خداحافظی با صدای کودکی

این دوبلور خوش‌صدا و پیشکوت از نسل طلایی دوبله بود که برخی باور دارند تکرارناپذیر یا به سختی تکرار شونده است. نسلی که هر کدام نامی درخشان و ابدی بر جریده عالم این هنر هستند و در دوره‌هایی نزدیک به همدیگر فعالیت داشتند. زنده‌یاد اشکبوس که خانواده‌ای هنرمند نیز دارد، هم برای کودکان با دوبله کارتون‌های خاطره‌انگیز و هم برای بزرگسالان، آثاری درخور به یادگار گذاشت و جزو هنرمندانی بود که در دوره‌‎ای با کمترین امکانات و دور از فضای دیجیتال بهترین‌ها را برای دوبله خلق کردند. به یاد این هنرمند تازه‌درگذشته با فرشید شکیبا، مدیر دوبلاژ تلویزیون، علی‌همت مومیوند و اردشیر منظم از همکاران او گفت‌وگو کرده‌ایم. 

به گزارش جام جم، علی‌محمد اشکبوس فعالیت خود را در حرفه گویندگی از سال ۱۳۴۰ و در ۱۸ سالگی زیر نظر علی کسمایی و ایرج دوستدار مثل اکثر گویندگان در استودیو مولن روژ آغاز کرد و جدای از کار دوبله و گویندگی، در نگارش دیالوگ‌ها هم دستیار مدیران دوبلاژ بود. اوایل کار خود را با نقش‌های کوتاه و فرعی شروع کرد، اما به مرور توانست نقش‌های کلیدی و محوری را به دست آورد. با زنده‌یاد منوچهر اسماعیلی در مدت ۱۴ سال همکاری طولانی مدتی داشت و پس از آن هم با مدیران دوبلاژ دیگر، فعالیت‌های زیادی را به کارنامه خود افزود. او فارغ‌التحصیل رشته زبان آلمانی بود و سال‌های زیادی به دستیاری مدیران دوبلاژ پرداخت و از گویندگانی است که صدای رسا و گرم او باب طبع نقش‌های افراد میانسال و جا افتاده بود. از نمونه صداهای زنده‌یاد اشکبوس باید به فیلم‌های دزد دوچرخه و سریال مدار صفر درجه و انیمیشن‌های هاچ زنبورعسل و فوتبالیست‌ها اشاره کرد. روابط‌عمومی معاونت سیما هم در پیامی درگذشت این دوبلور پیشکسوت را به خانواده وی و جامعه هنری تسلیت گفت.
     
مردی خانواده دوست

فرشید شکیبا، مدیر دوبلاژ تلویزیون درباره شخصیت شادروان اشکبوس به جام‌جم می‌گوید: تمام لحظاتی که ایشان زنده بودند به معنای واقعی کلمه زندگی کرد و از روز گذشته به صورت غیر قابل باوری ایشان را در کنار خود نداریم. با این‌که مرگ جزو واقعیات زندگی است، ولی خیلی سخت است که دیگر نمی‌توانیم او را در بین خود ببینیم. مرحوم اشکبوس پدری متین، مهربان، جدی و فروتن بود و ویژگی‌های یک هنرمند اصیل را داشت. ایشان یکی از هنرمندانی بود و هست که به ملت و کشور و منطقه جغرافیایی خود وفادار بود.
وی ادامه می‌دهد: شادروان مرد بزرگی در واحد دوبلاژ بود و با خیلی از چهره‌های دوبلاژ همچون مرحوم اسماعیلی کار کرده بود و خیلی قدیمی بود؛ زیرا زنده‌یاد اشکبوس از دوران جوانی وارد واحد دوبلاژ شد و از همان مقطع تلاش زیادی داشت تا بتواند کارش را به بهترین شکل ارائه کند. به همین دلیل مرحوم اشکبوس چهره‌ای شناخته شده بود و رفتار صمیمانه‌اش زبانزد در واحد دوبلاژ. من از طرف واحد دوبلاژ به خانم سوهانی همسرش و پسرش آقای بابک تسلیت می‌گویم. واقعا از دست دادن آقای اشکبوس برای همه ما سخت است. خانواده اش هم در واحد دوبلاژ به فعالیت مشغول هستند. شکیبا با اشاره به ویژگی‌های شخصیتی این دوبلور پیشکسوت توضیح می‌دهد: به نظرم مهم‌ترین ویژگی او این بود که به کارش اهمیت بسیاری می‌داد و وقت زیادی هم برای کارش می‌گذاشت. به‌تازگی کاری به او سپرده بودیم که مدیر دوبلاژ بود. یک کار سینمایی که وقت بسیاری هم برای مدیر دوبلاژی آن گذاشت. همیشه با انگیزه و اشتیاق زیادی کار می‌کرد و با این‌که بیماری با او همراه بود اما خودش همیشه می‌گفت تصور نمی‌کند بیمار است و به کارش ادامه می‌داد. در مجموع هفته‌ای نبود که در دوبلاژ نباشد و هر زمان هم می‌آمد،سبک و سیاقش این بود که با همه خوش‌رفتاری می‌کرد. واقعا از دست دادن هنرمندان پیشکسوت که جزو سرمایه‌های ما محسوب می‌شوند، سخت است. بنابراین نیازمند به حمایت جدی هستند.
     
از دست دادن هنرمند با اخلاق 

علی همت مومیوند را با صدایش در مجموعه‌های تلویزیونی خارجی   و پویانمایی‌های بسیاری می‌شناسیم. از جمله مختارنامه و مردان آنجلس. وی که در دوبله مجموعه‌های بسیاری از جمله «مدار صفر درجه» با زنده یاد اشکبوس همکاری داشته است، درباره ویژگی‌های برجسته اخلاقی این هنرمند به جام‌جم می‌گوید: آقای اشکبوس عزیز، یکی از ارزشمندترین همکاران ما بود. مثل آن شعری که می‌گوید: «چو باید سرانجام در خاک رفت / خوشا آن‌که پاک آمد و پاک رفت» آقای اشکبوس حقیقتا انسان پاکدست، بسیار خوش خلق، خوشمرام و انسان صادقی بود.

وی ادامه می‌دهد: همسر و پسرشان هم همکار ما هستند و در کل صاحب یک خانواده هنرمند و دوست داشتنی و بسیار مورد احترام بود. ما در کارهای بسیاری همکاری داشتیم که حضور ذهن ندارم اما «قصه‌های جزیره» و «مدار صفر درجه» از جمله آثاری بود که همکاری داشتیم.مومیوند می‌افزاید: بسیار متاسفم از این‌که چنین هنرمند با اخلاق و ارزشمندی را از دست دادیم. البته این اواخر کمتر فعالیت می‌کرد ولی با هم در ارتباط بودیم. آخرین باری که با هم صحبت کردیم روز عید غدیر بود که برای تبریک با ایشان تماس گرفته بودم. نکته‌ جالب این بود که اصلا دوست نداشت درباره بیماری صحبت کند، چون وقتی درباره بیماری پرسیدم، دوست نداشت در این باره صحبت کند.

وی که این اواخر مشغول دوبله سریال‌های کره‌ای است عنوان می‌کند: از آنجا که از دوران کرونا به بعد دوبله به‌صورت جداگانه انجام می‌شود و من نمی‌دانم با چه دوستانی در یک پروژه همکار هستم در جریان نیستم که این اواخر با هم کار کرده‌ایم یا نه اما می‌دانم که به‌علت بیماری کمتر کار می‌کرد. به هر حال امیدوارم خداوند به خانواده‌اش صبر عنایت کند و ما هم کمتر خبر از دست دادن همکاران‌مان را بشنویم.
     
الگویی برای همه 

اردشیر منظم، مدیر دوبلاژ با اشاره به این‌که از زنده یاد اشکبوس به نیکی یاد می‌کند، ادامه می‌دهد: آنچه همه از زنده یاد اشکبوس به یاد دارند، این بود که خیلی متعلق به خانواده بود و اهمیت زیادی به مفهوم خانواده می‌داد. به همین دلیل او الگوی همه در واحد دوبلاژ بود و از این منظر زبانزد. همسر و پسرش هم در واحد دوبلاژ حضور دارند و من بیشتر با خانواده او کار کردم تا با خود شادروان چون کارهای مستند انجام می‌دهم به همین دلیل با خانواده‌اش بیشتر در ارتباط بودم اما همیشه خودش هم به استودیویی می‌آمد که ما دوبله می‌کردیم. در واقع همیشه زنده یاد اشکبوس کنار خانواده‌ بود و خودش را جدا از آنها نمی‌دانست. ضمن این‌که همیشه به کارش اهمیت می‌داد و برایش مهم بود کاری که به او سپرده شده را با دقت انجام بدهد.