روایت ده شب دلدادگی

ایده این برنامه از کجا آمد و چطور به تولید ملک سلیمان انجامید؟
از نیمه تابستان امسال که بحث تولید فصل‌سوم ملک سلیمان مطرح شد، تلاش کردیم این فصل که به مناسبت سومین سالگرد شهادت حاج‌قاسم سلیمانی روی آنتن می‌رفت، با برنامه‌های سال‌های قبل متفاوت باشد. بنابراین، ما یک بازه زمانی را برای پژوهش این برنامه درنظر گرفتیم و تلاش کردیم نگاه استنادی مزیت این فصل باشد و تا جایی که می‌توانیم حاج‌قاسم را واقعی روایت کنیم و صرفا محدود به بیان خاطرات جزئی از او نباشیم و سراغ موضوعات اساسی و جدی‌تری رفتیم. 

 پژوهش ملک سلیمان چقدر زمان برد و از چه منابعی استفاده کردید؟
بازه پژوهش ما دو ماهه بود و برای این‌که بتوانیم برنامه را به سالگرد برسانیم، به طور طبیعی محدودیت زمانی داشتیم. بنابراین، مجموعه سخنرانی‌ها و صحبت‌هایی که حاج‌قاسم در زمان دفاع‌مقدس و پس از آن داشته، بازخوانی و بازبینی شد تا از دل این تصاویر آرشیوی، بتوانیم به 10 موضوع مهم درباره حاج‌قاسم برسیم. پرداختن به هر کدام از این 10 موضوع و صحبت کردن درباره آنها، پیچیدگی‌ها و ظرایفی داشت که ما سعی کردیم به تمام ابعاد آن بپردازیم. 

 چگونه به انتخاب این 10 موضوع رسیدید؟
این سرفصل‌ها را ما به‌گونه‌ای انتخاب کردیم که بتوانیم با محوریت موضوعات روز جامعه، درباره آن صحبت کنیم. ما حتی یک قسمت هم به دیدگاه حاج‌قاسم نسبت به خانواده شهدا و شکل ارتباط و تعامل با آنها پرداختیم، البته بیش از هرچیز به مدیریت حاج‌قاسم توجه داشتیم. مدیریت حاج‌قاسم به گونه‌ای بود که هم در داخل و هم خارج از کشور مسیری پر سنگلاخ پیش رویش بود و اتفاقا موفق هم می‌شد. ما با انبوهی از مدیران در این سال‌ها و دهه‌ها مواجه شدیم که بعد از چندسال مسئولیت می‌گفتند فلان جا بودجه یا امکانات نبود و اگر فلان شخص فلان قانون را تصویب می‌کرد، اتفاقات خوبی می‌افتاد و در نهایت متوجه خروجی کار نمی‌شویم، اما از حاج‌قاسم هیچ‌وقت چنین حرف‌هایی نشنیدیم. مردم حاج‌قاسم را دوست دارند، چون خون دلی را که می‌خورد، به کسی نمی‌گفت و منتقل نمی‌کرد. ما این خصیصه بارز سردار سلیمانی را که درباره وحدت، ویژگی مسئولان تراز جمهوری اسلامی و لزوم دیدن دشمن صحبت می‌کند در نظر گرفتیم. 
 
برای طراحی سؤالات چقدر زمان صرف کردید؟
مهم‌ترین فراز برنامه ملک سلیمان بخشی پژوهشی آن بود که هم موضوعات گفت‌وگو و سؤالات، هم مهمانان، هم آیتم‌هایی را که قرار بود تولید کنیم، شکل می‌داد و تمام اینها سیر بحث ما را شامل می‌شد. مسیر ما به گونه‌‌ای بود که استنادی گفت‌وگو می‌کردیم؛ یعنی بحث ما با یک تصویر یا گفت‌وگو از حاج‌قاسم همراه می‌شد که آن را متقن و مستند می‌کرد.

آیا  تصاویر آرشیوی تنها متعلق به سازمان اوج بود؟
این برنامه تولید مرکز بسیج صداوسیما، سازمان رسانه‌ای اوج با همکاری صمیمانه بنیاد حفظ و نشر آثار حاج‌قاسم سلیمانی و آرشیوها نیز از مجموعه‌هایی مانند صداوسیما، افراد، چهره‌ها و تولیدکنندگان آثار مختلف بود.

 چرا بخش‌های برنامه زیاد نبود؟ آیا نگران خسته‌کننده بودن برنامه نبودید؟
ما در مدت زمان برنامه چهار آیتم طراحی و تولید کردیم، اما مقداری با محدودیت زمانی برای پخش برنامه مواجه شدیم. از طرف دیگر گفت‌وگوهای ما مهم بود و باید شکل می‌گرفت. لذا برای این‌که به گفت‌وگوهای برنامه لطمه وارد نشود، مجبور شدیم بخشی از آیتم‌های تولیدی را استفاده نکنیم، اما هرشب بخش‌های مهم آرشیوی، تولیدی و به طور تقریبی همان چهار آیتم را لابه‌لای برنامه پخش کردیم. 

 ایده طراحی دکور برنامه از کجا آمد؟
مبنای ما سخنان رهبر معظم انقلاب بود که: «در این مسیر با این ستاره‌ها می‌توانیم راه را پیدا کنیم.» بنابراین، سعی کردیم به فضای گلزار شهدا نزدیک شویم. ایده ما این بود که بعضی موضوعات ابهامی درون خود دارند و شاید در مسیر جامعه امروز ما راه‌های پر ابهامی وجود داشته‌باشد، اما در این مسیر ستاره‌ها همین شهدا هستند که راه را به ما نشان می‌دهند. به شکل نمادین بر سر مزار شهدا نشسته‌بودیم، اما گفت‌وگوهای ما احساسی نبود بلکه درباره اندیشه، راه و توصیه‌های شهدا به جامعه بود. طراحی و اجرای این دکور به عهده پیمان قانع بود که بازخوردهای خوبی از آن دریافت کردیم.

 بازخورد مخاطبان چگونه بود؟
 هرکدام از قسمت‌های برنامه ما به زاویه‌ای از زندگی و اندیشه حاج‌قاسم پرداخت و بازخوردهای برنامه در فضای رسانه‌ای و مردم خیلی خوب بود. بعضی قسمت‌های ما مثل حضور آقای لاریجانی دامنه‌دار بود و رسانه‌های فارسی زبان خارج از کشور هم به آن پرداختند. همچنین از بین افراد و شخصیت‌های چهره، بازخوردهای خیلی خوبی داشتیم.

نحوه انتخاب و دعوت از مهمانان در برنامه ملک سلیمان
از سال گذشته تا به حال برنامه‌های زیادی در تلویزیون ساخته شده، اما تعداد برنامه‌های اقناعی خیلی کم بوده‌است و ملک سلیمان، نگاهی متفاوت به این موضوع دارد. یکی از نکات اصلی ما در این برنامه رفتن سراغ کسانی بود که کمتر درباره حاج‌قاسم صحبت کرده‌اند و روایت‌های نابی از وی داشتند. روایت دقیق موضوعاتی که به آن رسیده‌بودیم، برای ما اهمیت داشت و باید سراغ مهمانانی می‌رفتیم که هم آن موضوع را درست موشکافی می‌کردند و هم خاطرات بدون واسطه‌ای با حاج‌قاسم داشتند. بنابراین، ملک سلیمان مهمانانی مانند ابراهیم حاتمی‌کیا، علی لاریجانی، سردار حاجی‌زاده را که برای مدت‌های طولانی جلوی دوربین نیامده‌بودند، جلوی دوربین برد.  البته سراغ مهمانانی با دیدگاه‌های متفاوت نیز رفتیم تا این روایت‌ها یکسویه نباشد. این کار، سختی‌ها و مشقت‌هایی داشت؛ کما این‌که حضور بعضی از این چهره‌ها در برنامه باعث شد نقدهایی مطرح شود که چرا این فرد یا آن فرد را دعوت کردید، اما برای ما شکل‌گیری روایت دقیق و درست اهمیت داشت. دوست داشتیم از دریچه این دیدگاه‌های متفاوت سراغ موضوعاتی چالش برانگیز برویم که در این مدت به آن پرداخته نشده‌است. یکی از مواردی که مورد نقد قرار گرفت همان سخنرانی مهم حاج‌قاسم در سال96 درباره وحدت بود و طی آن اشاره کرد جامعه را دچار دو قطبی نکنید. این عده می‌گفتند چرا حاج‌قاسم این‌گونه صحبت می‌کند. بعد از این‌که آمریکایی‌ها گفتند اجازه نمی‌دهیم از ایران نفت صادر شود، آقای روحانی سخنرانی مقتدرانه‌ای انجام داد و سردار سلیمانی یک نامه تقدیرآمیز به آقای روحانی نوشتند، اما بعضی شخصیت‌ها نسبت به حاج‌قاسم خرده گرفتند. حاج‌قاسم همین کنشگری را انجام می‌داد و این نامه‌ها را می‌نوشت. بنابراین؛ چگونگی مشی حاج‌قاسم نیز جزو موضوعاتی بود که سعی کردیم به آن بیشتر بپردازیم. 

منبع: ضمیمه قاب‌کوچک روزنامه جام‌جم