کودکان و خشونت‌های تلویزیونی

برخورد کودکان با مسائل و موضوعات ناشناخته و ناآشنا کاملا متفاوت با بزرگسالان است. برخی از کودکان به سبب معصومیت و واقع‌گرا نبودن، از کارتون و خشونت ساختگی تلویزیون همانند صحنه‌های زندگی واقعی انسان‌ها آشفته می‌شوند. یک فیلم درباره غول یا دیو انسان‌نما ممکن است کودکان را تا هفته‌ها نگران کند. این کودکان اگر به مدت کوتاهی پدر یا مادر خود را در میان جمعیت گم کنند، شاید خود را کاملا ببازند. احتمال دارد بچه‌های فوق‌العاده حساس، از خشونت‌های تلویزیونی آشفته شوند. شنیدن اخبار مربوط به آدم‌ربایی در تلویزیون آنان را از سرنوشت مشابه دچار وحشت می‌کند و آن‌ها به هر شخص کمی غیرعادی که در خیابان می‌بینند مظنون می‌شوند و فکر می‌کنند که آدم‌ربا است.

اکنون سوال اینجاست آیا تماشای تصاویر خشونت‌بار برای کودکان، خواه به طور غیرمعمول حساس باشند یا نباشند، با آسیب همراه است؟ به دلایل مشخصی دو نوع آسیب وجود دارد. آسیب اول آن است که ترس بچه‌های ترسو بیشتر خواهد شد و وقتی به علت حادثه، صحنه یا داستانی وحشت زده می‌شوند این ترس مدت بیشتری تداوم می‌یابد. آسیب دوم این است که اکثر بچه‌ها حساسیت خود را در برابر خشونت از دست می‌دهند و به جایی می‌رسند که احساس می‌کنند خشونت بد نیست بلکه بخشی عادی از زندگی است، این امر اخلاقا به آن‌ها اجازه می‌دهد که خواهر یا برادر خود را کتک بزنند. کودکانی که روش‌های متعارف یا ایده‌ال در پرورش آن‌ها به کار گرفته نمی شود، تحت‌تاثیر خشونت واقعی یا ساختگی قرار می‌گیرند و نه تنها نسبت به هم‌سن و سال‌های خود بدرفتاری می‌کنند بلکه حتی به جنایت‌های خشونت‌باری چون قتل دست می‌زنند.

چگونه می‌توانید از برآشفتگی فرزند خود به علت مشاهده خشونت در تلویزیون جلوگیری کنید؟ اگر تلویزیون یک فیلم هیجان‌انگیز یا برنامه‌ای پر از خشونت نشان می‌دهد والدین می‌توانند برای بچه‌ها توضیح دهند که چرا اجازه ندارند آن برنامه را تماشا کنند. براساس محاسبات انجام شده، سه چهارم مدتی که بچه‌ها تلویزیون تماشا می‌کنند در ساعات پر‌بیننده یعنی ساعت شش تا نه شب است بنا‌بر‌این در این ساعات باید  نسبت به برنامه‌ای که بچه‌ها تماشا می‌کنند هوشیار باشید. والدین می‌توانند هر چند روز یک بار تلویزیون تماشا کردن فرزندان خود را کنترل کنند و مطمئن شوند که مقررات رعایت می‌شود. همچنین آن‌ها باید نظر خود را به والدین دوستان کودک، که کودک به خانه آن‌ها رفت‌و‌آمد دارد و نیز پرستار کودک نیز بگویند تا فرزندشان تحت شرایط و موقعیت‌های دیگر نیز برنامه غیرمجاز تماشا نکند.

یکی از آسیب‌های تماشای اخبار تلویزیونی، به ویژه برنامه‌هایی که از برخورد واقعی پلیس با تبهکاران تهیه شده، این است که کودکان میل به همانند‌سازی با افراد قربانی دارند حتی اگر خشونت به‌هیچ‌وجه به وضوح نشان داده نشود. زمانی که تلویزیون افراد پلیس را در حال بازداشت یک فرد مظنون نشان می‌دهد، و پلیس سعی می‌کند او را تحت کنترل در آورد، قانون و نظم می‌تواند خشونت‌بار به نظر بیاید.

وقتی کودکان بر اثر هر نوع وحشتی، خواه واقعی یا خیالی، دچار اضطراب شده‌اند، بهترین کاری که والدین می‌توانند انجام دهند این است که آن‌ها  را به صحبت پیرامون آن‌چه که دیده‌اند، آن‌چه که فکر می‌کنند باعث وقوع این حادثه شده است و آن‌چه که نگرانش هستند، تشویق کنند. بهتر است که ابتدا خیال‌پردازی‌ها  و نگرانی‌های بچه‌ها را مورد بررسی قرار داد. وقتی والدین از نگرانی‌ها و وحشت‌های فرزندان خود آگاه شوند بهتر می‌توانند به آن‌ها اطمینان ببخشند. معمولا والدین مهربان میل دارند وقتی تصویری مبهم  و کلی از ترس کودک دارند، به سرعت به او اطمینان بدهند. در اطمینان‌بخشی ساده، غالبا هدف گم می‌شود و کودک هم‌چنان در مورد ترس ویژه  خود که پدر یا مادر نمی‌تواند واقعا آن را بفهمد، نگران باقی می‌ماند. از آن‌جایی که ترس کودکان ممکن است کاملا غیر‌منطقی یا نامعقول به نظر آید، مشکل است که بزرگترها بتوانند تصور کنند که نگرانی‌های واقعی آن‌ها چیست. در یک بررسی کودکانی که برای عمل لوزه در بیمارستان بستری می‌شدند مورد مطالعه قرار گرفتند، اکثر این کودکان تصور می‌کردند که این عمل جراحی، تنبیهی برای کارهای نادرست  آن‌ها است، و گلودردهای مکرر آن‌ها به خاطر آن است که در هوای سرد دستکش یا پالتوی خود را نپوشیده‌اند. کودکی که  پس از بستری شدن در بیمارستان به اتاق دیگری منتقل شد کاملا نا‌امید شد چون تصور می‌کرد که والدینش دیگر قادر نخواهند بود او را موقع مرخص شدن از بیمارستان پیدا کنند. کودک دیگری فکر می‌کرد که در عمل لوزه، جراح گلوی او را گوش تا گوش می‌برد. در چنین مواردی اگر پدر یا مادر بدون آن‌که سعی کند علت ترس خاص بچه را بیابد به او اطمینان دهد، کمک چندانی به او نمی‌کند.

در انتها باید بگوییم  اگر رفتار خشونت‌آمیزی با فرزند خود داشته باشید، به احتمال زیاد آن‌ها نیز با همبازی‌های خود  رفتار خشونت‌آمیز خواهند داشت. اگر کودک را برای اشتباهش کتک بزنید، یاد می‌گیرد که خشونت رفتاری صحیح است. برای کاهش خشونت در جامعه ، باید خشونت در منزل و تلویزیون را حذف کنیم.