سایه بحران اوکراین بر سر اجلاس گروه۲۰

به نوشته «کیودو»، نبود مراسم عکس دسته‌جمعی در نشست امسال نشان‌دهنده و بازتاب‌دهنده اختلافات عمیق بین کشور‌های غربی و روسیه بر سر عملیات نظامی مسکو در اوکراین است. در نشست وزرای خارجه گروه ۲۰ در اندونزی نیز وزیر خارجه اندونزی اعلام کرد به‌دلیل مخالفت دیپلمات‌های غربی با حضور وزیر خارجه روسیه در اعضا، مراسم عکس دسته‌جمعی لغو شده است.

تلاش بی‌وقفه اندونزی برای کاهش تنش‌ها

در روز‌ها و هفته‌های گذشته شماری از کشور‌های غربی و اوکراین از اندونزی به‌عنوان رئیس دوره‌ای این اجلاس، خواستار حذف روسیه از نشست شده بودند که با مخالفت شدید جوکو ویدودو، رئیس‌جمهور اندونزی روبه‌رو شدند. در حالی که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه اعلام کرد در این اجلاس حضور نمی‌یابد و به‌صورت ویدئو کنفرانس در اجلاس سخنرانی می‌کند که همین مسأله را می‌توان رویدادی مهم و بی‌سابقه دانست. با این‌حال حضور وزیر خارجه روسیه نیز حاشیه‌ساز شد و مقامات سایر کشور‌ها حاضر به گرفتن عکس دسته‌جمعی با حضور او نشدند. گرچه لغو مراسم عکس دسته‌جمعی، بازتاب زیادی داشت، اما به نظر می‌رسد اجلاس بالی، ظرفیت حواشی بیشتر و بزرگ‌تری داشته که با تلاش‌های مقامات اندونزی، جلوی بسیاری از آن‌ها گرفته شده است. در روز‌های منتهی به برگزاری اجلاس، منابع خبری اطلاع دادند رئیس‌جمهور اندونزی در تلاش است تا حجم اظهارات ضدروسی در جریان نشست سران گروه ۲۰ کاهش یافته و این نشست با موفقیت برگزار شود. نشریه آمریکایی پولتیکو نیز گزارش داد اندونزی در حال فشار روی ژاپن و کشور‌های غربی بوده تا اظهارات ضدروسی در جریان نشست سران گروه ۲۰ در کمترین میزان خود باشد.

مخالفت پکن با حذف مسکو از گروه۲۰

از معدود مقاماتی که در حاشیه اجلاس گروه ۲۰ با سرگئی‌لاوروف، وزیر خارجه روسیه دیدار کردند همتای چینی او بود که در دیدار لاوروف ضمن حمایت از نقش روسیه در گروه ۲۰ تأکید کرد هیچ‌کس حق ندارد مسکو را از مشارکت در سازمان‌های چندجانبه محروم کند.

وانگ یی، وزیر خارجه چین با تاکید بر این‌که پکن مخالف حذف مسکو از گروه ۲۰ است، گفت: ما از نقش ارزشمند روسیه در گروه ۲۰ و سازمان‌های بین‌المللی دیگر حمایت می‌کنیم و معتقدیم هیچ‌کس این حق را ندارد که حق منطقی و همکاری روسیه در سازمان‌های چندجانبه را سلب کند.

هشدار چین به آمریکا درباره تایوان

دیدار جو بایدن و شی جین پینگ، روسای‌جمهور آمریکا و چین نیز از نکات قابل‌توجه در حاشیه اجلاس گروه ۲۰ بود؛ دیداری که اولین دیدار روسای‌جمهور دو کشور در دوره ریاست‌جمهوری بایدن است و در میان تنش‌های شدید واشنگتن و پکن در مسائل اقتصادی و همچنین بحران تایوان انجام شد. بر‌اساس گزارش‌ها، رئیس‌جمهور چین در این دیدار به همتای آمریکایی خود هشدار داد که از «خط قرمز» چین بر سر جزیره تایوان عبور نکند. وی افزود: «مسأله تایوان بخش اصلی منافع چین، زیربنای پایه سیاسی روابط چین و آمریکا و اولین خط قرمزی است که نباید در روابط با چین آمریکا از آن عبور کند.» شی از بایدن خواست تا مسیر صحیح را در روابط پکن و واشنگتن ترسیم کند و روابط بین چین و آمریکا را ارتقا بخشد. بایدن نیز به شی جین پینگ گفت که اقدامات تهاجمی چین علیه تایوان، صلح را به خطر می‌اندازد. کاخ‌سفید نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد که بایدن به اقدامات تهاجمی فزاینده چین در قبال تایوان اعتراض کرده و گفته است این اقدامات صلح و ثبات را در سراسر منطقه تضعیف می‌کند. کاخ سفید اعلام کرد که بایدن و شی توافق کردند جنگ اتمی هرگز نباید صورت گیرد. در همین حال رئیس‌جمهور آمریکا بعد از دیدار با رئیس‌جمهور چین تأکید کرد واشنگتن به‌دنبال اجتناب از درگیری یا جنگ سرد با پکن است.

شعار نامتناسب اجلاس بالی

اجلاس دو روزه گروه ۲۰ در شرایطی با شعار «در کنار هم پیشرفت کنیم، در کنار هم قوی‌تر شویم» در بالی اندونزی در حال برگزاری است که رویداد‌های این اجلاس هیچ تناسبی با شعار انتخابی برای آن ندارد و اختلافات و فاصله اعضای این گروه شدیدتر از هر زمانی در تاریخ برگزاری نشست‌های گروه ۲۰ است. به نظر می‌رسد اعضای گروه ۲۰ از مدت‌ها قبل خود را برای انتقاد‌های تند و تیز از روسیه در این اجلاس آماده می‌کردند در حالی که اگر واقعا به‌دنبال حل مشکل بحران انرژی و موادغذایی در سطح جهان بودند اولین گام در این زمینه، چاره‌اندیشی برای بحران اوکراین بود و بدیهی است که این مشکل در یک فضای غیرسازنده و هیجانی قابل حل نیست. تنش‌های آمریکا و چین در زمینه تایوان نیز بعید است با یک دیدار میان روسای‌جمهور دو کشور برطرف شود و آن‌طور که از خبر‌ها و اظهارنظر‌های مقامات آمریکایی برمی‌آید این کشور تمرکز خود را در سال‌های آینده روی چین قرار داده و با توجه به اقدامات تحریک‌آمیز آمریکایی‌ها نباید در انتظار بهبود اوضاع در بحران تایوان بود.

روزنامه جام جم