ثبت و نقش خاطرات «مردم»

نمونه آن، مسابقه خاطره‌انگیز ایران و آمریکاست که با هر فردی که صحبت شود، خاطره متفاوتی از آن روز دارد. حالا به نظر می‌رسد این مدل روایتگری در یک برنامه تلویزیونی نقش بسته است. «مردم‌نگار» برنامه‌ای است که تلاش کرده در مناسبت‌های ملی-مذهبی سراغ سوژه‌هایی برود که سلبریتی نیستند و بیشتر رویکرد مردمی دارند.

در واقع چهره‌های برنامه شاید چندان شناخته‌شده نباشند اما حرف‌های بسیاری برای گفتن دارند. برنامه مردم‌نگار تاکنون در مناسبت‌هایی چون هفته وحدت، هفته بسیج و جام‌جهانی برنامه‌های متفاوتی تولید و روانه آنتن کرده است. در روزهای جام‌جهانی هم با اجرای مجید یحیایی هر شب ساعت ۲۲ از شبکه دوی سیما روانه آنتن شده بود. قرار است به مناسبت‌های پیش‌رو چون شهادت حاج‌قاسم سلیمانی و دهه فجر هم ویژه‌برنامه‌های متفاوتی از مردم‌نگار روانه آنتن شود. تیم مردم‌نگار قصد دارد برنامه‌های خود را با رویکرد خاطره‌‎نگاری تا آخر سال ادامه دهد و در مناسبت‌های مختلف برنامه تازه‌ای داشته باشد. به همین بهانه، با محمدحسام مدنی تهیه‌کننده برنامه مردم‌نگار گفت‌وگو کردیم.

محمدحسام مدنی، تهیه‌کننده برنامه مردم‌نگار است که در مناسبت‌های مختلف تلاش می‌کند سوژه‌های مردمی را روی آنتن ببرد. او درباره ایده شکل‌گیری برنامه مردم‌نگار به جام‌جم می‌گوید: ایده شکل‌گیری مردم‌نگار از آنجا بود که در اتاق فکر و قبل از جام‌جهانی جلسه‌ای داشتیم و تصمیم گرفتیم از طریق متفاوتی جام‌جهانی را روایت کنیم. مهمانان ما هم در این مدت متفاوت بودند. در روزهای جام‌جهانی و به مناسبتی چون هفته بسیج مهمانان متفاوتی دعوت کردیم.

از جمله یک مربی که در زمان دفاع مقدس و در باشگاهی که فعالیت می‌کرد، ۲۵ شهید داده بود. یکی دیگر از مهمانان این مناسبت، حاج ولی بود که پیش از دفاع مقدس مربی بود و با شروع جنگ به جبهه رفت و یکی از پاهایش را ازدست داد. از زندگی این مربی مستندی هم ساخته شده با عنوان «حاج گولیت» که اسم آن برگرفته از علاقه او به رود گولیت بود. در مستند او نشان داده می‌شود که با عصا فوتبال بازی می‌کند و با همان عصا، قیچی برگردان می‌زند و هنوز هم شاگردانی در کنار او آموزش می‌بینند. برخی دیگر از مهمانان ما در دوران جام‌جهانی، داورانی بودند که به جبهه‌ها رفته بودند. تلاش کردیم به مناسبت جام‌جهانی از رویکرد متفاوتی به این رویداد نگاه کنیم.

دعوت از مداحی که لیدر پرسپولیس بود

وی ادامه می‌دهد: تلاش کرده‌ایم با سوژه‌یابی‌های متفاوت، افرادی را انتخاب و دعوت کنیم که هم مناسب زمان برگزاری جام‌جهانی و هم از مردم عادی باشند. مثلا در یک قسمت علی پورکاوه را دعوت کردیم که مداح و لیدر پرسپولیس بود و کسی این را نمی‌دانست. تلاش ما در این برنامه دعوت افرادی بود که چهره نیستند و مثل مردم عادی زندگی می‌کنند. دوست داشتیم در ایام جام‌جهانی برنامه‌های متفاوتی داشته باشیم تا بگوییم تنها فوتبال ملاک ما نیست و دغدغه همبستگی مردم را داریم. مدنی درباره رویکرد انتخاب موضوع برای تولید مردم‌نگار تاکید می‌کند: پیش از جام‌جهانی هم تلاش کردیم با تولید برنامه‌های ملی-مذهبی که مردم در آن حضور دارند، روی آنتن برویم. مراسم قبلی که برایش برنامه داشتیم، مربوط به ۲۵ آبان بود که ۲۵۰ شهید را وارد اصفهان کرده بودند. قبل از آن هم ویژه برنامه‌هایی برای هفته وحدت و اربعین ساخته بودیم. وی در خصوص برنامه‌های آینده مردم‌نگار می‌گوید: مناسبت بعدی که در قالب مردم نگار برای آن برنامه تولید خواهیم کرد، شهادت حاج‌قاسم سلیمانی در دی ماه است که در پنج قسمت ساخته خواهد شد. در این بخش هم سراغ خاطره‌های مردم از حاج قاسم خواهیم رفت. ممکن است برای شب یلدا هم برنامه داشته باشیم. تمرکزمان بر مناسبت‌هایی است که هویت جمعی مردم را شکل می‌دهد. مدنی درباره دلیل انتخاب نام برنامه و تلاش برای ماندگار کردن خاطرات عنوان می‌کند: به طور کل برنامه مردم نگار بر اساس خود مردم شکل می‌گیرد؛ یعنی انتخاب مهمانان هم از خود مردم است. تلاش کردیم در کل این قسمت‌ها، از مهمانان مردمی دعوت کنیم که در برخی موارد ازسوی خود مردم پیشنهاد می‌شود. در مردم نگار سلبریتی نداشتیم و به نوعی خود مردم سلبریتی هستند. در برنامه‌های مربوط به هفته وحدت، از سیستان و بلوچستان افرادی را دعوت کردیم تا بیایند و خاطره‌گویی کنند.

وی در توضیح بخش‌های مختلف برنامه تاکید می‌کند: برخی آیتم‌های تعاملی داریم که مردم فیلم، عکس یا صوت ارسال می‌کنند و به نام خودشان منتشر می‌شود. آیتم دیگری که داریم گزارش مردمی است که بر اساس سوژه اصلی برنامه آن را تهیه می‌کنیم. در بخش‌های دیگر برنامه، آیتم‌های آرشیوی داریم که بستگی به تاریخ پخش برنامه دارد. مثلا برای جام‌جهانی، از برخی فیلم‌های مرتبط با بازی ایران و آمریکا استفاده کردیم.

مخاطبانی از همه سنین

تهیه‌کننده برنامه مردم‌نگار تصریح می‌کند: ابتدا برنامه به صورت زنده پخش می‌شد که در ۲۲ قسمت روانه آنتن شد. بعد از مدتی، برنامه‌ها به صورت ضبطی تولید شد که ۴۰ قسمت از آن را ضبط و پخش کردیم. قصد داریم این برنامه‌‌ها را به مناسبت‌هایی مثل شهادت حاج‌قاسم یا دهه فجر به شکل متفاوتی تولید کنیم.
مدنی درباره مخاطبان مردم‌نگار عنوان می‌کند: مخاطب مردم‌نگار، مردم هستند. به گونه‌ای برنامه را تولید کرده‌ایم که همه سنین بتوانند آن را ببینند و از محتوای آن استفاده کنند. برنامه به نوعی انتقال تجربه گذشتگان به آینده است که به مناسبت‌های مختلف این انتقال تجربه و خاطره صورت می‌گیرد. در واقع مخاطب ما همه سنین هستند که از نوجوان ۱۵ ساله تا پیرمرد ۷۰ ساله را شامل می‌شود. هر کدام ممکن است به نوعی از یک موضوع خاطره داشته باشند. هر قسمت حدود ۳۰ دقیقه است که از شبکه دو روی آنتن می‌رود.

برنامه‌های خاطره‌محور

خاطرات همیشه به بخشی از دارایی‌های با ارزش یک نسل تبدیل می‌شود. بر همین اساس هم تلویزیون تلاش کرده با تولید برنامه‌های متنوع، این خاطره‌گویی را زنده نگه دارد. مثل برنامه چل‌تیکه که با اجرای محمدعلی مردانی به خاطره‌گویی چهره‌های آشنا می‌پرداخت. این برنامه به واسطه زنده کردن همین خاطرات بود که بین مخاطبان ماندگار شد. برنامه دیگر، لالایی است که این روزها از تلویزیون پخش می‌شود و تلاش شده با شعار آرامش در آغوش کشیدن مادر و با اجرای گیتی خامنه، روایت فرهنگ و روابط خانواده با بازنمایی لالایی در اقوام ایرانی است. همه این برنامه‌ها تلاش کرده تا خاطره‌ها برای مردم زنده بماند. کما این‌که خاطره‌گویی همیشه بخشی از ارتباط بین نسل‌ها بوده است.

روزنامه جام جم