رضا مهرانفر، کارگردان کودک‌‌شو پیشتر درباره این تغییرات گفته بود: من در فصل‌های ابتدایی کودک‌شو و در یک فصل از اعجوبه‌ها حضور داشتم. از همان زمان با مشاوران زیادی در حوزه روان‌شناسی و تربیت کودک صحبت می‌کردم. در این فصل از این کارشناسان بهره بردیم تا گاهی بازی را با آنها چک و بررسی کنیم. تلاش کردیم برای هر کودک، یک بازی جدید داشته باشیم و قبل از اجرا، با کارشناسان آن را بررسی کنیم. وی در خصوص دلیل انتخاب ملیکا شریفی‌نیا به عنوان مجری فصل جدید هم عنوان می‌کند: برای تغییر مجری به فردی نیاز داشتیم که نزدیک به این فضا باشد. ملیکا شریفی‌نیا از چند جهت این ویژگی‌ها را داشت. هم کار کودک و تصویری کرده بود، هم مطالعات حوزه کودک داشت و هم تصویرسازی کودک انجام داده بود. او هیجان بازی را دارد و درگیر بازی می‌شود. به نظرم به دلیل این ویژگی‌ها، انتخاب خوبی بود. برای تیتراژ هم به گزینه‌های زیادی فکر کردیم، می‌خواستیم معیار‌های مورد نظرمان را داشته باشد  یک ملودی قدیمی را با تنظیم جدید اجرا کنیم. تلاش کردیم به گونه‌ای باشد که هم کودک و هم بزرگسال آن را بپسندد. با نیما رئیسی هم همکاری‌های زیادی داشتم و به نظرم رسید صدایش برای این کار دلنشین است.وی تاکید کرده بود: تنها چیزی که در فصل جدید کودک‌شو حفظ شده، هویت آن یعنی حضور کودکان است. در واقع تغییرات مختلفی در بخش‌ها داشتیم. در عین حال تلاش کردیم به اصل داستان که شعارمان بود، برگردیم. این‌که کودک را اصلا درگیر رقابت نکنیم و تنها شاهد رقابت والدین باشیم. از طرفی، اتاق کودک را حفظ کردیم که همه بچه‌ها در آنجا بازی می‌کنند و اصلا از اتفاقات داخل استودیو باخبر نیستند. در واقع رقابت را به دوش والدین انداختیم. خانواده‌هایی که بازی کودکان‌شان را درست حدس بزنند و شناخت بیشتری از آنها داشته باشند، یک ستاره شانس دریافت می‌کنند. این ستاره شانس به درد آنهایی می‌خورد که به مرحله آخر می‌رسند و می‌توانند انتخاب بیشتری برای جایزه نهایی داشته باشند. در حقیقت کل بخش کودک، غیررقابتی است. 
   
کلام آخر
به طور کلی می‌توان گفت کودک‌شو یک بسته جامع برای همه افراد خانواده فراهم کرده تا آموزش و سرگرمی را به صورت جامع در کنار هم بیاموزند. نکته‌ای که در قسمت حضور مجید قناد مطرح شد. او گفته بود: ما سال‌ها برای بچه‌ها برنامه ساختیم اما نقطه تمایز برنامه شما این است که توانسته علاوه بر بچه‌ها، خانواده‌های‌شان را نیز درگیر کند و به همین خاطر  کودک‌شو توانست از سطح مخاطب خوبی برخوردار شود.این تایید تاثیرگذاری، نشان از آن دارد که کودک‌شو در قامت یک برنامه توانسته در عین سرگرمی، تاثیرگذار باشد. 

نیم‌نگاهی به نکات برجسته کودک‌شو
۱- ایجاد یک ارتباط دوسویه میان والدین و کودکان 
۲- خارج‌شدن از فضای صرف کودک‌محوری
۳- توجه به مسائل تربیتی و آموزشی
۴- توجه به مسائل تربیتی و آموزشی
۵- حذف رویکرد رقابتی 
۶- توجه به طراحی بازی‌های خلاق ​​​​​​​