گفت‌و‌گوی «جام‌جم» با مهدی نقویان، رئیس سیمافیلم
دست‌پر تلویزیون؛ ۶۰سریال در چرخه‌تولید
بدون تردید سیمافیلم بزرگ‌ترین مرکز فیلم و سریال تلویزیون است که به دنبال سیاست آغاز تحول در رسانه‌ملی، اتفاقات تازه‌ای در این مرکز رقم خورده؛ اتفاقاتی که منجر به منسجم‌شدن گروه‌های سریال‌سازی در تلویزیون شده است. در گذشته هر شبکه‌ای جزیره‌ای عمل می‌کرد اما در حال حاضر، مرکز سیمافیلم به عنوان قطب سریال‌سازی شناخته‌شده و در این مسیر حرکت می‌کند.
اگر نگاهی به عملکرد سیمافیلم از بدو تاسیس تا امروز داشته باشیم، متوجه خواهیم شد که اقدامات یک سال گذشته نسبت به سال‌های قبل قابل مقایسه نیست، چراکه هم خط تولید رونق گرفته و هم این‌که تولیدات سر و شکل بهتری به خودش گرفته است. از سوی دیگر موضوعات متفاوتی دستمایه سوژه آثار شده که تا قبل از آن فیلمسازان یا کمتر به سراغش رفته بودند یا اصلا به سمت آن نرفته بودند. از این رو شاهد اتفاقات تازه‌ای در این مرکز هستیم. به همین دلیل با مهدی نقویان، رئیس سیمافیلم پیرامون اتفاقات تازه و سریال‌هایی که در این مرکز تولید می‌شود، به صحبت نشستیم. همچنین او پاسخگوی سئوالات ما در حوزه فیلمنامه‌هایی که از سال‌های قبل در مرکز سیمافیلم بلاتکلیف مانده، بود. با مدیر سیمافیلم درباره موضوعات دیگر همچون دعوت از هنرمندان چهره، ساخت سریال‌های الف ویژه، سری‌سازی سریال‌های قدیمی و.... هم گپ و گفت داشتیم که در ذیل می‌خوانید.
دکتر جبلی از زمانی که ریاست سازمان صداوسیما را برعهده گرفتند به مفاهیم عدالت‌گستری و هویت‌محوری تاکید داشتند و از ساخت بیش از ۵۰ سریال در مرحله پیش‌تولید، تولید و پس‌تولید خبر دادند. باتوجه به این‌که ماموریت سیمافیلم نسبت به گذشته در حوزه سریال‌سازی گسترده‌تر شده، چطور تاکید رئیس سازمان را در آثار تولیدشده اجرایی می‌کنید؟
گام اولی که ما در سیمافیلم برداشتیم، این بود که جریان تولید به حالت طبیعی خودش برسد. به هر حال رسانه‌ملی به‌صورت شبانه در حال پخش تعدادی سریال از شبکه‌های مختلف است و به دلیل مسئولیتی که بر دوش ما قرار دارد، وظیفه دارد اوقات فراغت شبانه مخاطبانش را پر کند. به همین دلیل حجم تولیدات اصلا قابل مقایسه با جاهای دیگر نیست. زمانی که من به سیمافیلم آمدم، چرخه تولید خیلی خوب نمی‌چرخید و البته دلایل منطقی هم داشت. به هر حال تحول این‌گونه نیست که طی یک شب اتفاق بیفتد. تحول در کنار نتایج خوبی که دارد، ممکن است معایب ظاهری هم داشته باشد. در حوزه کارهای نمایشی این گونه بود که از نظر کمیت، تولیدات دچار اختلال شده بود تا چرخه جدید تولیدات با عدالت‌گستری و هویت‌محوری که پیام تحول است، همگام شود. پس گام اول ما این بود که چرخه تولید دوباره به چرخش دربیاید و آنتن دچار اختلال بیش از این نشود.
اکنون که گام اول را پشت‌سر گذاشتید، چند سریال در مسیر تولید قرار گرفته تا مخاطبان شاهد خروجی‌های مناسب در این عرصه باشند؟
درحال حاضر نزدیک به ۶۰ سریال در مراحل چهارگانه؛ نگارش، پیش‌تولید، تولید و پس‌تولید قرار دارد، که از این آمار؛ ۱۵ سریال در حال ضبط است یعنی در مرحله تولید قرار دارد. گام دوم ما در سیمافیلم، احیای سرمایه‌هایی است که تلویزیون در دهه‌های گذشته به وجود آورده و به تعبیری آنها را رها نمی‌کنیم.
پس با این توصیف گام دوم شما در این عرصه این است که بتوانید سرمایه‌های تلویزیون را نگهداری کنید و قرار است سریال‌های موفق در تولید و جذب مخاطب ادامه پیدا کنند؟
بله سعی می کنیم برندهای موفق را ادامه بدهیم و مشکلات بر سر راه تولید آنها را برطرف کنیم. قرار است فصل چهارم از زیر خاکی و فصل پنجم از نون خ ساخته شود. با تهیه کننده و کارگردان سریال پایتخت هم مذاکراتی داشتیم که در صورت به نتیجه رسیدن وارد قرارداد می‌شویم. البته آمارهای ما خیلی بیشتر است. یعنی برندهایی که در حال احیا هستند، تعدادشان خیلی بیشتر است و در آیندهای نزدیک حتما اطلاع‌رسانی خواهیم کرد. البته در همین گام دوم فقط به سمت مجموعه‌های تلویزیونی موفق نرفتیم بلکه با هنرمندان ارزشمند و پیشکسوتی که جزو سرمایه‌های رسانه ملی بودند و به دلایلی مختلف در سال‌های اخیر کمتر در تلویزیون حضور داشتند، نشست داشتیم تا مخاطبان میلیونی تلویزیون از حضورشان بهره‌مند شوند. خیلی از این بزرگواران را دعوت به همکاری کردیم که وقتی آثارشان به مرحله تولید برسد، اطلاع‌رسانی خواهیم کرد.
باتوجه به اهدافی که دنبال می‌کنید چقدر قرار است ازهنرمندان چهره وکارگردان‌های بنام استفاده کنید که کیفیت آثاربه سطح بالاتری برسد؟
پس از موفقیت در گام اول یعنی به‌تعادل‌رساندن چرخه تولید، ما درحال‌حاضر در گام دوم هستیم تا از سرمایه‌های تلویزیون استفاده مجدد کنیم. در همین مرحله حتما از هنرمندان نامی کشور جهت ارتقای تولیدات استفاده خواهیم کرد و اصلا هدف ما از احیای برندها و ادامه همکاری با هنرمندان نامی همین است که تولیدات باکیفیت و پرمخاطب در آنتن رسانه‌ملی همچنان ساخته شود. اما برنامه‌ریزی ما برای گام سوم، تولید برندهای جدید و همچنین استفاده از هنرمندان بزرگ و عزیزی است که تاکنون همکاری‌ای با رسانه‌ملی نداشته‌اند. بنابراین در آینده نزدیک و بعد از سپری شدن گام دوم، در جلسات دوطرفه پیشنهاد کاری به این هنرمندان عزیز می‌دهیم یا اگر آنها پیشنهاد کاری دارند، ان‌شاءا... شرایط تولید را برای‌شان مهیا می‌کنیم. البته این‌طور تصور نشود که این تصمیمات به معنی استفاده نکردن از نیروهای جوان و تازه‌کار و بااستعداد است. استفاده از نیروهای جدید جزو کارهای در حال انجام ما است و از ابتدا با همین نگاه تولیدات‌مان را اجرایی کردیم. درحال‌حاضر هم کارگردان‌هایی داریم که برای اولین بار در حال تولید سریال هستند و هم تهیه‌کنندگانی را داریم که تجربه کار اول‌شان را در حال سپری کردن هستند. از این نیروهای جوان، در حوزه‌های دیگر تولید هم مثل بازیگری، تصویربرداری و... در حال استفاده کردن هستیم.
رئیس رسانه‌ملی اعلام کرده که در صداوسیما به روی همه هنرمندان باز است. آیا این موضوع صرفا شعار است یا قرار است اجرایی شود؟
این موضوع شعار نیست. بارها دکتر جبلی در مصاحبه‌ها تاکید کردند که در صداوسیما به روی همه هنرمندان باز است. من که در این جایگاه هستم، نه‌تنها هیچ منعی برای من نشده بلکه حتی ماموریت داده‌اند که من با هنرمندان بزرگ وارد مذاکره شوم و از آنها دعوت به همکاری شود. چون سیمافیلم متعلق به همه هنرمندان است و مجموعه ریشه‌داری است که بزرگ‌ترین تولیدکننده فیلم و سریال حتی در منطقه غرب آسیا می‌تواند باشد. در داخل هم آمار تولیداتش خیلی بیشتر از جاهای دیگر است و به خاطر قدمتی که دارد، در واقع خیلی از هنرمندان به آن رجوع می‌کنند. البته این‌گونه نیست که این ارتباط یکطرفه باشد. ما با آغوش باز جلسات متعددی با هنرمندان داشتیم و سعی‌مان رفع موانع تولید برای عزیزان هنرمند است. ولی باید به این نکته هم توجه داشته باشیم که جریان نمایشی یک جریان زودبازده نیست و این خبر خوش و این وعده را به مخاطبان می‌دهم که آینده خیلی روشن و شیرینی برای آنها رقم خواهیم زد.
برخی منتقدان این نقد را دارند که ملودرام‌های تلویزیونی ونک به بالا ساخته می‌شود. علاوه بر آن برخی با تجمیع گروه‌های فیلم و سریال در سیمافیلم یک شیطنت رسانه‌ای راه انداختند که گروه‌های فیلم و سریال حذف شده است. نظر شما درباره این مسائل چیست؟
در سال‌های اخیر، این یک نقد صریح به تولیدات تلویزیون در حوزه نمایشی بود، این‌که ملودرام‌های آپارتمانی ونک به بالا زیاد ساخته می‌شد. این جمله را بعضی از منتقدان ناقص به‌کار می‌برند یعنی می‌گویند تلویزیون درحال‌حاضر دوست ندارد ملودرام بسازد. نه ما در تولیدات اخیرمان هم ملودرام داریم اما حتما غلبه تولیدات، ملودرام‌های آپارتمانی ونک به بالا نیست. در سال‌های اخیر این نوع تولیدات باعث شده بود تا ژانرهای مختلف مغفول بماند و از نظر تولیدی هم مخاطب به یک تکرار خسته‌کننده‌ای دچار شود و از فیلمنامه گرفته تا استفاده از بازیگران و عوامل تولید به تکرار افتاده بود. اما این سد شکسته شد و یکی از مصادیقش این است که ژانرهای مختلفی در حال تولید است و این ادغامی که در تلویزیون رخ داد یعنی تولید فیلم و سریال‌ها در یک جا به نام سیمافیلم تجمیع شد، به این ایده خیلی کمک می‌کند. به نظرم یکی از بهترین کارهایی که در نظام اداری بروکراسی کشور شده، همین تجمیع گروه‌های سریال‌سازی در سیمافیلم است. در این میان شیطنتی صورت می‌گیرد و عده‌ای می‌گویند گروه‌های فیلم و سریال حذف شده‌اند، در صورتی‌که هیچ‌کدام حذف نشده‌اند؛ بلکه برای حذف موازی‌کاری در سیمافیلم تجمیع شده‌اند. ما پنج گروه فیلم و سریال در سیمافیلم داریم که شامل الف ویژه، تاریخی، اجتماعی، حادثه‌ای و طنز است.
ساخت سریال‌های الف ویژه هم هزینه‌بردار است و هم زمانبر. آیا همزمان با تولید دو سریال الف ویژه سلمان فارسی و موسی کلیم‌ا... قصد دارید درباره دیگر شخصیت‌های مهم تاریخی سریال بسازید؟
آخرین فرمایش دکتر جبلی این بود که ما آمادگی تولید ۱۰ سریال الف ویژه را داریم. مثل خواجه نصیرالدین طوسی، پوریای ولی و حضرت معصومه(س) که فیلمنامه و بخشی از پیش‌تولید آنها انجام شده است. فرمایش دکتر جبلی در همایش افق رسانه هم این بود که ما آمادگی داریم ولی تامین بودجه الف ویژه خارج از بودجه عادی و معمول تلویزیون است و باید مصوب شود. از همین رو از نمایندگان محترم مجلس و همچنین دولت استدعا داریم تامین مالی این سریال‌ها را انجام بدهند. چون به‌غیر از تلویزیون، تولید سریال‌هایی از این دست نه در توان کسی هست و نه دغدغه‌ای وجود دارد. اگر بخواهیم نگاه آسیب‌شناسانه به تولیدات بیرون از تلویزیون داشته‌باشیم، می‌بینیم دغدغه فرهنگی‌شان به‌شدت کمرنگ است. بیشترین جایی‌که هم به اوقات فراغت مخاطب فکر می‌کند و در عین حال در کنارش دغدغه فرهنگی هم دارد، تلویزیون است. به قول شهید آوینی: «مردم عموما به سینما و تلویزیون به‌عنوان وسایلى که ساعات فراغت آنها را پر مى‌کند مى‌اندیشند و نباید تصور کرد در این انگاره به اشتباه رفته‌اند. اما آیا ارتباط جمعى و پر کردن ساعات فراغت مردم، با ذکر و تذکر و تفکر قابل جمع نیستند؟»
در بخش ملودرام که اشاره کردید به دنبال کارهایی هستید که متفاوت و نگاه تازه‌ای داشته باشد، چه سریال‌های دیگری در مرحله تولید دارید؟
در کنار سریال «سلمان» سریال‌های دیگری در حال تولید است. فصل دوم سریال «رحیل» به کارگردانی مسعود آب‌پرور، سریال «غریبه» به کارگردانی سروش محمدزاده در مورد یک نخبه داروساز، «فراری» به کارگردانی امیر داسارگر اقتباسی آزاد از زندگی شهید صدرزاده، «رخنه» به کارگردانی علی غفاری درباره اقتدار موشکی ایران، «مهیار عیار» به کارگردانی سیدجمال سیدحاتمی در مورد یک راهزن توبه‌کار در زمان صفویه، «بیست کویید» به کارگردانی هادی حاجتمند با نگاه طنز به موضوع کرونایی، «مسیر اصلی» به کارگردانی محمدرضا خردمندان درباره پروفسور بهاروند دانشمند حوزه سلول‌های بنیادی، «رستگاری» به کارگردانی مسعود ده‌نمکی با موضوع مرگ‌آگاهی، «هشت پا» به کارگردانی احمد معظمی درباره پلیس و فراجا، «مادرسوجان» به کارگردانی حسین تبریزی با موضوع اقوام ایرانی، «طوبی» به کارگردانی سعید سلطانی درباره پیاده‌روی اربعین، «ترور» به کارگردانی خیرا... تقیانی‌پور درباره ترور ناموفق حاج قاسم در کرمان، «بدل» به کارگردانی علی مسعودی با نگاهی طنز به تحول انسان و «نون خ۵» به کارگردانی سعید آقاخانی که همگی در مرحله فیلمبرداری هستند.
چندین بار در مصاحبه‌ها اعلام شده که ۳۰۰ فیلمنامه در بانک فیلمنامه سیمافیلم خاک می‌خورد و روی آنها کار نمی‌شود. آیا واقعا همین‌طور است؟
در سال‌ها یا دهه‌های گذشته فیلمنامه‌هایی اینجا آمده بودند که به شرایط تولید نرسیده‌اند. از این رو یکی از کارهای ما این بود که این فیلمنامه‌ها را بررسی کنیم و از بین آنها به ۱۰۰مورد رسیدیم که قابلیت تولید دارند. اکنون در حال بررسی دقیق آنها هستیم که بعد از تایید اولیه توسط سیمافیلم، به مرکز فیلمنامه ارجاع می‌دهیم تا در صورت تایید، وارد مرحله تولید شوند. حدودا تا شش ماه آینده هر فیلمنامه‌ای که ما در آرشیو سیمافیلم داشتیم بررسی‌های‌شان به پایان می‌رسد. مثلا در میان این فیلمنامه‌ها «سرنخ۲» نوشته مرحوم کیومرث پوراحمد هم وجوددارد که برای تایید به همکاران ما درمرکز فیلمنامه ارائه شده تا پس ازبررسی آنها به تولید برسانیم.
درحال حاضر فضای نقدی شکل گرفته و عده‌ای معتقدند آنتن خالی است. از این‌رو همه سریال‌هایی را که نام بردید در مراحل تولید هستند، فکر می‌کنید خروجی آنها دقیقا چه زمانی خواهد بود؟
خروجی این سریال‌ها در حال حاضر یکی‌یکی روی آنتن می‌رود و تا دو سه ماه آینده تمام سریال‌های روی آنتن را شامل می‌شود. اتفاقا یکی از سردبیرهای روزنامه‌های کشور که دبیر یکی از احزاب سیاسی کشور هم هست، هفته گذشته با حضور در برنامه زنده تلویزیونی عنوان کرد تلویزیون سریال‌های تکراری پخش می‌کند و تولید جدید ندارد و بعد در ادامه و در جواب مجری می‌گوید: «تلویزیون نمی‌بینم!» حالا وقتی تلویزیون تماشا نمی‌کنید و می‌خواهید نقد کنید، حداقل یک سرچ ساده اینترنتی بکنید. ۱۰دقیقه قبل از این سخنان و در همان شبکه یک که ایشان حضور داشتند سریال «سامو بندری» در حال پخش بود و چند ساعت قبل هم سریال «محرمانه» از شبکه سه پخش شد. نقد غیرمنصفانه و غیرواقعی از تلویزیون به یک ژست روشنفکری تبدیل شده است.
درحال حاضر سریال‌های محرمانه و سرزمین مادری روی آنتن شبکه سه هستند که محرمانه شبانه است و سرزمین مادری هفتگی. در حالی‌که دیگر شبکه‌ها سریال‌های خارجی و تکراری پخش می‌کنند.
ماموریتی که در دوره جدید جهت تامین سریال به ما داده شده برای شبکه‌های یک و سه به‌صورت دائم و شبکه دو در مناسبت‌های ویژه است. سیاست‌گذاری تلویزیون این است که دو سریال شبانه داشته باشد. مگر مخاطب چقدر وقت دارد که هر شب از ۸تا۱۱پشت سر هم فقط سریال تماشا کند. این باعث همپوشانی برنامه‌های خوب هم خواهد شد که باعث می‌شود آنها هم دیده نشوند. ضمن این‌که سریال‌های تامینی، هم سرگرم‌کننده هستند و هم پیام دارند. برنامه ما این است که در طول هفته به هر‌کدام از شبکه‌های یک و سه، دو سریال بدهیم. از شنبه تا چهارشنبه سریال اول و پنجشنبه و جمعه سریال دوم. یعنی مخاطب به‌طور دائم چهار سریال جدید در طول هفته تماشا می‌کند. سال ۱۴۰۲ تاکنون به این وعده وفادار بودیم به‌غیر از چند هفته گذشته که در شبکه یک، تنها یک سریال پخش می‌شد که آن هم به‌دلیل خلف وعده تولیدکنندگان آن بود اما شما ببینید در همین چند هفته چه فشارها و نقدهای غیرواقعی به تلویزیون وارد شد. بنابراین عده‌ای نقد غیرمنصفانه دارند که به نفع هیچ‌کس هم نیست. درباره این نقدها هم من بحث دارم. مثلا درباره سریال «سرزمین مادری» یکی از روزنامه‌ها تندرو نقدی تخیلی داشته با عنوان «آه و حسرت» مبنی بر این‌که تلویزیون ۱۰سال این سریال را پخش نکرده و حالا هم جسارت ندارد آن را از تلویزیون پخش کند و راه‌حلش پخش از تلوبیون و فضای مجازی است. این در حالی است که از اول تصمیم ما این بود که چهار قسمتی که قبلا در تلویزیون پخش شده بود از تلوبیون منتشر و سپس از آنتن شبکه سه پخش شود. درحال‌حاضر هم می‌بینید که این سریال در آخر هفته‌ها از شبکه سه پخش می‌شود. همین پخش سریال سرزمین مادری بعد از یک دهه، جسارت و شهامت و تدبیر آقای دکتر جبلی و آقای برمهانی را نشان می‌دهد. ما انتظار نداریم کسی از این جسارت و شهامت تعریف کند اما انتظار گمراهی مخاطب با نقدهای خلاف واقع را هم نداریم.
در مصاحبه‌ای که با آقای تبریزی داشتیم یکی از گلایه‌هایش این بود که چرا بی‌خبر سریال روی آنتن شبکه سه رفت. دراین باره توضیح می‌دهید؟
ما حدود دو سه هفته پیش از این‌که سریال از تلوبیون پخش شود، با تیم تولید و آقای تبریزی رایزنی کردیم و از آنها خواستیم کلیپی بسازند و روی آنتن پخش کنیم و فضا را برای مخاطب آماده کنیم، ولی این‌که چرا اطلاع‌رسانی دقیقی رخ نداد، به دلیل همین حواشی موجود بود. می‌خواستیم بازخوردها را در تلوبیون ببینیم و نمی‌خواستیم حرفی بزنیم که حاشیه یا بار روانی ایجاد کند که مانع پخشش شود. کما این‌که در گذشته این اتفاق بارها رخ داد، بنابراین اگر اطلاع‌رسانی دقیقی نکردیم برای غلبه نکردن حواشی بر متن بود.
البته چند سال پیش هم این اتفاق افتاد و تبلیغ سریال سرزمین مادری پخش شد اما سریال روی آنتن نرفت.
دقیقا، نمی‌خواستیم این اتفاق باز هم تکرار شود. یعنی چیزی نبود که ما بگوییم به فکرمان نرسید تبلیغ کنیم یا خدای ناکرده سوءنیتی داشتیم نه این‌طور نبود. به هر حال سیاست عقلانی پشت آن بود که اگر کمی منتقدان اعتماد کنند و با سوء‌ظن نگاه نکنند، دچار توهم توطئه هم نمی‌شوند. البته حالا مدام تیزر سریال روی آنتن می‌رود و سریال هم به‌قدری جذاب است که همان قسمت اول که روی آنتن شبکه سه رفت، خیلی خوب دیده شد. ما دست کمک به سمت منتقدان دراز می‌کنیم تا در این مسیر جدیدی که در دوران تحول در حوزه نمایشی اتفاق می‌افتد، موفق شویم.
با توجه به این‌که فصل جدید «نون‌خ» در مرحله تولید قرار دارد و دکتر جبلی هم تاکید دارند که سریال‌ها خارج از تهران ساخته شوند و به همین دلیل در اخبار هم دوربین صداوسیما وارد روستاها هم شد، شما هم در آثاری که تولید می‌کنید این نکته را مدنظر دارید؟
اتفاقا جزو کارهایی است که پیگیری کردیم. مثلا سریال‌های بیست‌کویید و بدل در مشهد ساخته می‌شوند. در یزد سریال بارش تند را داریم. مادرسوجان در گیلان تولید می‌شود. در کردستان هم سریال سنجرخان را آماده پخش و سریال ماه شرف‌خانم را در مرحله نگارش داریم. در کرمان، سریال ترور و در شیراز، سریال شاهچراغ تولید می‌شود یعنی استان‌های مختلفی فعال شده‌اند. با مدیر مراکز استان‌های دیگر هم جلساتی داشتیم اما یک مسیر دوطرفه است. یعنی استان‌ها هم باید این رغبت و ظرفیت‌های تولیدی را داشته باشند. البته ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های استانی خیلی مهم است. به هر حال سریال‌سازی یک صنعت است. پروسه تولید سریال‌ها ماه‌ها طول می‌کشد. بنابراین زیرساخت‌های تولید مهم است که در تهران فراهم است و در استان‌های دیگر کمتر است. اما اینها موانعی نیست که مانع کار کردن شوند و در حال رفع آنها هستیم. با نویسنده‌های صاحب سبک هم وارد مذاکره شدیم تا نمونه‌های موفقی مثل پایتخت یا نون‌خ را که قومیتی است برای قومیت‌های دیگر ایجاد کنیم.
شما به کارهای تاریخی اشاره کردید و ما در طول این سال‌ها کارهای تاریخی-انقلابی، معاصر و گذشته کم نداشتیم اما نقدی وارد است این‌که چرا در این آثار قصه‌های عاشقانه بیشتر پررنگ است و همین باعث می‌شود تاریخ به‌شدت در این آثار محو شود. در حالی‌که تاریخ ایران ظرفیت بسیاری برای پرداخت دارد. در این حوزه قرار است چه تدبیری داشته باشید؟
شخصا در حوزه تاریخ انقلاب تجربه‌های بسیاری داشتم و علاقه‌ام دارم که تاریخ انقلاب را در قالب قصه‌های واقعی روایت کنم، چون تاریخ به اندازه کافی پرکشش است. البته مرکز فیلمنامه هم به‌شدت مراقب این موضوع است که اگر قصه‌ای بدون اعتبار تاریخی باشد به تولید نرسد. با این نگاه در حال حاضر سریال‌های تاریخی زیادی داریم که در مرحله پیش‌تولید و نگارش هستند. «روزهای لاجوردی» با محوریت زندگی شهید لاجوردی، «سرباز کوچک امام» درباره آزاده سرافراز مهدی طحانیان، «تانک‌خورها» در مورد لشکر زرهی خراسان در دفاع مقدس، «نادر» با موضوع رشادت‌های شهید نادر مهدوی در خلیج‌فارس و سریال «تی‌مه‌ره» درباره مبارزات عشایر ایرانی با استعمار انگلیس ازجمله کارهای تاریخی ما هستند.
احیای طنزهای ۹۰ شبی
دراین باره هم بگویید که معمولا دکور سریال‌های تاریخی بعد از تمام شدن هر اثر مخروبه می‌شود. در حالی که می‌توان برای سریال‌های دیگر بهره برد. آیا برای این موضوع به راهکاری رسیده‌اید؟
وحدتی در ساخت لوکیشن نبود و این‌که تجمیعی در این باره نداشتیم اما آرام آرام با هماهنگی مدیران شهرک غزالی داریم به انسجام می‌رسیم. با افزایش وسعت زمین شهرک غزالی و البته مدیریت درست زمین‌های قبلی، تقریبا تمام دکور سریال‌ها در شهرک غزالی در حال ساخت است که ماندگاری هم دارد. به‌عنوان مثال، دکور سریال سلمان فارسی که پیش از این در مکان‌های مختلف ساخته می‌شد حالا در شهرک غزالی و در وسعتی زیادی در حال ساخت است.
اگر نگاهی به کارنامه تلویزیون داشته باشیم، متوجه می‌شویم که مدتی است از طنزهای ۹۰ شبی فاصله گرفته‌ایم. برای این موضوع چه تدبیری در‌نظر گرفته‌اید؟
همان‌طور که می‌دانید طنزهای ۹۰ شبی فقط توسط چند تیم در تلویزیون ساخته می‌شد. ما به‌دنبال احیای چنین آثاری هستیم و همچنین تولید سریال‌های جدید ۹۰ شبی. البته کار طنز کار سختی است که با کمک نویسنده و هنرمندان این حوزه، ان‌شاءا... شاهد دوباره این سریال‌ها روی آنتن رسانه‌ملی باشیم.
مخاطبان پر و پا قرص تلویزیون علاقه‌مند هستند تا بدانند قرار است زندگی کدام‌یک از فرماندهان جنگ دستمایه ساخت سریال شود، چرا که به‌تازگی زندگی شهیدان باکری در قالب مجموعه عاشورا پخش شد.
در حال حاضر برخی پروژه‌ها با محوریت دفاع‌مقدس نزدیک به تولید یا در حال تولید هستند مثل سریال‌های ترور، نادر، تانک‌خورها، قول مردانه، سرباز کوچک امام و... برخی پروژه‌های دیگر هم در این رابطه در مرحله طراحی و فیلمنامه قرار دارند. فیلمنامه‌هایی با موضوعات شهیدان امان‌اللهی، والازاده، اسکندرلو و دوران در حال آماده شدن است. در عین‌حال، چهار موضوع مختلف دیگر با عنوان «قصه‌های شهر جنگی» درباره تدارک و پشتیبانی جنگ، «سپنتا» مرتبط با اردوگاه اسیران عراقی در ایران، «وطن زخمی» درباره برخی دکل‌های نفتی و جوشکاری در زیر آب و کاری درباره درمانگاه صحرایی جنگ در حال نگارش هستند. همه این آثار درباره دفاع‌مقدس است.
با توجه به علاقه مخاطبان به تماشای آثاری با محوریت ماورایی و تماشای عالم برزخ در تلویزیون و این‌که اوایل دهه ۸۰ تب چنین سریال‌هایی روی آنتن زیاد بود. آیا تولیدی با این محوریت دارید؟
سریال «رستگاری» به کارگردانی مسعود ده‌نمکی با این محوریت تولید می‌شود. سریال «ساحره» هم در مرحله پیش‌تولید قرار دارد که قصه پیش‌بینی آینده است. یعنی نگاه مرگ آگاهانه دارد.
تولید سریال‌های حوزه مقاومت
با توجه به این‌که دهه فجر و ایام نوروز که با ماه رمضان تلاقی پیدا می‌کند را پیش‌رو داریم. آیا ساخت مجموعه‌های مناسبتی کلید خورده است؟
بنا داریم در ایام نوروز که با ماه رمضان تلاقی دارد دو سریال طنز و یک سریال ماورایی پخش کنیم که در حال تولید هستند. برای ایام دهه فجر هم چند سریال با موضوع توانمندی جمهوری اسلامی در حال تولید داریم که ان‌شاءا... به آنتن می‌رسانیم.
سریال بیست کویید با محوریت کرونا تهیه می‌شود. با توجه به این‌که دیگر مردم ترسی از کرونا ندارند و در این مدت هم شاهد چند سریال با این موضوع بودیم. فکر می‌کنید هنوز ساخت چنین آثاری برای مردم جذاب است؟
کرونا توطئه کشورهای غربی استعمارگر بود که به خیلی از مردم دنیا آسیب زد. البته خودشان هم در این دام افتادند و به قول معروف چاقو دسته‌اش را برید. ما در مواجهه با این تهاجم بزرگ به پیروزی بزرگی هم رسیدیم که ساخت واکسن، قله این پیروزی بوده است. به همین دلیل گفتن این اتفاق از زوایای مختلف خوب است و برای مخاطبان جذابیت دارد که بیننده چنین آثاری باشند. اما آنچه باعث دلزدگی مخاطب می‌شود ضعف کیفی تولید است که سریال بیست کویید طنز شیرینی دارد و از نظر کیفی هم کار قابل‌قبولی است.
ما این روزها شاهد کشته شدن کودکان و مردم مظلوم فلسطین هستیم اما سریالی در حوزه مقاومت ساخته نشده است. آیا در این‌باره هم سریالی در دستور کار دارید؟
به فکر هستیم که در حوزه مقاومت تولیداتی داشته باشیم اما هنوز کار شایسته‌ای به دست‌مان نرسیده است. این عقب‌ماندگی را قبول داریم و ان‌شاءا... در آیندهای نزدیک شاهد تولیداتی در این زمینه هستیم.
برخی برای‌شان این سئوال پیش آمده که مرکز سیمافیلم با مرکز سیمرغ تلویزیون هم به جهت ساخت تولیدات تعامل و مشارکت هم دارد؟
در حال حاضر معاونت سیما، پنج مرکز تولیدی دارد. مرکز «سیمافیلم» سریال می‌سازد، مرکز «صبا» انیمیشن می‌سازد، مرکز «سیمرغ» هم در تولید سیت‌کام و برنامه‌های تلویزیونی مشغول فعالیت است، مرکز «فیلمنامه» تولید طرح و فیلمنامه می‌کند و مرکز «آثار کوتاه» تولید میان‌برنامه می‌کند. هر یک از این مراکز مستقل هستند و ماموریت‌های‌شان مشخص است. بنابراین در کار یکدیگر ورود پیدا نمی‌کنیم.
دکتر جبلی از زمانی که ریاست سازمان صداوسیما را برعهده گرفتند به مفاهیم عدالت‌گستری و هویت‌محوری تاکید داشتند و از ساخت بیش از ۵۰ سریال در مرحله پیش‌تولید، تولید و پس‌تولید خبر دادند. باتوجه به این‌که ماموریت سیمافیلم نسبت به گذشته در حوزه سریال‌سازی گسترده‌تر شده، چطور تاکید رئیس سازمان را در آثار تولیدشده اجرایی می‌کنید؟
گام اولی که ما در سیمافیلم برداشتیم، این بود که جریان تولید به حالت طبیعی خودش برسد. به هر حال رسانه‌ملی به‌صورت شبانه در حال پخش تعدادی سریال از شبکه‌های مختلف است و به دلیل مسئولیتی که بر دوش ما قرار دارد، وظیفه دارد اوقات فراغت شبانه مخاطبانش را پر کند. به همین دلیل حجم تولیدات اصلا قابل مقایسه با جاهای دیگر نیست. زمانی که من به سیمافیلم آمدم، چرخه تولید خیلی خوب نمی‌چرخید و البته دلایل منطقی هم داشت. به هر حال تحول این‌گونه نیست که طی یک شب اتفاق بیفتد. تحول در کنار نتایج خوبی که دارد، ممکن است معایب ظاهری هم داشته باشد. در حوزه کارهای نمایشی این گونه بود که از نظر کمیت، تولیدات دچار اختلال شده بود تا چرخه جدید تولیدات با عدالت‌گستری و هویت‌محوری که پیام تحول است، همگام شود. پس گام اول ما این بود که چرخه تولید دوباره به چرخش دربیاید و آنتن دچار اختلال بیش از این نشود.
اکنون که گام اول را پشت‌سر گذاشتید، چند سریال در مسیر تولید قرار گرفته تا مخاطبان شاهد خروجی‌های مناسب در این عرصه باشند؟
درحال حاضر نزدیک به ۶۰ سریال در مراحل چهارگانه؛ نگارش، پیش‌تولید، تولید و پس‌تولید قرار دارد، که از این آمار؛ ۱۵ سریال در حال ضبط است یعنی در مرحله تولید قرار دارد. گام دوم ما در سیمافیلم، احیای سرمایه‌هایی است که تلویزیون در دهه‌های گذشته به وجود آورده و به تعبیری آنها را رها نمی‌کنیم.
پس با این توصیف گام دوم شما در این عرصه این است که بتوانید سرمایه‌های تلویزیون را نگهداری کنید و قرار است سریال‌های موفق در تولید و جذب مخاطب ادامه پیدا کنند؟
بله سعی می کنیم برندهای موفق را ادامه بدهیم و مشکلات بر سر راه تولید آنها را برطرف کنیم. قرار است فصل چهارم از زیر خاکی و فصل پنجم از نون خ ساخته شود. با تهیه کننده و کارگردان سریال پایتخت هم مذاکراتی داشتیم که در صورت به نتیجه رسیدن وارد قرارداد می‌شویم. البته آمارهای ما خیلی بیشتر است. یعنی برندهایی که در حال احیا هستند، تعدادشان خیلی بیشتر است و در آیندهای نزدیک حتما اطلاع‌رسانی خواهیم کرد. البته در همین گام دوم فقط به سمت مجموعه‌های تلویزیونی موفق نرفتیم بلکه با هنرمندان ارزشمند و پیشکسوتی که جزو سرمایه‌های رسانه ملی بودند و به دلایلی مختلف در سال‌های اخیر کمتر در تلویزیون حضور داشتند، نشست داشتیم تا مخاطبان میلیونی تلویزیون از حضورشان بهره‌مند شوند. خیلی از این بزرگواران را دعوت به همکاری کردیم که وقتی آثارشان به مرحله تولید برسد، اطلاع‌رسانی خواهیم کرد.
باتوجه به اهدافی که دنبال می‌کنید چقدر قرار است ازهنرمندان چهره وکارگردان‌های بنام استفاده کنید که کیفیت آثاربه سطح بالاتری برسد؟
پس از موفقیت در گام اول یعنی به‌تعادل‌رساندن چرخه تولید، ما درحال‌حاضر در گام دوم هستیم تا از سرمایه‌های تلویزیون استفاده مجدد کنیم. در همین مرحله حتما از هنرمندان نامی کشور جهت ارتقای تولیدات استفاده خواهیم کرد و اصلا هدف ما از احیای برندها و ادامه همکاری با هنرمندان نامی همین است که تولیدات باکیفیت و پرمخاطب در آنتن رسانه‌ملی همچنان ساخته شود. اما برنامه‌ریزی ما برای گام سوم، تولید برندهای جدید و همچنین استفاده از هنرمندان بزرگ و عزیزی است که تاکنون همکاری‌ای با رسانه‌ملی نداشته‌اند. بنابراین در آینده نزدیک و بعد از سپری شدن گام دوم، در جلسات دوطرفه پیشنهاد کاری به این هنرمندان عزیز می‌دهیم یا اگر آنها پیشنهاد کاری دارند، ان‌شاءا... شرایط تولید را برای‌شان مهیا می‌کنیم. البته این‌طور تصور نشود که این تصمیمات به معنی استفاده نکردن از نیروهای جوان و تازه‌کار و بااستعداد است. استفاده از نیروهای جدید جزو کارهای در حال انجام ما است و از ابتدا با همین نگاه تولیدات‌مان را اجرایی کردیم. درحال‌حاضر هم کارگردان‌هایی داریم که برای اولین بار در حال تولید سریال هستند و هم تهیه‌کنندگانی را داریم که تجربه کار اول‌شان را در حال سپری کردن هستند. از این نیروهای جوان، در حوزه‌های دیگر تولید هم مثل بازیگری، تصویربرداری و... در حال استفاده کردن هستیم.
رئیس رسانه‌ملی اعلام کرده که در صداوسیما به روی همه هنرمندان باز است. آیا این موضوع صرفا شعار است یا قرار است اجرایی شود؟
این موضوع شعار نیست. بارها دکتر جبلی در مصاحبه‌ها تاکید کردند که در صداوسیما به روی همه هنرمندان باز است. من که در این جایگاه هستم، نه‌تنها هیچ منعی برای من نشده بلکه حتی ماموریت داده‌اند که من با هنرمندان بزرگ وارد مذاکره شوم و از آنها دعوت به همکاری شود. چون سیمافیلم متعلق به همه هنرمندان است و مجموعه ریشه‌داری است که بزرگ‌ترین تولیدکننده فیلم و سریال حتی در منطقه غرب آسیا می‌تواند باشد. در داخل هم آمار تولیداتش خیلی بیشتر از جاهای دیگر است و به خاطر قدمتی که دارد، در واقع خیلی از هنرمندان به آن رجوع می‌کنند. البته این‌گونه نیست که این ارتباط یکطرفه باشد. ما با آغوش باز جلسات متعددی با هنرمندان داشتیم و سعی‌مان رفع موانع تولید برای عزیزان هنرمند است. ولی باید به این نکته هم توجه داشته باشیم که جریان نمایشی یک جریان زودبازده نیست و این خبر خوش و این وعده را به مخاطبان می‌دهم که آینده خیلی روشن و شیرینی برای آنها رقم خواهیم زد.
برخی منتقدان این نقد را دارند که ملودرام‌های تلویزیونی ونک به بالا ساخته می‌شود. علاوه بر آن برخی با تجمیع گروه‌های فیلم و سریال در سیمافیلم یک شیطنت رسانه‌ای راه انداختند که گروه‌های فیلم و سریال حذف شده است. نظر شما درباره این مسائل چیست؟
در سال‌های اخیر، این یک نقد صریح به تولیدات تلویزیون در حوزه نمایشی بود، این‌که ملودرام‌های آپارتمانی ونک به بالا زیاد ساخته می‌شد. این جمله را بعضی از منتقدان ناقص به‌کار می‌برند یعنی می‌گویند تلویزیون درحال‌حاضر دوست ندارد ملودرام بسازد. نه ما در تولیدات اخیرمان هم ملودرام داریم اما حتما غلبه تولیدات، ملودرام‌های آپارتمانی ونک به بالا نیست. در سال‌های اخیر این نوع تولیدات باعث شده بود تا ژانرهای مختلف مغفول بماند و از نظر تولیدی هم مخاطب به یک تکرار خسته‌کننده‌ای دچار شود و از فیلمنامه گرفته تا استفاده از بازیگران و عوامل تولید به تکرار افتاده بود. اما این سد شکسته شد و یکی از مصادیقش این است که ژانرهای مختلفی در حال تولید است و این ادغامی که در تلویزیون رخ داد یعنی تولید فیلم و سریال‌ها در یک جا به نام سیمافیلم تجمیع شد، به این ایده خیلی کمک می‌کند. به نظرم یکی از بهترین کارهایی که در نظام اداری بروکراسی کشور شده، همین تجمیع گروه‌های سریال‌سازی در سیمافیلم است. در این میان شیطنتی صورت می‌گیرد و عده‌ای می‌گویند گروه‌های فیلم و سریال حذف شده‌اند، در صورتی‌که هیچ‌کدام حذف نشده‌اند؛ بلکه برای حذف موازی‌کاری در سیمافیلم تجمیع شده‌اند. ما پنج گروه فیلم و سریال در سیمافیلم داریم که شامل الف ویژه، تاریخی، اجتماعی، حادثه‌ای و طنز است.
ساخت سریال‌های الف ویژه هم هزینه‌بردار است و هم زمانبر. آیا همزمان با تولید دو سریال الف ویژه سلمان فارسی و موسی کلیم‌ا... قصد دارید درباره دیگر شخصیت‌های مهم تاریخی سریال بسازید؟
آخرین فرمایش دکتر جبلی این بود که ما آمادگی تولید ۱۰ سریال الف ویژه را داریم. مثل خواجه نصیرالدین طوسی، پوریای ولی و حضرت معصومه(س) که فیلمنامه و بخشی از پیش‌تولید آنها انجام شده است. فرمایش دکتر جبلی در همایش افق رسانه هم این بود که ما آمادگی داریم ولی تامین بودجه الف ویژه خارج از بودجه عادی و معمول تلویزیون است و باید مصوب شود. از همین رو از نمایندگان محترم مجلس و همچنین دولت استدعا داریم تامین مالی این سریال‌ها را انجام بدهند. چون به‌غیر از تلویزیون، تولید سریال‌هایی از این دست نه در توان کسی هست و نه دغدغه‌ای وجود دارد. اگر بخواهیم نگاه آسیب‌شناسانه به تولیدات بیرون از تلویزیون داشته‌باشیم، می‌بینیم دغدغه فرهنگی‌شان به‌شدت کمرنگ است. بیشترین جایی‌که هم به اوقات فراغت مخاطب فکر می‌کند و در عین حال در کنارش دغدغه فرهنگی هم دارد، تلویزیون است. به قول شهید آوینی: «مردم عموما به سینما و تلویزیون به‌عنوان وسایلى که ساعات فراغت آنها را پر مى‌کند مى‌اندیشند و نباید تصور کرد در این انگاره به اشتباه رفته‌اند. اما آیا ارتباط جمعى و پر کردن ساعات فراغت مردم، با ذکر و تذکر و تفکر قابل جمع نیستند؟»
در بخش ملودرام که اشاره کردید به دنبال کارهایی هستید که متفاوت و نگاه تازه‌ای داشته باشد، چه سریال‌های دیگری در مرحله تولید دارید؟
در کنار سریال «سلمان» سریال‌های دیگری در حال تولید است. فصل دوم سریال «رحیل» به کارگردانی مسعود آب‌پرور، سریال «غریبه» به کارگردانی سروش محمدزاده در مورد یک نخبه داروساز، «فراری» به کارگردانی امیر داسارگر اقتباسی آزاد از زندگی شهید صدرزاده، «رخنه» به کارگردانی علی غفاری درباره اقتدار موشکی ایران، «مهیار عیار» به کارگردانی سیدجمال سیدحاتمی در مورد یک راهزن توبه‌کار در زمان صفویه، «بیست کویید» به کارگردانی هادی حاجتمند با نگاه طنز به موضوع کرونایی، «مسیر اصلی» به کارگردانی محمدرضا خردمندان درباره پروفسور بهاروند دانشمند حوزه سلول‌های بنیادی، «رستگاری» به کارگردانی مسعود ده‌نمکی با موضوع مرگ‌آگاهی، «هشت پا» به کارگردانی احمد معظمی درباره پلیس و فراجا، «مادرسوجان» به کارگردانی حسین تبریزی با موضوع اقوام ایرانی، «طوبی» به کارگردانی سعید سلطانی درباره پیاده‌روی اربعین، «ترور» به کارگردانی خیرا... تقیانی‌پور درباره ترور ناموفق حاج قاسم در کرمان، «بدل» به کارگردانی علی مسعودی با نگاهی طنز به تحول انسان و «نون خ۵» به کارگردانی سعید آقاخانی که همگی در مرحله فیلمبرداری هستند.
چندین بار در مصاحبه‌ها اعلام شده که ۳۰۰ فیلمنامه در بانک فیلمنامه سیمافیلم خاک می‌خورد و روی آنها کار نمی‌شود. آیا واقعا همین‌طور است؟
در سال‌ها یا دهه‌های گذشته فیلمنامه‌هایی اینجا آمده بودند که به شرایط تولید نرسیده‌اند. از این رو یکی از کارهای ما این بود که این فیلمنامه‌ها را بررسی کنیم و از بین آنها به ۱۰۰مورد رسیدیم که قابلیت تولید دارند. اکنون در حال بررسی دقیق آنها هستیم که بعد از تایید اولیه توسط سیمافیلم، به مرکز فیلمنامه ارجاع می‌دهیم تا در صورت تایید، وارد مرحله تولید شوند. حدودا تا شش ماه آینده هر فیلمنامه‌ای که ما در آرشیو سیمافیلم داشتیم بررسی‌های‌شان به پایان می‌رسد. مثلا در میان این فیلمنامه‌ها «سرنخ۲» نوشته مرحوم کیومرث پوراحمد هم وجوددارد که برای تایید به همکاران ما درمرکز فیلمنامه ارائه شده تا پس ازبررسی آنها به تولید برسانیم.
درحال حاضر فضای نقدی شکل گرفته و عده‌ای معتقدند آنتن خالی است. از این‌رو همه سریال‌هایی را که نام بردید در مراحل تولید هستند، فکر می‌کنید خروجی آنها دقیقا چه زمانی خواهد بود؟
خروجی این سریال‌ها در حال حاضر یکی‌یکی روی آنتن می‌رود و تا دو سه ماه آینده تمام سریال‌های روی آنتن را شامل می‌شود. اتفاقا یکی از سردبیرهای روزنامه‌های کشور که دبیر یکی از احزاب سیاسی کشور هم هست، هفته گذشته با حضور در برنامه زنده تلویزیونی عنوان کرد تلویزیون سریال‌های تکراری پخش می‌کند و تولید جدید ندارد و بعد در ادامه و در جواب مجری می‌گوید: «تلویزیون نمی‌بینم!» حالا وقتی تلویزیون تماشا نمی‌کنید و می‌خواهید نقد کنید، حداقل یک سرچ ساده اینترنتی بکنید. ۱۰دقیقه قبل از این سخنان و در همان شبکه یک که ایشان حضور داشتند سریال «سامو بندری» در حال پخش بود و چند ساعت قبل هم سریال «محرمانه» از شبکه سه پخش شد. نقد غیرمنصفانه و غیرواقعی از تلویزیون به یک ژست روشنفکری تبدیل شده است.
درحال حاضر سریال‌های محرمانه و سرزمین مادری روی آنتن شبکه سه هستند که محرمانه شبانه است و سرزمین مادری هفتگی. در حالی‌که دیگر شبکه‌ها سریال‌های خارجی و تکراری پخش می‌کنند.
ماموریتی که در دوره جدید جهت تامین سریال به ما داده شده برای شبکه‌های یک و سه به‌صورت دائم و شبکه دو در مناسبت‌های ویژه است. سیاست‌گذاری تلویزیون این است که دو سریال شبانه داشته باشد. مگر مخاطب چقدر وقت دارد که هر شب از ۸تا۱۱پشت سر هم فقط سریال تماشا کند. این باعث همپوشانی برنامه‌های خوب هم خواهد شد که باعث می‌شود آنها هم دیده نشوند. ضمن این‌که سریال‌های تامینی، هم سرگرم‌کننده هستند و هم پیام دارند. برنامه ما این است که در طول هفته به هر‌کدام از شبکه‌های یک و سه، دو سریال بدهیم. از شنبه تا چهارشنبه سریال اول و پنجشنبه و جمعه سریال دوم. یعنی مخاطب به‌طور دائم چهار سریال جدید در طول هفته تماشا می‌کند. سال ۱۴۰۲ تاکنون به این وعده وفادار بودیم به‌غیر از چند هفته گذشته که در شبکه یک، تنها یک سریال پخش می‌شد که آن هم به‌دلیل خلف وعده تولیدکنندگان آن بود اما شما ببینید در همین چند هفته چه فشارها و نقدهای غیرواقعی به تلویزیون وارد شد. بنابراین عده‌ای نقد غیرمنصفانه دارند که به نفع هیچ‌کس هم نیست. درباره این نقدها هم من بحث دارم. مثلا درباره سریال «سرزمین مادری» یکی از روزنامه‌ها تندرو نقدی تخیلی داشته با عنوان «آه و حسرت» مبنی بر این‌که تلویزیون ۱۰سال این سریال را پخش نکرده و حالا هم جسارت ندارد آن را از تلویزیون پخش کند و راه‌حلش پخش از تلوبیون و فضای مجازی است. این در حالی است که از اول تصمیم ما این بود که چهار قسمتی که قبلا در تلویزیون پخش شده بود از تلوبیون منتشر و سپس از آنتن شبکه سه پخش شود. درحال‌حاضر هم می‌بینید که این سریال در آخر هفته‌ها از شبکه سه پخش می‌شود. همین پخش سریال سرزمین مادری بعد از یک دهه، جسارت و شهامت و تدبیر آقای دکتر جبلی و آقای برمهانی را نشان می‌دهد. ما انتظار نداریم کسی از این جسارت و شهامت تعریف کند اما انتظار گمراهی مخاطب با نقدهای خلاف واقع را هم نداریم.
در مصاحبه‌ای که با آقای تبریزی داشتیم یکی از گلایه‌هایش این بود که چرا بی‌خبر سریال روی آنتن شبکه سه رفت. دراین باره توضیح می‌دهید؟
ما حدود دو سه هفته پیش از این‌که سریال از تلوبیون پخش شود، با تیم تولید و آقای تبریزی رایزنی کردیم و از آنها خواستیم کلیپی بسازند و روی آنتن پخش کنیم و فضا را برای مخاطب آماده کنیم، ولی این‌که چرا اطلاع‌رسانی دقیقی رخ نداد، به دلیل همین حواشی موجود بود. می‌خواستیم بازخوردها را در تلوبیون ببینیم و نمی‌خواستیم حرفی بزنیم که حاشیه یا بار روانی ایجاد کند که مانع پخشش شود. کما این‌که در گذشته این اتفاق بارها رخ داد، بنابراین اگر اطلاع‌رسانی دقیقی نکردیم برای غلبه نکردن حواشی بر متن بود.
البته چند سال پیش هم این اتفاق افتاد و تبلیغ سریال سرزمین مادری پخش شد اما سریال روی آنتن نرفت.
دقیقا، نمی‌خواستیم این اتفاق باز هم تکرار شود. یعنی چیزی نبود که ما بگوییم به فکرمان نرسید تبلیغ کنیم یا خدای ناکرده سوءنیتی داشتیم نه این‌طور نبود. به هر حال سیاست عقلانی پشت آن بود که اگر کمی منتقدان اعتماد کنند و با سوء‌ظن نگاه نکنند، دچار توهم توطئه هم نمی‌شوند. البته حالا مدام تیزر سریال روی آنتن می‌رود و سریال هم به‌قدری جذاب است که همان قسمت اول که روی آنتن شبکه سه رفت، خیلی خوب دیده شد. ما دست کمک به سمت منتقدان دراز می‌کنیم تا در این مسیر جدیدی که در دوران تحول در حوزه نمایشی اتفاق می‌افتد، موفق شویم.
با توجه به این‌که فصل جدید «نون‌خ» در مرحله تولید قرار دارد و دکتر جبلی هم تاکید دارند که سریال‌ها خارج از تهران ساخته شوند و به همین دلیل در اخبار هم دوربین صداوسیما وارد روستاها هم شد، شما هم در آثاری که تولید می‌کنید این نکته را مدنظر دارید؟
اتفاقا جزو کارهایی است که پیگیری کردیم. مثلا سریال‌های بیست‌کویید و بدل در مشهد ساخته می‌شوند. در یزد سریال بارش تند را داریم. مادرسوجان در گیلان تولید می‌شود. در کردستان هم سریال سنجرخان را آماده پخش و سریال ماه شرف‌خانم را در مرحله نگارش داریم. در کرمان، سریال ترور و در شیراز، سریال شاهچراغ تولید می‌شود یعنی استان‌های مختلفی فعال شده‌اند. با مدیر مراکز استان‌های دیگر هم جلساتی داشتیم اما یک مسیر دوطرفه است. یعنی استان‌ها هم باید این رغبت و ظرفیت‌های تولیدی را داشته باشند. البته ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های استانی خیلی مهم است. به هر حال سریال‌سازی یک صنعت است. پروسه تولید سریال‌ها ماه‌ها طول می‌کشد. بنابراین زیرساخت‌های تولید مهم است که در تهران فراهم است و در استان‌های دیگر کمتر است. اما اینها موانعی نیست که مانع کار کردن شوند و در حال رفع آنها هستیم. با نویسنده‌های صاحب سبک هم وارد مذاکره شدیم تا نمونه‌های موفقی مثل پایتخت یا نون‌خ را که قومیتی است برای قومیت‌های دیگر ایجاد کنیم.
شما به کارهای تاریخی اشاره کردید و ما در طول این سال‌ها کارهای تاریخی-انقلابی، معاصر و گذشته کم نداشتیم اما نقدی وارد است این‌که چرا در این آثار قصه‌های عاشقانه بیشتر پررنگ است و همین باعث می‌شود تاریخ به‌شدت در این آثار محو شود. در حالی‌که تاریخ ایران ظرفیت بسیاری برای پرداخت دارد. در این حوزه قرار است چه تدبیری داشته باشید؟
شخصا در حوزه تاریخ انقلاب تجربه‌های بسیاری داشتم و علاقه‌ام دارم که تاریخ انقلاب را در قالب قصه‌های واقعی روایت کنم، چون تاریخ به اندازه کافی پرکشش است. البته مرکز فیلمنامه هم به‌شدت مراقب این موضوع است که اگر قصه‌ای بدون اعتبار تاریخی باشد به تولید نرسد. با این نگاه در حال حاضر سریال‌های تاریخی زیادی داریم که در مرحله پیش‌تولید و نگارش هستند. «روزهای لاجوردی» با محوریت زندگی شهید لاجوردی، «سرباز کوچک امام» درباره آزاده سرافراز مهدی طحانیان، «تانک‌خورها» در مورد لشکر زرهی خراسان در دفاع مقدس، «نادر» با موضوع رشادت‌های شهید نادر مهدوی در خلیج‌فارس و سریال «تی‌مه‌ره» درباره مبارزات عشایر ایرانی با استعمار انگلیس ازجمله کارهای تاریخی ما هستند.
احیای طنزهای ۹۰ شبی
دراین باره هم بگویید که معمولا دکور سریال‌های تاریخی بعد از تمام شدن هر اثر مخروبه می‌شود. در حالی که می‌توان برای سریال‌های دیگر بهره برد. آیا برای این موضوع به راهکاری رسیده‌اید؟
وحدتی در ساخت لوکیشن نبود و این‌که تجمیعی در این باره نداشتیم اما آرام آرام با هماهنگی مدیران شهرک غزالی داریم به انسجام می‌رسیم. با افزایش وسعت زمین شهرک غزالی و البته مدیریت درست زمین‌های قبلی، تقریبا تمام دکور سریال‌ها در شهرک غزالی در حال ساخت است که ماندگاری هم دارد. به‌عنوان مثال، دکور سریال سلمان فارسی که پیش از این در مکان‌های مختلف ساخته می‌شد حالا در شهرک غزالی و در وسعتی زیادی در حال ساخت است.
اگر نگاهی به کارنامه تلویزیون داشته باشیم، متوجه می‌شویم که مدتی است از طنزهای ۹۰ شبی فاصله گرفته‌ایم. برای این موضوع چه تدبیری در‌نظر گرفته‌اید؟
همان‌طور که می‌دانید طنزهای ۹۰ شبی فقط توسط چند تیم در تلویزیون ساخته می‌شد. ما به‌دنبال احیای چنین آثاری هستیم و همچنین تولید سریال‌های جدید ۹۰ شبی. البته کار طنز کار سختی است که با کمک نویسنده و هنرمندان این حوزه، ان‌شاءا... شاهد دوباره این سریال‌ها روی آنتن رسانه‌ملی باشیم.
مخاطبان پر و پا قرص تلویزیون علاقه‌مند هستند تا بدانند قرار است زندگی کدام‌یک از فرماندهان جنگ دستمایه ساخت سریال شود، چرا که به‌تازگی زندگی شهیدان باکری در قالب مجموعه عاشورا پخش شد.
در حال حاضر برخی پروژه‌ها با محوریت دفاع‌مقدس نزدیک به تولید یا در حال تولید هستند مثل سریال‌های ترور، نادر، تانک‌خورها، قول مردانه، سرباز کوچک امام و... برخی پروژه‌های دیگر هم در این رابطه در مرحله طراحی و فیلمنامه قرار دارند. فیلمنامه‌هایی با موضوعات شهیدان امان‌اللهی، والازاده، اسکندرلو و دوران در حال آماده شدن است. در عین‌حال، چهار موضوع مختلف دیگر با عنوان «قصه‌های شهر جنگی» درباره تدارک و پشتیبانی جنگ، «سپنتا» مرتبط با اردوگاه اسیران عراقی در ایران، «وطن زخمی» درباره برخی دکل‌های نفتی و جوشکاری در زیر آب و کاری درباره درمانگاه صحرایی جنگ در حال نگارش هستند. همه این آثار درباره دفاع‌مقدس است.
با توجه به علاقه مخاطبان به تماشای آثاری با محوریت ماورایی و تماشای عالم برزخ در تلویزیون و این‌که اوایل دهه ۸۰ تب چنین سریال‌هایی روی آنتن زیاد بود. آیا تولیدی با این محوریت دارید؟
سریال «رستگاری» به کارگردانی مسعود ده‌نمکی با این محوریت تولید می‌شود. سریال «ساحره» هم در مرحله پیش‌تولید قرار دارد که قصه پیش‌بینی آینده است. یعنی نگاه مرگ آگاهانه دارد.
تولید سریال‌های حوزه مقاومت
با توجه به این‌که دهه فجر و ایام نوروز که با ماه رمضان تلاقی پیدا می‌کند را پیش‌رو داریم. آیا ساخت مجموعه‌های مناسبتی کلید خورده است؟
بنا داریم در ایام نوروز که با ماه رمضان تلاقی دارد دو سریال طنز و یک سریال ماورایی پخش کنیم که در حال تولید هستند. برای ایام دهه فجر هم چند سریال با موضوع توانمندی جمهوری اسلامی در حال تولید داریم که ان‌شاءا... به آنتن می‌رسانیم.
سریال بیست کویید با محوریت کرونا تهیه می‌شود. با توجه به این‌که دیگر مردم ترسی از کرونا ندارند و در این مدت هم شاهد چند سریال با این موضوع بودیم. فکر می‌کنید هنوز ساخت چنین آثاری برای مردم جذاب است؟
کرونا توطئه کشورهای غربی استعمارگر بود که به خیلی از مردم دنیا آسیب زد. البته خودشان هم در این دام افتادند و به قول معروف چاقو دسته‌اش را برید. ما در مواجهه با این تهاجم بزرگ به پیروزی بزرگی هم رسیدیم که ساخت واکسن، قله این پیروزی بوده است. به همین دلیل گفتن این اتفاق از زوایای مختلف خوب است و برای مخاطبان جذابیت دارد که بیننده چنین آثاری باشند. اما آنچه باعث دلزدگی مخاطب می‌شود ضعف کیفی تولید است که سریال بیست کویید طنز شیرینی دارد و از نظر کیفی هم کار قابل‌قبولی است.
ما این روزها شاهد کشته شدن کودکان و مردم مظلوم فلسطین هستیم اما سریالی در حوزه مقاومت ساخته نشده است. آیا در این‌باره هم سریالی در دستور کار دارید؟
به فکر هستیم که در حوزه مقاومت تولیداتی داشته باشیم اما هنوز کار شایسته‌ای به دست‌مان نرسیده است. این عقب‌ماندگی را قبول داریم و ان‌شاءا... در آیندهای نزدیک شاهد تولیداتی در این زمینه هستیم.
برخی برای‌شان این سئوال پیش آمده که مرکز سیمافیلم با مرکز سیمرغ تلویزیون هم به جهت ساخت تولیدات تعامل و مشارکت هم دارد؟
در حال حاضر معاونت سیما، پنج مرکز تولیدی دارد. مرکز «سیمافیلم» سریال می‌سازد، مرکز «صبا» انیمیشن می‌سازد، مرکز «سیمرغ» هم در تولید سیت‌کام و برنامه‌های تلویزیونی مشغول فعالیت است، مرکز «فیلمنامه» تولید طرح و فیلمنامه می‌کند و مرکز «آثار کوتاه» تولید میان‌برنامه می‌کند. هر یک از این مراکز مستقل هستند و ماموریت‌های‌شان مشخص است. بنابراین در کار یکدیگر ورود پیدا نمی‌کنیم.
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
خطر مطرح کردن موضوعات انحرافی
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
تلاش برای ایجاد شکاف بین ایران و کشورهای منطقه
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
ابزار‌های آمریکا در منطقه
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
نژادپرستان همچنان گرفتار خطای محاسباتی
گفت و گو
بهتاش فریبا در گفتوگو با جام‌جم:
منتظر بازگشت استقلال باشید
رضا کوچک زاده تهمتن، مدیر رادیو مقاومت در گفت گو با "جام جم"
آوای مقاومت علیه خط دشمن
اسماعیل حلالی در گفتوگو با جام‌جم: