آوار جدال مسکن و بانک بر سر مردم

وعده ساخت سالانه یک‌ میلیون مسکن برای کسانی که صاحب خانه نیستند، امیدوارکننده بود اما این طرح در عمل هنوز توفیق چندانی نداشته است. یکی از مهم‌ترین موانع پیش‌روی این طرح بحث تامین منابع مالی برای ساخت است. اجرای طرح نهضت ملی مسکن نیازمند ۳۶۰هزار میلیارد تومان تسهیلات است که بانک‌ها علاوه بر کمبود سرمایه، تکمیل‌نبودن پرونده خریداران را دلیل عدم‌پرداخت این تسهیلات عنوان می‌کنند.

طبق آخرین آمار‌ها از سازمان ملی زمین و مسکن، تاکنون بیش از پنج‌میلیون و ۵۰۰هزار نفر برای طرح مسکن ملی ثبت‌نام کرده و از این تعداد حدود سه‌میلیون و ۸۰۰هزار نفر حائز شرایط و یک‌میلیون و ۵۰۰هزار نفر حائز شرایط فعال و بیش از یک‌میلیون و ۲۰۰هزار نفر نیز مورد تایید نهایی قرار گرفته‌اند اما نکته اینجاست که در این طرح تاکنون حدود ۳۳۰هزار نفر اقدام به واریز آورده ۴۰میلیون تومانی کرده‌اند که نشان می‌دهد این طرح مورد اقبال قرار نگرفته است و احتمالا مهم‌ترین دلیل آن جدا از این‌که بسیاری حتی توان همین آورده ۴۰میلیون تومانی را ندارند مبهم بودن بهای تمام‌شده ساخت هر واحد و اقساط سنگین آن است. بهای تمام‌شده ساخت هر واحد مسکن در ابتدای روی‌کارآمدن دولت برای هر مترمربع حدود پنج‌میلیون تومان برآورد شده بود اما بعد از گذشت یک‌سال و افزایش بیش از ۵۰ تا صددرصدی قیمت مصالح ساختمانی و همچنین خدمات مهندسی این رقم اکنون به بالای ۱۰میلیون تومان رسیده است.

تسهیلات، کمتر از ۱۰ درصد

بنا به آمارهای اعلامی وزارت راه‌وشهرسازی در استان تهران از ۵۶هزار و ۴۲۵ تقاضای دریافت تسهیلات نهضت ملی مسکن در بخش خودمالکی تنها ۴۲۹۲ مورد (۴.۴۶درصد) منتج به دریافت وام شده است.

هشدار به بانک‌ها

مطابق قانون جهش تولید مسکن، بانک‌ها باید سالانه ۲۰درصد از تسهیلات پرداختی خود را به بخش مسکن اختصاص دهند. اگر بانک‌های مذکور از این قانون تخطی کنند جریمه خواهند شد. در همین خصوص ابوالفضل نوروزی، سرپرست دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه‌وشهرسازی درخصوص جرایم بانک‌های متخلف در اجرای قانون جهش تولید و تامین مسکن، اظهارمی‌کند: «میزان جریمه بانک ملی ۱۰همت، بانک ملت ۱۲همت، بانک تجارت ۱۱همت، بانک صادرات ۱۳همت، بانک سپه شش همت، بانک کشاورزی ۱.۷همت و بانک رفاه پنج همت است.» به گفته وی، میزان جریمه پست‌بانک ۶۶۰میلیارد تومان، بانک کارآفرین ۳۰۰۰میلیارد تومان، بانک سامان ۳۰۰۰میلیارد و بانک اقتصادنوین نیز ۴۰۰۰میلیارد است. وی البته این را هم گفت که برای بانک‌های متخلف تاکنون ۹۵هزار میلیارد تومان جریمه مالیاتی تعیین شده است.

همکاری بانک مسکن

درخصوص تامین تسهیلات تنها بانک مسکن به‌عنوان متولی بخش مسکن توانسته به تعهدات خود عمل کند. علی عسکری، سرپرست بانک مسکن روند ارائه تسهیلات طرح نهضت ملی مسکن را به متقاضیان تاییدشده اعلام کرد و می‌گوید: «از ابتدای طرح نهضت ملی مسکن تاکنون ۹۰۱هزار و ۸۹۱ نفر در بانک مسکن افتتاح‌حساب کردند.»سرپرست بانک مسکن میزان واریزی به حساب سازندگان را معادل ۶۰هزار و ۷۷۸میلیارد تومان عنوان کرد و در بیان جزئیات آن بیان می‌کند: «تاکنون از محل آورده متقاضیان معادل ۲۳هزار و ۴۶۶میلیارد تومان و از محل تسهیلات معادل ۳۷هزار و ۳۱۲میلیارد تومان به حساب سازندگان واریز شده است.» عسکری میزان قراردادهای تسهیلاتی منعقده در بانک مسکن را معادل ۲۳۱هزار و ۵۲۲ واحد مسکونی به مبلغ ۷۸هزار و ۸۵۱میلیارد تومان برشمرد.

بانک‌ها نیازمند تفکیک وظایف

به گفته کارشناسان حوزه بانکی، یکی از مهم‌ترین مشکلات در تامین تسهیلات تکالیف متعدد بانک‌هاست. بسیاری از بانک‌ها علاوه بر تامین تسهیلات واحدهای تولیدی باید منابع لازم برای سایر بخش‌های دیگر اقتصاد از قبیل ازدواج، فرزندآوری، وام‌های قرض‌الحسنه و سایر تسهیلات را نیز تامین کنند. در این شرایط تامین تسهیلات مسکن فشار مضاعفی را به منابع بانکی وارد می‌کند. تفکیک وظایف بانک‌ها درخصوص پرداخت تسهیلات می‌تواند نقش مهمی در افزایش ارائه تسهیلات به دنبال داشته باشد.

افزایش سرمایه بانک‌ها

توانمندسازی بانک‌های دولتی برای تعاملات مالی و فراهم‌سازی شرایط افزایش توان تسهیلات‌دهی برای این بانک‌ها به‌منظور حمایت از بخش‌های تولیدی و مسکن در کشور است. در شرایط فعلی به جهت تأثیر مثبت افزایش سرمایه نقدی بر نسبت کفایت سرمایه بانک‌های دولتی برای رسیدن به سطح حداقل حدود مقرراتی پیگیری به‌منظور انجام افزایش سرمایه نقدی می‌تواند در دستورکار قرار گیرد. در آخرین اقدام انجام‌شده در ارتباط با افزایش سرمایه بانک‌های دولتی، سال گذشته به میزان ۳۵۰هزار میلیارد ریال انجام شد که این افزایش سرمایه می‌تواند نقش مهمی در تامین تسهیلات مورد نیاز داشته باشد. به گفته وزارت اقتصاد، افزایش سرمایه بانک‌ها در سال‌جاری نیز ادامه خواهد داشت، درصورتی‌که منابع مالی برای طرح نهضت ملی مسکن تامین شود می‌توان نسبت به اجرای این طرح امیدوار بود.