زیستن در سایه درخت

تحقیقات نشان می‌دهد گذراندن عمدی زمان در میان جنگل‌ها می‌تواند به ما در مقابله با استرس‌ها و فشارهای زندگی شهری کمک کند. کسانی که در جنگل مدتی مانده‌اند، نسبت به کسانی که در همین زمان در شهر بوده‌اند به طور قابل توجهی خلق و خوی بهتر، احساسات مثبت، انرژی بیشتر و حس ترمیم شخصی بیشتری را گزارش کردند. ممکن است برخی از این فواید به نحوه تأثیر جنگل‌ها بر مغز ما مربوط باشد. یک مطالعه نشان داد افرادی که در مجاورت درختان زندگی می‌کنند، ساختار مغزی‌شان بهتر می‌تواند عوامل استرس‌زا را کنترل کند.

تاثیر حضور در طبیعت بر ایمنی بدن

محمد ابراهیمی، روانپزشک و کارشناس محیط‌زیست درخصوص تاثیر طبیعت و درخت بر سلامت روح و روان انسان‌ها به جام‌جم می‌گوید: «حضور در دل طبیعت و گذراندن مدت کوتاهی در جنگل برای سیستم ایمنی بدن بسیار مفید است. بیماران مسن مبتلا به بیماری مزمن انسدادی ریه پس از بازدید از جنگل‌ها به جای مناطق شهری به‌شدت آثار مثبتی در بهبود بیماری خود مشاهده کرده‌اند و مصرف داروهای‌شان تا میزان زیادی کاهش پیدا کرده است.»

در واقع باید گفت درختان ممکن است به لطف ترکیبات معطر خاصی که آزاد می‌کنند، ایمنی بدن را بهبود بخشند.این متخصص به نقش طبیعت در سلامت قلب نیز اشاره کرده و می‌افزاید: «درختان به سلامت قلب ما کمک می‌کنند. چند سال پیش مطالعه‌ای در آلمان انجام شد و شرکت ‌کنندگان در این آزمایش یک روز را در جنگل و یک روز را در محیط شهری قدم زدند و سپس تاثیر این پیاده‌روی را روی بدن اندازه گیری کردند. نتیجه آن شگفت‌انگیز بود. قدم زدن در کنار درختان فشار خون، سطح کورتیزول، ضربان نبض و فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک (مربوط به استرس) را کاهش می‌دهد در حالی که فعالیت سیستم عصبی پاراسمپاتیک (مربوط به آرامش) را افزایش می‌دهد. این نشانگرهای فیزیولوژیکی با سلامت بهتر قلب مرتبط هستند و نشان می‌دهد پیاده‌روی در جنگل عملکرد قلب و عروق را بهبود می‌بخشد.»

کاهش مشکلات عصبی در دل طبیعت

دکتر ابراهیمی بر این موضوع تاکید دارد که وجود درخت در کنار انسان‌ها تا حدود زیادی می‌تواند نقش مهمی در تنش‌های عصبی و برخوردهای فیزیکی افراد داشته باشد. او معتقد است در محیط‌های شهری که بیشتر درخت کاشته می‌شود، میزان جرم و جنایت کمتر می‌شود. او می‌گوید چند سال پیش در یکی از کشورهای اروپایی که گروه‌های مختلف خلافکاری شرایط شهرها را به هم ریخته بودند، تحقیقی انجام شد. در آن زمان گروه‌های مردمی اقدام به کاشت درخت کردند. نکته جالب این بود که پس از گذشت دو سال آمار جرایمی مانند مواد مخدر، سرقت یا حمله به مردم کاهش یافت. البته این جرایم در پارک‌ها تغییر نکرده بود و فقط در جاهایی کاهش پیدا کرد که در سطح خیابان‌ها درخت کاشته شده بود. این موضوع بیانگر این است که درختان نسبت به پارک‌ها بیشتر عامل کاهش جرم بودند.

ابراهیمی بر این موضوع تاکید دارد که گل و گیاه و درختان در اطراف خانه‌ها به کاهش ترس، بی‌ادبی و پرخاشگری افراد کمک می‌کنند. درختان نیز ممکن است مردم را از خانه‌های‌شان بیرون بکشند و فضایی در خیابان ایجاد کنند که به کاهش جرم و جنایت کمک ‌کند. در هر صورت، کاشت برخی درختان ممکن است راهی مؤثر برای کمک به جوامع ایمن‌تر باشد.

او توضیح می‌دهد حتی ماندن کوتاه مدت در طبیعت می‌تواند فعالیت آمیگدال مغز را کاهش دهد که این موضوع نشان‌دهنده کاهش مشکلات عصبی در مغز است. در واقع آمیگدال، ناحیه‌ای حیاتی در مغز است که در پردازش استرس نقش دارد.

تاثیر طبیعت بر بچه‌ها

دکتر ابراهیمی تاکید دارد که سیاحت در طبیعت می‌تواند به بچه‌های مبتلا به اختلال کم‌توجهی کمک کند و زندگی در کنار فضای سبز باعث کاهش اضطراب و افسردگی در نوجوانان می‌شود. به عبارتی دیگر، طبیعت بدون شک به ما کمک می‌کند با زمان حال هماهنگ شویم و ما را به اندیشیدن عادت می‌دهد، حتی بدون این‌که مجبور باشیم درباره آن فکر کنیم.او بر این باور است که بچه‌ها در کنار طبیعت خلاق‌ترند. در واقع وقت گذراندن بچه‌ها در کنار درختان توانایی کودکان را برای تمرکز و توجه بالا برده و در نتیجه مهارت‌های ادراکی و شناختی‌شان را هم تقویت می‌کند. استرس و اضطراب کمتر و عملکرد ذهنی مطلوب‌تر، دلایل خوبی برای بیرون رفتن‌های مداوم با بچه‌ها در کنار طبیعت است.

به اعتقاد این روانپزشک، حضور در کنار طبیعت ما را انسان‌های مهربان‌تری می‌کند. نگاه به طبیعت احساس اعتماد به نفس را در افراد افزایش می‌دهد. در واقع حضور در طبیعت سبب می‌شود فرد از فضای مجازی تا حدود زیادی دور باشد و اخبار و حوادث را از خود دور کند. همچنین وقت بیشتری برای پیاده‌روی و ورزش برای خود قائل شود که این عاملی برای کاهش چاقی است. در واقع طبیعت تشویق به اکتشاف، بازی و جنب وجوش می‌کند و اینها مواهبی است که طبیعت با خودش دارد. او می‌گوید: «ما دقیق نمی‌دانیم درختان چه نقشی در ترویج رفتار مهربانانه و مفید دارند اما احتمال دارد حضور آنها حداقل به تعاملات اجتماعی بهتر کمک کند.»

روزنامه جام جم