باز تعریف دوباره پالایشگاه‌های نفت خام

دانشمندان دانشگاه اوترخت معتقدند که در چشم‌انداز آینده که انتشار کربن صفر خالص را با برقی‌شدن وسایل نقلیه و استفاده بیشتر از هیدروژن و سوخت‌های مشتق از زیست‌توده پیش‌بینی می‌کند، تولید سوخت‌های بخش حمل‌ونقل کاهش می‌یابد اما نباید به‌طور کامل حذف شود بلکه باید به یک‌سوم سطح امروزی برسد.

پالایشگاه‌های نفت‌خام برای اقتصاد جهانی ضروری هستند، زیرا این زیرساخت‌های مهم، نفت‌خام را به سوخت مایع مورد استفاده در حمل‌و‌نقل تبدیل می‌کنند. پالایشگاه‌ها همچنین مواد شیمیایی و مصنوعی‌ای را تهیه می‌کنند که برای تولید بیشتر کالاهای مصرفی و بهداشتی امروزی استفاده می‌شود. پالایشگاه‌های امروزی از فرآیندهای گوناگونی تشکیل شده‌اند که خُردایش یا کراکینگ نفت‌خام یکی از آنهاست. در این فرآیند مولکول‌هایی با زنجیره‌های بلند اتم‌های کربن به زنجیره‌های کوتاه‌تر تجزیه می‌شود و طی آن، به تولید سوخت‌های حمل‌و‌نقل و همچنین مواد شیمیایی مورد استفاده در بسیاری از داروها و محصولات روزمره، از شامپو گرفته تا نوارچسب کمک می‌شود. در‌حال‌حاضر، بخش بزرگی از تولید پالایشگاه‌های جهانی ــ دست‌کم ۷۰درصد ــ به تولید سوخت‌های وسایل نقلیه‌ جاده‌ای، راه‌آهن، کشتیرانی و هوانوردی اختصاص دارد. 

در مسیر انتقال انرژی
گزارش آژانس بین‌المللی انرژی نشان می‌دهد که اگرجهان تا سال۲۰۵۰مسیری رابه سوی صفر خالص انتشارگازهای گلخانه‌ای بپیماید بخش انرژی پاک تا سال ۲۰۳۰ به ۳۰میلیون شغل جدید نیاز خواهد داشت. اما از سوی دیگر۱۳میلیون شغلی که امروزه در بخش سوخت‌های فسیلی وجود دارند با خطر نابودی شغل مواجه خواهند شد.هرچند از نظر آمار و ارقام، چنین نتایجی ارزش ریسک دارد اما از نظر جامعه‌شناختی، هر شغلی که از دست می‌رود برانسانی تأثیر می‌گذارد وشغل‌های جدید لزوما همان‌ جایی قرارنمی‌گیرند که مشاغل قدیمی ازبین رفته‌اند. به‌اعتقاد نیچر، با دور شدن جهان از سوخت‌های فسیلی، جوامع، دولت‌ها و کشورهایی که به انرژی فسیلی متکی هستند،می‌توانند تزلزل اقتصاد را تجربه کنند و از این ‌رو، باید اقداماتی انجام شود تا کسانی که برای امرار معاش به سوخت‌های فسیلی وابسته هستند، قربانی این انتقال به انرژی پاک نشوند. 

توسعه پالایشگاه‌های جدید
نویسندگان پژوهش اخیر نیچر، توسعه پالایشگاه‌هایی را پیشنهاد می‌کنند که می‌تواند به‌جای نفت‌خام، مواد شیمیایی را از زیست‌توده و پلاستیک بازیافتی و سوخت‌های سنتزی را از دی‌اکسیدکربن و هیدروژن بسازد. دی‌اکسیدکربن می‌تواند از فعالیت‌هایی چون تولید سیمان که گاز زیادی تولید می‌کند یا مستقیما از هوا جذب شود و هیدروژن از الکترولیز آب به‌دست آید. به‌بیانی‌ساده، کل فرآیند باید از انرژی‌های تجدیدپذیر تامین شود. اما محاسبات این دانشمندان نشان می‌دهد که پالایشگاه‌های جدید ۱۰برابر بیشتر از زیرساخت‌های موجود به انرژی نیاز دارند. ازاین‌رو، توسعه پالایشگاه‌هایی که به‌طور کامل از انرژی‌های تجدیدپذیر نیرو می‌گیرند، چالش بزرگی خواهد بود. زیرا منابع تجدیدپذیر همیشه در دسترس نیستند. برای مثال، انرژی خورشیدی در شب، یا انرژی باد در روزی آرام می‌تواند کل پالایشگاه را تعطیل کند. به‌ویژه‌که، فناوری‌هایی که می‌توانند نوسانات انرژی را در مقیاس مورد نیاز تولید یا جبران کنند، هنوز در حال توسعه‌اند.ازسوی‌دیگر، ایجاد ظرفیت پالایشگاهی جایگزین در مقیاس بزرگ بسیار هزینه‌بر خواهد بود. این پژوهشگران تخمین می‌زنند که جایگزینی یک پالایشگاه نفت با فناوری سازگار با اهداف کربن صفر خالص بین ۱۵میلیارد تا ۲۳میلیارد یورو هزینه خواهد داشت و کل هزینه تبدیل ظرفیت پالایشی جهان تا سال ۲۰۵۰ بین ۳۲۰ تا ۵۲۰میلیارد یورو در سال خواهد بود.

راه‌حل یک شرکت دانش‌بنیان ایتالیایی
شماره ۷ پیشران با تولیا زوکا، مهندش شیمی بنیان‌گذار استودیو G&Z در ایتالیا گفت‌وگویی اختصاصی انجام داد که طی آن، زوکا درباره مشعل پلاسمایی چندگانه ابداعی این شرکت دانش‌بنیان به پیشران توضیح داد که این سامانه مقرون‌به‌صرفه با تقسیم مستقیم مولکول‌های متان، گاز طبیعی و هیدروکربن‌های گازی قادر است هیدروژن را با درجه خلوص مناسب سوخت خودرو تولید کند و به‌عنوان محصول مشترک، کربن سیاه را با درجه خلوص دارویی به‌دست‌آورد. ازآنجاکه در این فرآیند دی‌اکسیدکربن آزاد نمی‌شود می‌توان ماده به‌دست‌آمده را هیدروژن پاک در نظر گرفت. همچنین، امکان نصب این مشعل پلاسمایی در همه جا، از چاه‌های گاز طبیعی تامیادین نفتی و پالایشگاه‌ها وجود دارد. به‌علاوه، ازآنجاکه این مشعل پلاسمایی قادر است جایگزین واحد کراکینگ پالایشگاه‌ها شود یا این واحد راتقویت کند می‌تواند درکشورهایی مثل ایران، عربستان‌سعودی، برزیل و آمریکا که صنعت نفت وپالایش درآنها رواج دارد بسیار کاربردی باشد و کمک کند که این کشورها به‌راحتی به منبع انرژی جدیدی چون هیدروژن دست یابند و در کاهش انتشار دی‌اکسیدکربن و متان در جو نقش موثری ایفا کنند.