بازی شناخته شده غرب و آمریکا تحت عنوان توافق موقت

مصطفی خوش چشم کارشناس حوزه روابط بین‌الملل

پیشنهادها از همان زمان وجود داشت. آنچه که طرف آمریکا می‌خواست و همچنان هم می‌خواهد گرفتن مهم‌ترین ابزارهای چانه زنی در مذاکرات است. اما ما به ازای آن کمترین میزان از امتیازات را در طرح خودش قصد داشت که به ایران تحمیل کند بنابراین پروژه توافق موقت بارها از سوی کشورمان رد شد تا این‌که بالاخره در شهریور گذشته و بعد از این‌که آخرین دور مذاکرات برای احیا برجام برگزار شد و طرف آمریکایی همچنان اصرار به حفظ این بخش از تحریم‌ها و همینطور باقی گذاشتن پرونده‌های آژانس داشت به یک جنگ ترکیبی با ایران روی آورد تا کشورمان را از مواضعش عقب بنشاند.

بعد از این‌که در اوایل زمستان 1401 دور دوم جنگ ترکیبی آمریکا در اجرا شکست خورد آنها بار دیگر زمزمه‌هایی درباره توافق موقت با همان شرایط قبلی را مطرح کردند. این بار البته ایران با اقدامات متعددی که در حوزه‌های بویژه دیپلماتیک در سطح منطقه و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام داد با پیشدستی توانست ابزار فشار شورای حکام را از دست طرف آمریکایی دربیاورد.

بنابراین آمریکایی‌ها حال در مسیر باقی مانده در ماه‌های منتهی به شهریور و مهر از یکسو ابزارهای مورد نیاز برای جنگ ترکیبی خود را تضعیف شده تر می‌بیند. از دیگر سوی ایران با استفاده درست از ابزارهای قدرتی مثل رونمایی از موشک‌های پیشرفته و ادامه غنی سازی 60 درصدی توانسته فشارهای متقابلی را در این جنگ ترکیبی وارده از سوی آمریکا به طرف دیگر وارد کند و این نبرد را از حالت حمله آمریکا و دفاع ایران به یک تقابل متوازن و دو سویه بکشاند.

بنابراین آمریکا باز به طور مشخص بدنبال همان توافق موقف رفتند اما از آنجایی که ما هیچگاه مذاکره را ترک نکردیم و ترسی از میز مذاکره نداریم انتظاراتی برای هر گونه توافقی را مطرح کرده ایم از قبل که حداقل آمریکایی‌ها متوجه بشوند که نمی‌توانند با دادن کمترین امتیاز بیشترین امتیاز را از ما طلب کنند و می‌بایستی در حقیقت این لجبازی دو سال گذشته خودشان را عوض کنند.

طبیعی است در این بین آمریکایی‌ها در پی آن هستند که جمهوری اسلامی ایران نه از توافق و نه از توافق موقت به هیچ عنوان انتقاع اقتصادی واقعی و پایدار نبرد و دوباره بخش کوچکی از تحریم‌ها بر روی کاغذ لغو شود. فلذا دو طرف هم اکنون در هماوردی مذاکراتی و در تقابل استفاده از ابزارهای قدرت خود علیه همدیگر بسر می‌برند که اتفاق دست ایران در شرایط کنونی به مراتب پرتر است.

در حال حاضر مجموعه عوامل و ابزارهای قدرتی که ایران در اختیار دارد به مراتب بیش از گذشته است. بعد از توقیف نفت کش‌های آمریکا و همین طور رونمایی از دو موشک پیشرفته هایپرسونیک در طول دو تا سه هفته گذشته و همچنین با مجموعه‌ای از اقداماتی که ایران در طول دیماه انجام داد در حوزه دیپلماتیک از جمله این‌که با پیشدستی و از طریق همکاری‌های خاص با طرف آژانس توانست اقدامات آتی آمریکا را شورای حکام خنثی سازی کند. از سوی دیگر با عادی سازی روابط با عربستان چندین کشور عربی بسرعت خواستار تقویت و ارتقای روابط با جمهوری اسلامی ایران در همه زمینه‌ها شدند. مضاف بر این‌که انتخاب ایران به عضویت کمیته پیشگیری از جرم سازمان ملل و انتخاب بلافاصله جمهوری اسلامی به ریاست مجمع اجتماعی شورای حقوق بشر سازمان ملل و سفر مقامات ارشد منطقه‌ای به ایران در طول ماه‌های گذشته توانسته است نه تنها آسیب وارده به سیاست خارجه در طول اتفاقات پاییز را ترمیم کند بلکه جایگاه سیاست خارجه جمهوری اسلامی در منطقه و جهان را ارتقا هم ببخشد.

از سوی دیگر باید به انتشار انبوه از اخباری که در شبکه‌های مجازی و شبکه‌های رسمی انگلیسی و فارسی زبان درباره احتمال توافق موقت هم اشاره کرد. این ترفند در چارچوب طراحی همیشگی آمریکایی‌ها است. آنها هر زمان در مذاکرات بسر می‌برند و دچار مشکلات هستند و می‌خواهند موضع ایران را متزلزل کنند با استفاده از عملیات روانی سعی در بی‌ثبات سازی بازارهای زود نقد شونده ما مانند بازار طلا، دلار و سکه دارند. یعنی اول انبوهی از اخبار مثبت را ارسال می‌کنند و به دنبال آن در شبکه‌های مجازی این اتفاق پژواک بیشتری می‌گیرد و به طول لحظه اخبار جعلی و فیک ارسال می‌شود تا نخست بازار ارز کاهش قیمت داشته باشد و سپس در شرایطی که در پیک مذاکرات هستیم و در اوج تقابل مذاکراتی هستیم ناگهان اخبار منفی منتشر می‌کنند تا ناگهان قیمت دلار، سکه و ارز بالا رود.

توقع طرف آمریکایی این است که این بی‌ثبات سازی بازارهای اقتصادی‌ها ما باعث ایجاد فشار روی مذاکره کنندگان شود. این یک بازی شناخته شده است که در طول سال‌های گذشته و بویژه دو سال اخیر بسیار از سوی طرف آمریکایی مورد استفاده قرار گرفته است.

همچنین درباره توافقاتی که درباره تبادل زندانی‌ها و آزاد شدن بخشی از پولهای بلوکه شدن ایران در خارج از کشور صورت می‌گیرد باید گفت این مساله جدای از توافق برجام و توافق موقت است و البته آمریکایی‌ها می‌خواستند این موضوع را به توافق احتمالی برجام منضم کنند وگرنه ایران در طول سال‌های گذشته بارها اعلام کرده حاضر است جدای از برجام این اقدام صورت بگیرد و این طرف آمریکایی است که از تن دادن به آن خودداری کرده است ما با توجه به تضعیف آمریکا در این تقابل به نظر می‌رسد طرف آمریکا در حال قبول کردن این بحث است که مساله تبادل زندانی‌ها را از موضوع برجام را جدا کند و