«عمار»؛ جبران یک غفلت فرهنگی

فارغ از این‌که آیا چیزی به نام جشنواره موضوعیت دارد یا اساسا ساختن چنین آرمانی برای هنرمند درست است یا نه، باید بگویم «عمار» حفره بزرگی که در فرهنگ‌وهنر کشور وجود داشت را پوشانده. در سه دهه اول انقلاب با یک غفلت فرهنگی مواجه بودیم و تمایل قابل‌توجهی به گفتمان انقلاب در مقوله فرهنگ و هنر دیده نمی‌شد.

در فضای این سه دهه معمولا نگاه و تفکر انقلاب اسلامی بایکوت می‌شد و جایی برای بروز و ظهور نداشت. بنابراین در اواخر دهه ۸۰ با این معضل روبه‌رو شدیم که انگار کسی نیست که به‌خصوص در حوزه سینمای داستانی آرمان‌های انقلاب اسلامی و مسائل واقعی مردم را به تصویر بکشد، به همین دلیل جشنواره عمار تشکیل شد. در بسیاری از شهرها و روستاهای کشورمان، سوژه‌ها و ماجراهای واقعی وجود داشت که اغلب آنها از دید فیلمسازان پنهان می‌ماند. بنابراین طی این سال‌ها مخاطبان جشنواره عمار با معرفی سوژه و درنظرگرفتن هدایای مادی یا معنوی، سعی کرده‌اند فیلمسازان را متوجه این سوژه‌های بدیع و جذاب نقاط مختلف کشورمان کنند. این سوژه‌ها برخاسته از بطن زندگی مردم هستند و به‌همین‌دلیل با استقبال مخاطبان نیز مواجه می‌شوند. این‌گونه است که هم میزان مشارکت فیلمسازان و هنرمندان و هم میزان استقبال فعالان فرهنگی از اکران‌های مردمی سال به سال رو به افزایش است.

با تکیه بر تمام نکاتی که گفتم عمار را جشنواره‌ای مردمی می‌نامیم که مسائل مردم را دنبال می‌کند و به دنبال دیدن مردمی است که در سایر جشنواره‌ها نه صدایی دارند و نه دیده می‌شوند. البته بعضا جشنواره‌های دیگری هم داعیه مردمی بودن دارند اما در بطن‌شان تنها چیزی که دیده نمی‌شود همین مردم است. جشنواره عمار بخش‌های متنوعی ازجمله «نماآهنگ»، «فیلم ما»، «تولیدات تلویزیونی»، «پویانمایی» و «فیلمنامه» دارد و از اکران گسترده‌ای برخوردار است. نقاط مختلف کشور مثل مساجد، مدارس، دانشگاه‌ها، سینماها، فرهنگسراها، خانه‌های شهید، هیات‌ها و پایگاه‌های بسیج میزبان این آثار هستند و همین اکران در نقاط دوردست ایران از ویژگی‌های ابداعی این جشنواره است. همچنین این جشنواره، امکان برگزاری اکران جمعی مجازی را برای مراکز و فعالان فرهنگی فراهم آورد. در جشنواره عمار، مردم متولی اکران فیلم هستند و همین مسأله باعث دلخوشی فیلمسازان می‌شود. خاطرم هست ۸ ــ ۷ سال پیش وقتی فیلم کوتاه می‌ساختیم جایی برای نمایش فیلم وجود نداشت و ساخته‌های ما در دورهمی‌های محفلی به نمایش در می‌آمد اما الان وقتی فضایی فراهم شده که یک فیلم کوتاه به اکران عمومی برای همه مردم درمی‌آید فیلمساز انگیزه بسیاری برای ادامه کارش پیدا می‌کند.

عمار، اتفاق مبارکی است برای نشان‌دادن مفهوم جدیدی از سینمای ایران که به دور از دغدغه‌های غالب در حوزه فرهنگ‌وهنر و به‌خصوص سینمای کشور شکل گرفت و امروز دیگر خانه امنی شده که فیلمسازان دغدغه‌مند انقلاب اسلامی در آن کار می‌کنند و منشا تولیدات محصولات فرهنگی هستند. در اینجا فیلمسازان، مشکلات مردم را در قالب «سوژه‌ها و ماجراهای قابل تبدیل به فیلم» پیگیری می‌کنند. از سویی دیگر دبیرخانه جشنواره از عموم مردم دعوت می‌کند سوژه‌های خود را در گنجینه سوژه‌های مردمی ثبت کنند و به سینماگران پیشنهاد دهند. حتی دبیرخانه جشنواره به بهترین سوژه‌های پیشنهادی جوایزی هم اختصاص می‌دهد. در پایان خوب است از مرحوم نادر طالب‌زاده هم یادی کنیم. عمار وامدار مرد بزرگی است که با آموختن از مرادش، هنری را والا و زیبا می‌دانست که کوبنده اسلام تجمل‌گرا، اسلام سازش و فرومایگی، اسلام مرفهان بی‌درد و در یک کلمه اسلام آمریکایی باشد.