به آزمایشگاه «دکتر تور» خوش آمدید!

در انیمیشن سفرهای علمی تعدادی دانش‌آموز به همراه معلم خود یعنی خانم فریزل، سوار بر یک اتوبوس جادویی به ماجراجویی می‌پردازند. در این سفرهای هیجان‌انگیز، بچه‌ها با مکان‌ها، موجودات، دوره‌های زمانی مختلف و... آشنا می‌شوند.

حالا درست 30 سال بعد سریال پویانمایی با نام «چل پله زیر‌ زمین» ساخته می‌شود که می‌توان تداعی‌کننده سفرهای علمی باشد؛ سریال انیمیشنی که به‌دنبال آموزش مهارت‌های زندگی از طریق سفر به اعماق زمین و آشنایی با موجودات عجیب و غریب و منقرض شده آزمایشگاه «دکترتور» است.

فصل اول این اثر به‌عنوان نخستین سریال پویانمایی مرکز انیمیشن سوره در دوره جدید و خروجی سومین دوره رویداد «رویازی»، نوروز 1402 پخش شد و فصل دومش از نیمه ماه رمضان روی آنتن شبکه نهال رفت. علیرضا طاهری، تهیه‌کننده و کارگردان اثر و نسیم خراشادی‌زاده نویسنده آن است.

این سریال با ارزش دادن به تخیل و فانتزی، درباره آداب و مفاهیم زندگی صحبت و فضایی را برای کودک پرسشگر و حتی بازیگوش فراهم می‌کند تا با مفاهیمی از زیست‌شناسی و جانورشناسی آشنا شود.

کوشا، دکترتور، گِردوله، بادکنک، خُرخُف، زیپی، کُلَنجَک و ویزی هشت شخصیت حاضر در چل پله زیرزمین هستند که در دنیای واقعی وجود ندارند اما می‌خواهند تمایل به علم و دانش‌اندوزی و تخیل را در کودکان زنده کنند؛ شاید در آینده‌ای نزدیک و حتی در فصل جدید این اثر که باتوجه به استقبال مخاطبان قرار است به مرحله تولید برسد، بتوان شخصیت‌های تازه‌ای را برای بچه‌ها خلق کرد که ماندگار باشند و حتی به گزینه تولید اقلام جانبی با استفاده از کاراکترها نیز فکر کرد.

پخش این سریال بهانه‌ای شد تا با علیرضا طاهری کارگردان و اشکان صادقی مدیردوبلاژ اثر و همچنین امیررضا مافی مدیر مرکز انیمیشن سوره به گفت‌وگو بنشینیم که در ادامه می‌خوانید.

انیمیشن‌ های ایرانی همیشه در اولویت است

به گزارش جام‌جم، اشکان صادقی، سرپرست گویندگان سریال انیمیشن «چل پله زیر زمین» با اشاره به این‌که وظیفه مدیردوبلاژ، انتخاب صداست، مطرح کرد: مدیر دوبلاژ وظیفه دارد از بین گویندگانی که مشغول به کار هستند، برای صحبت جای کاراکترهای انیمیشن انتخاب کند. پس برای هر کار با توجه به موضوعش سراغ کسانی می‌رود که تیپ‌های انیمیشنی بهتری دارند و قوی‌تر هستند. از سوی دیگر مدیر‌دوبلاژ در انتخاب صداها نقش به‌سزایی دارد و او تصمیم می‌گیرد چه کسی، چگونه و در چه زمان صحبت کند. البته تعامل دوطرفه بین مدیر‌دوبلاژ و گویندگان بسیار حائز اهمیت است.

وی تاکید کرد: ناگفته نماند انیمیشن‌ های ایرانی نسبت به آثار خارجی ارجحیت دارند، چراکه بچه‌های ما برای پیشبرد اتفاقات و فرآیند تولید یک انیمیشن اعم از کاراکترسازی و کامپوزیت کردن و... که بسیار طولانی است و با بودجه‌های کم انجام می‌شود، بسیار تلاش می‌کنند. پس باید افراد باسواد و حرفه‌ا‌ی برای دوبله کاراکترها انتخاب می‌شوند.

صادقی ادامه داد: من با صداپیشگان زیادی از جمله سعید مظفری و مرحوم چنگیز جلیلوند که پیشکسوتان این حوزه هستند و بودند، در انیمیشن‌های خارجی کار کردم که در سطح جهان مطرح هستند. ما برای این آثار سعی می‌کنیم صداپیشگی را به نحو احسن ارائه دهیم اما این مسأله به معنای این نیست که از انیمیشن‌های ایرانی غافل می‌شویم، چراکه زحمات بسیاری برای آن کشیده شده است که یک روزه نمی‌توان از آن عبور کرد. پس تلاش می‌کنیم با‌نمک، شیرینی، خلاقیت و ذوقی که گویندگان دارند، سطح آثار ایرانی را نیز به اصطلاح بالا بکشیم.

وی تصریح کرد: چل پله زیر زمین با تیم قوی در زمینه گویندگی داشت و سعی شد بهترین‌ها از بین کسانی که می‌توانند تیپ‌گویی بچه، پیرمرد و... داشته باشند، انتخاب شوند. همچنین افرادی را برگزیدیم که بانمک هستند و به اصطلاح دهان‌شان نسبت به تیپ‌گویی انیمیشن گرم است.

مدیر دوبلاژ چل پله زیر زمین تاکید کرد: ذکر این نکته خالی از لطف نیست که گویندگانی را برای هشت شخصیت فانتزی این سریال پویانمایی انتخاب کردیم که سال‌های قبل با انیمیشن‌های خارجی همچون کبوتر بی‌باک، در جست‌وجوی نمو و... خاطره‌ساز شدند.

صادقی با اشاره به این‌که چل پله زیر زمین جزو آثار دوبعدی قوی‌ است که داستان دارد، روی کاراکترهای آن فکر شده و متحرک‌سازی به خوب انجام شده، خاطرنشان کرد: با اطمینان می‌توانم بگویم این سریال به‌دلیل شیرینی که در دل خود دارد، جایش را میان بچه‌ها باز می‌کند. در عین حال که بحث آموزش در آن مطرح است، بچه‌ها را می‌خنداند و سعی می‌کند با یکسری کاراکترای تیپیکال که خودشان در حال یادگیری هستند، مواردی را برای کودکان شرح دهد.

سفر موجودات چل پله زیر زمین به سیاره شوریخ

علیرضا طاهری، کارگردان چل پله زیر زمین با اشاره به این‌که این روزها فصل دوم این سریال پویانمایی از شبکه نهال در حال پخش و امیدوار است تا مخاطبان کودکان و نوجوان با تماشای آن لحظات خوشی را سپری کنند، بیان کرد: داستان‌های جذاب این سریال پویانمایی در فصل دوم متفاوت‌تر از فصل اول بود.

وی ادامه داد: همچنین مخاطب شاهد ورود شخصیت‌های جدید مثل «دکترشور» که برادر دوقلوی دکترتور است و در سیاره شوریخ زندگی می‌کند و دستیارش قورباغه بود که به زمین سفر می‌کنند و می‌خواهند از موجودات برای حل مشکل‌شان کمک بگیرند. موجودات در فصل دوم سفر کوتاهی به شوریخ نیز دارند. همچنین در این فصل با مادر دکترتور می‌شنویم که بچه‌ها روز تولد دکترتور او را به آرزویش که دیدن مادرش است، می‌رسانند.

طاهری با اشاره به این‌که چل پله زیرزمین به دنبال آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان و نوجوانان به‌صورت غیرمستقیم و در قالب داستان‌هایی فانتزی و هیجان‌انگیز بود، تصریح کرد: علاقه‌مند بودیم برای جذابیت بیشتر، سوژه کاملا انیمیشن و خارق‌العاده باشد، بنابراین نویسنده خلاق ما شخصیت‌هایی را خلق کرد که هیچگاه در هیچ داستانی وجود نداشتند و منحصر به‌فرد هستند.

وی تاکید کرد: این انیمیشن به کودکان و نوجوانان مهارت‌های لازم زندگی سالم را می‌آموزد. همچنین اطلاعات علمی پایه درباره زندگی، سلامت و حیات موجودات را منتقل می‌کند. در حقیقت به‌طور کلی به مخاطب می‌گوید برای داشتن یک زندگی سالم و بقا لازم است مهارت‌های زندگی مانند کار گروهی را یاد بگیرد و در کنار آموزش، پرورش یابد.

طاهری با اشاره به این‌که یکی از مهم‌ترین مسائل برای ساخت انیمیشن ویژه کودکان و نوجوانان رصد محتوای تولید شده در بازارهای جهانی و ترندهاست، مطرح کرد: شیوه داستان‌گویی و هیجان و کشمکش در محتوا باید قابلیت جذب مخاطب و تداوم تماشای محتوا را داشته باشد. تولیدکنندگان انیمیشن باید با اطلاع از مجموعه‌های پرطرفدار انیمیشن و به لحاظ تکنیکی و قالب به‌روز باشند تا آنچه برای مخاطب کودک و نوجوانی تولید می‌شود که هر روز از طریق اینترنت به محتواهای بین‌المللی دسترسی دارد، جذاب و سرگرم‌کننده باشد.

طاهری خاطرنشان کرد: نکته قابل تامل دیگر، در نظر گرفتن شرایط سنی و علاقه‌مندی‎های مخاطب است، چراکه ذائقه و نوع آگاهی کودک و نوجوان در نسل‌های مختلف متفاوت است. نمی‌توانیم محتوای تاریخ گذشته را به نسلی که امروزه با وسایل ارتباط‌جمعی و دیجیتال سروکار دارد، ارائه کنیم و توقع استقبال از آن را داشته باشیم.

داستان جذاب، بچه‌ها را پای تصویر می‌نشاند

امیررضا مافی، مدیر مرکز انیمیشن سوره درباره علت سرمایه‌گذاری سومین دوره رویداد «رویازی» روی سریال چل پله زیر زمین که این روزها از شبکه نهال در حال پخش است، بیان کرد: قصه کامل با شخصیت‌های به اصطلاح شسته‌رفته که می‌توانستند دوست‌داشتنی باشند و حرفه‌ای بودن تیم تولید این سریال یعنی علیرضا طاهری و استودیو قاف که خارج از تهران فعالیت می‌کنند و توانسته‌بودند ساختار کامل یک سریال را تشکیل دهند، باعث شد در دوره سوم رویداد رویازی روی یک پروژه ۳۰۰ دقیقه‌ای که قولش را داده‌بودیم، سرمایه‌گذاری کنیم.

وی درباره همکاری با گروه‌های انیمیشن‌ساز در خارج از پایتخت گفت: تیم‌هایی که در استان‌ها حضور دارند، بسیار پرانگیزه، کاربلد و به لحاظ ساختار کار، منظم هستند البته نیاز به کمک دارند و این ساختارها باید رشد پیدا کند. ما به سهم خودمان در تلاشیم تا سرمایه انیمیشن در اقصی نقاط کشور توزیع شود. همچنین سعی داریم برای ارتقای سطح انیمیشن ایران، تیم‌های مختلف را شناسایی می‌کنیم.

وی تاکید کرد: ذکر این نکته خالی از لطف نیست در سریال انیمیشن‌های تلویزیونی بیشتر از گرافیک و کیفیت بصری، محتوا اولویت اصلی است. به همین منظور به دنبال این نیستیم که خود را به انیمیشن‌های موجود در جهان نزدیک کنیم؛ چراکه مخاطب کودک بیش از این‌که مبهوت و مقهور گرافیک انیمیشن شود، با قصه همراه می‌شود و این داستان است که بچه‌ها را پای تصویر می‌نشاند.

مدیر مرکز انیمیشن سوره ادامه داد: ما تلاش کردیم استانداردهای انیمیشن دوبعدی رایانه‌ای را در چل پله زیر زمین رعایت کنیم. همچنین شخصیت‌های خلق شده برای بچه‌ها بانمک و جذاب و هر کدام ویژگی‌های منحصر به فردی داشته‌باشند تا جهان خلق شده را پیش ببرند و به سرانجام برساند. امیدوارم بچه‌ها چل پله زیر زمین را دوست داشته‌باشند؛ چراکه تلاش کردیم اثری جذاب برایشان خلق کنیم.

مافی با بیان این‌که خانواده، آموزش و قهرمان جزو شاخصه‌های تولید و سند محتوایی ماست، درباره سریال‌های پویانمایی و جدید مرکز انیمیشن سوره بیان کرد: سریال‌های بازی ناتمام، «موتورها» و بعدتر «خواب دزد»، «ابرقهرمانان» و «بادآباد» را داریم که مراحل پیش‌تولید و تولید خود را پشت سر می‌گذارند. همچنین سریال «لندی و گروه» در مرحله انعقاد قرارداد است و احتمالا سریال لوپتو را نیز خواهیم‌داشت.

نقش‌ها

1-کوشا: قهرمان مجموعه و رهبر تیم، پسری پرجنب و جوش و فعال است که نسبت به یادگیری شور و شوق زیادی دارد. کوشا، مدیر و مدبری واقعی‌ست که به جزئیات دقت، با کار گروهی مشکلات را رهبری و به پیامدها و عواقب کارها فکر می‌کند.

2-دکترتور: دانشمندی عجیب و غریب، جاه‌طلبی و کنجکاوست که فکرهای خوبی دارد اما گاهی به نتایج اعمالش بی‌اعتناست و مخاطرات را محاسبه نمی‌کند. بی‌نظمی، آشفتگی و بداهه کاری، نقطه ضعف اوست که کوشا سعی می‌کند افکار او را مدیریت کند.

3- گِردوله: سر و دمش به هم چسبیده و مثل چرخ حرکت می‌کند. او از نظر شخصیتی دچار مشکل تکرارست و به دلیل شکل ظاهرش، وسواس ذهنی دارد. همچنین ایده‌ای درباره شروع و تمام کردن یک کار ندارد. کوشا به او کمک می‌کند مفهوم آغاز و پایان را درک کند و بر وسواس ذهنی‌اش چیره شود.

4- بادکنک: موجودی که از سبکی شدید رنج می‌برد. او به لحاظ شخصیتی مدام نظرش عوض می‌شود. کوشا به او یاد می‌دهد چگونه ثبات خلق و خو و عقیده را برای بقایش به عنوان مهارت کسب کند.

5- خُرخُف: موجودی لجوج و سنگین وزن است که بال‌های سنجاقک مانند دارد. وقتی گرمش می‌شود، به خواب زمستانی و زمانی که سردش می‌شود، حالت بیداری تابستانی به خود می‌گیرد. کوشا به او یاد می‌دهد با تکان دادن بال‌هایش دمای بدنش را تنظیم کند تا منقرض نشود.

6- زیپی: موجودی که دو هویت مستقل دارد؛ نیمی گیاه و نیمی جانور است. او هر زمان احساساتی می‌شود بالای سر یا روی بینی‌اش گل می‌دهد و زمانی که مایوس می‌شود، برگ‌هایش می‌ریزد. غذای او نور آفتاب، آب و خاک است اما دوست دارد شبیه جانور باشد. کوشا به او کمک می‌کند حقیقت خودش را بپذیرد.

7- کُلَنجَک: موجودی خرچنگ‌مانند که بال دارد اما فقط می‌تواند به چپ و راست حرکت کند. کوشا به او که همیشه اضطراب و ترس دارد، اعتماد به نفس می‌دهد تا بتواند از چنگال و بال و چشم‌هایش به درستی استفاده کند.

8- ویزی: حشره‌ای عجیب و غریب، خودشیفته، موذی و فرصت‌طلب ا‌ست که خاصیت شب‌تاب دارد و بدنش مانند چراغ روشن و خاموش می‌شود. کوشا همراهی و همزیستی مسالمت‌آمیز را به او می‌آموزد.

«چل پله زیر زمین»؛ مکملی در یادگیری مهارت‌های زندگی

سمانه متقی - روان‌شناس: اغلب جامعه و به ویژه والدین در تلاشند کودکان سالم و توانمند پرورش دهند، اما سؤال اینجاست که یک کودک توانمند چه مهارت‌ها و توانایی‌هایی دارد که بتواند به صورت کارآمد در جامعه زندگی کند؟

مهارت‌های مورد نیاز در زندگی، در انیمیشن «چل پله زیر زمین» به‌خوبی به نمایش گذاشته شده است. اولین و مهم‌ترین توانایی، مهارت حل مسأله است که در مواجهه با مشکلات به جای تفکر هیجانی، تفکر حل مسأله را تقویت می‌کند. مهارت شناخت، نامگذاری و مدیریت هیجان‌ها و احساسات توسط کوشا به صورت کاملا ملموس به کُلَنجَک آموزش داده می‌شود. مهارت پذیرش حقیقت، خلاقیت تبدیل موقعیت‌های دشوار به لذتبخش، مهارت دوست‌یابی، خود ابرازگری، حل تعارض و توجه به سلامت که به صورت بسیار ساده قابل یادگیری است.

همچنین آموزش مفاهیم علمی در هر قسمت این انیمیشن، در یادگیری اصطلاحات علمی از جمله ژن، فتوسنتز، سلول و... به کودک کمک می‌کند که به صورت ملموس اصطلاحات علمی را فرابگیرد.

در این پویانمایی جذاب، خصوصیات شخصیتی نیز به خوبی به نمایش گذاشته شده است. در هر کاراکتر، یک خصوصیت ویژه وجود دارد، به عنوان مثال ویزی رگه‌های خودشیفتگی و خودبزرگ‌بینی دارد، بادکنک زودباورست، گِردوله شخصیتی وسواسی، کُلَنجَک حساس و زیپی ریسک‌پذیری پایینی دارد. همه این موارد به کودک در شناخت و پذیرش خصوصیات منفی افراد در جامعه کمک می‌کند.

در کل انیمیشن چل پله زیر زمین، از لحاظ رنگ‌بندی و طنز بودن، کاملا موافق طبع کودکان و نوجوانان طراحی شده و مدت زمان ۱۳ دقیقه‌ای آن مناسب تحمل یادگیری در کودک است و می‌تواند به عنوان مکملی در یادگیری مهارت‌های زندگی، سودمند باشد.