گزارش میدانی «جام‌جم» از خوابگاه‌های دانشجویی (فیلم)

به گزارش جام جم آنلاین، البته پذیرش دانشجو در خوابگاه‌ها در شرایطی که هنوز آمار مرگ‌و‌میر‌ها بر اثر ابتلا به بیماری کرونا به صفر نرسیده، نگرانی‌هایی را برای دانشجویان به همراه دارد. نگرانی دیگر، اما مربوط است به، اما و اگر‌های واگذاری خوابگاه به دانشجویان و امتیازاتی که آن‌ها برای دریافت خوابگاه باید داشته باشند. دانشجویان سنواتی، ورودی جدید، شبانه و خودگردان در فهرست محرومان از دریافت خوابگاه قرار دارند و دیگران نیز طبق شرایط خاص می‌توانند از امتیاز داشتن خوابگاه بهره‌مند شوند. بررسی‌های میدانی ما گویای آن است که با وجود اعلام قبلی وزارت علوم مبنی بر بازگشایی خوابگاه‌ها بدون هرگونه مشکل، اما معضلات در این خوابگاه‌ها همچنان به قوت خود باقی هستند.

محرومیت دانشجویان دوره شبانه از خوابگاه

دختر جوان به همراه پدرش چمدان به دست، پشت در دانشگاه تهران ایستاده است. کاور رختخواب‌هایش را هم به چمدان صورتی‌اش تکیه داده تا سنگینی آن را احساس نکند. کلافگی را به‌خوبی می‌توان در چهره‌اش مشاهده کرد. مدام به ساعت مچی‌اش خیره می‌شود و نگاهی به سردر باابهت دانشگاه تهران دارد. از میان حرف‌هایی که با پدرش می‌زند به‌خوبی می‌توان دریافت که نگران آینده‌اش در شهر تهران است. جلو می‌روم و سر صحبت را با این خانواده باز می‌کنم. دختر جوان می‌گوید: دانشجوی دوره دکتری شبانه دانشگاه تهران هستم، اما دانشگاه اعلام کرده که دانشجویان نوبت دوم و شبانه در اولویت استفاده از خوابگاه نیستند. به من گفته شده که باید منتظر بمانم تا ظرفیت‌ها بررسی شود و بعد از آن اگر جای خالی باقی ماند، می‌توانم از خوابگاه دانشگاه استفاده کنم. او می‌گوید: ساعت ۵‌صبح به همراه پدرم به تهران رسیده‌ام و از آن زمان تاکنون پشت در دانشگاه هستم. مرتب با خوابگاه‌های خودگردان تماس می‌گیرم تا شاید تا زمانی که دانشگاه پاسخ قطعی به من بدهد، اتاق خالی برای خودم پیدا کنم، اما مسؤولان این خوابگاه‌ها هم اعلام می‌کنند که از اول اردیبهشت پذیرش دانشجو دارند و باید تا آن زمان صبر کنم. البته هزینه این خوابگاه‌ها هم برای من خیلی زیاد است. نزدیک‌ترین خوابگاهی که به دانشگاه پیدا کردم، یک خوابگاه در خیابان مفتح شمالی است که قیمت اتاق دو تخته آن ماهانه سه میلیون و ۴۰۰ هزار تومان به همراه ودیعه پنج میلیون تومانی است و خوابگاهی دیگر هم در منطقه کریمخان است که اجاره اتاق‌های شش تخته آن یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان است و مسؤول آن عنوان کرده که قراردادی که با من می‌بندند تا پایان شهریور است و اگر بخواهم زودتر خوابگاه را تخلیه کنم ودیعه هفت میلیون تومانی که ابتدا از من دریافت می‌کنند
پس داده نمی‌شود.

دشواری‌های زندگی در اتاق‌های ۵ تخته ۱۵ متری

پس از صحبت با این دختر جوان، راهی دانشگاه می‌شویم تا ببینیم سایر دانشجویان خوابگاهی در چه وضعیتی هستند.
ستاد ملی مقابله با کرونا در جلسه ششم فروردین که به ریاست ابراهیم رئیسی، ریاست‌جمهوری برگزار شد، تصویب کرد دانشگاه‌ها از ۱۴ فروردین ۱۴۰۱ به صورت حضوری فعالیت داشته باشند. به همین منظور یک بازنگری در پروتکل‌های بهداشتی بازگشایی انجام و تاکید شد شرط بازگشت به خوابگاه‌های دانشجویی تزریق حداقل دو دز واکسن است و دانشجویان موظف هستند در مدت زمان کوتاهی نسبت به تزریق دز سوم واکسن خود اقدام کنند. همچنین وزارت علوم اعلام کرد مشکلات قبلی خوابگاه‌های دانشجویی تا حدود زیادی برطرف شده و دانشجویان از این بابت با معضلی مواجه نخواهند شد.

از خیابان شلوغ انقلاب که وارد دانشگاه تهران می‌شوی انگار وارد شهر دیگری شده‌ای، درختان بلند و سرسبز دانشگاه در فصل بهار خودنمایی می‌کنند و محیط دانشگاه آن‌قدر زیباست که بتوان در گوشه‌گوشه آن دانشجویانی را دید که مشغول صحبت با یکدیگر هستند. یکی از این حلقه‌های دانشجویی را دانشجویان پسری تشکیل می‌دهند که روبه‌روی مجسمه پر ابهت فردوسی ایستاده‌اند. آن‌ها دانشجوی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران هستند. این را از گفته‌های یکی از پسران دانشجو می‌فهمم. خودم را که معرفی می‌کنم و می‌گویم خبرنگار هستم، استقبال زیادی می‌کند و ابتدا به معرفی دوستانش می‌پردازد.

«این دوستم را که می‌بینید به‌زودی دکترای ادبیات عربش را می‌گیرد. علی و امیررضا دانشجوی زبان و ادبیات فارسی هستند و خودم که چیزی تا پایان تحصیلم در مقطع کارشناسی ارشد باقی نمانده، باستان‌شناسی می‌خوانم.» می‌پرسم کدام‌یک از آن‌ها دانشجوی غیربومی هستند. پسری که به عنوان دانشجوی ادبیات عرب به من معرفی شده بود، می‌گوید که اهل استان خراسان رضوی و شهر مشهد است. او در ارتباط با خوابگاه‌های دانشگاه تهران می‌گوید: دانشگاه تهران از لحاظ خوابگاهی به نسبت سایر دانشگاه‌ها شرایط بدی ندارد. من در خوابگاه کوی پسران در منطقه امیرآباد زندگی می‌کنم و به این علت که برای کار‌های پژوهشی‌ام در تعطیلات هم خوابگاه داشتم، بعد از اعلام حضوری شدن کلاس‌ها با مشکل مواجه نشدم. اصلی‌ترین مشکلم در این روز‌ها این است که اگر با حضور دانشجویان جدید، ظرفیت اتاق‌ها کامل شود چطور قرار است پروتکل‌های بهداشتی رعایت شود. اگرچه اعلام شده متقاضیان خوابگاه‌ها باید حداقل دو دز واکسن زده باشند، اما باز هم زندگی دسته‌جمعی در این شرایط کرونایی بسیار خطرناک است. شنیده‌ام که قرار است دوباره اتاق‌های ما پنج نفره شود.

 

به این دلیل که جزو دانشجویان سنواتی به حساب می‌آیم بدون شک یا باید منتظر باشم که اتاق از من گرفته شود و یا در بهترین حالت ظرفیت اتاق‌مان اضافه شود. همیشه بدترین اتاق‌ها و پرجمعیت‌ترین اتاق‌ها به دانشجویان سنواتی اختصاص پیدا می‌کند و شما خودتان حساب کنید پنج نفر چطور قرار است در اتاقی به مساحت ۱۵ متر زندگی کنند که در آن اتاق، کمد و سایر وسایل هم جا اشغال کرده‌اند.

او در ادامه صحبت‌هایش به یکی از دوستانش اشاره می‌کند که ساکن خوابگاه ویژه متاهلان دانشگاه تهران است و می‌خواهد منتظر بمانم تا با او تماس بگیرد.

وضعیت نه‌چندان مناسب خوابگاه‌های متاهلی

حرف‌هایم با دانشجوی متاهل را که آغاز می‌کنم، مشخص می‌شود دغدغه‌های او رنگ و بوی دیگری دارد. او علاوه بر مشکلات خودش، نگران وضعیت زندگی همسرش هم هست.

حرف‌هایش را با وضعیت نامناسب نظافت خوابگاه آغاز می‌کند و می‌گوید: من دوران کارشناسی‌ام، دانشجوی دانشگاه علامه طباطبایی بودم. سال‌ها در خوابگاه زندگی کرده‌ام و این‌طور نیست که با وضعیت زندگی خوابگاهی آشنا نباشم، اما وضعیت نظافت در خوابگاه متاهلان دانشگاه تهران اصلا خوب نیست. خوابگاه ما در بزرگراه جلال آل‌احمد است. نا‌امنی پیرامون خوابگاه بسیار زیاد است و سوئیتی که به ما تحویل داده شده بدون اتاق خواب با مساحت ۲۵ متر و فاقد هرگونه وسایل است. من و همسرم گر‌چه هر دو دانشجوی دانشگاه تهران هستیم، اما برای گرفتن این خوابگاه مدت‌ها در صف انتظار بودیم چرا که تحویل خوابگاه‌ها بر‌اساس برخی امتیازبندی‌ها است و اگر بخواهیم این خوابگاه را ترک کنیم جایی برای زندگی نخواهیم داشت.

 

در سایر خوابگاه‌های متاهلی هم وضعیت به همین صورت است و بسیاری از دانشجویان به خاطر این مشکلات از تحصیل صرف‌نظر کرده‌اند. بنابر اعلام هاشم داداش‌پور، رئیس سازمان امور دانشجویان وزارت علوم درحال‌حاضر تعداد خوابگاه‌های متأهلی حدود ۱۱۰۰ واحد خوابگاهی است که عدد بالایی نیست و دانشگاه‌ها به ایجاد خوابگاه‌های متأهلی ملزم شده‌اند.
کل جمعیت دانشجویی کشور درحال‌حاضر به سه‌میلیون و ۲۰۰هزار نفر می‌رسد که از این تعداد، بخشی را دانشجویان متاهل تشکیل می‌دهند.

هزینه‌های سرسام‌آور خوابگاه‌های خودگردان

برای بررسی دقیق‌تر مشکلات دانشجویان ساکن در خوابگاه‌ها یا متقاضی دریافت خوابگاه، مقصد بعدی برای گفتگو را دانشگاه شهید بهشتی انتخاب کردیم. یکی از دختران دانشجوی این دانشگاه که موفق به گرفتن خوابگاه نشده است می‌گوید: برای گرفتن خوابگاه به تراز دانشجویان نگاه می‌شود. در رشته‌های تجربی، انسانی و هنر اگر تراز بالای ۷۵۰۰ داشته باشید به شما خوابگاه اختصاص پیدا نمی‌کند. من هم‌اکنون با این مشکل مواجه هستم.

یکی دیگر از دانشجویان شهید بهشتی که به نوعی تازه‌وارد به حساب می‌آید می‌گوید: من ورودی ۱۴۰۰ دانشگاه شهید بهشتی هستم و تا الان به ما گفته شده که امکان دریافت خوابگاه را نداریم. از آنجا که مشخص نیست چه زمانی می‌توانم از دانشگاه خوابگاه بگیرم فعلا در یکی از خوابگاه‌های خودگردان ساکن شده‌ام. هزینه ماهانه که برای یک اتاق شش‌تخته از من گرفته می‌شود دومیلیون و ۵۰۰هزار تومان است، اما امکاناتی که خوابگاه دارد بسیار ضعیف است. به من فقط یک تخت داده شده و برای دریافت هر نوع خدماتی باید به‌صورت جدا هزینه پرداخت کنم. این هزینه‌ها برای من که دانشجو هستم و شغل دانشجویی هم ندارم بسیار زیاد است. یکی دیگر از دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی، اما عنوان می‌کند در ترم جاری شش واحد درسی دارد و به همین دلیل به او گفته شده که باید خوابگاه را تحویل دهد.

او می‌گوید: به من گفته شده به این دلیل که درسم رو به اتمام است باید خوابگاه را تحویل دهم و اگر دوستانی داشته‌باشم که در اتاق خود حاضر به پذیرش من باشند می‌توانم آنجا مستقر شوم. زمان تعطیلی خوابگاه‌ها، به این دلیل که درسم رو به اتمام بود و کار‌های مرتبط با پایان تحصیلم را انجام می‌دادم از امکانات خوابگاه بهره‌مند بودم، اما به یکباره و بعد از این‌که قرار شد دانشگاه‌ها حضوری شوند و همه به خوابگاه‌ها بازگردند به من اعلام شد باید خوابگاه را تحویل دهم. من اکنون در شرایط دشوار کرونایی چطور می‌توانم از دیگران درخواست کنم پذیرای من در اتاق خود باشند؟

 

وقتی از خانواده دور می‌شوی و همه امور زندگی روی دوش خودت می‌افتد تازه می‌فهمی که خانواده چه نقش مهمی در زندگی‌ات داشته است. زندگی در خوابگاه در یک اتاق کوچک با افرادی با فرهنگ‌ها، عقاید و سبک‌های مختلف زندگی آن‌قدر دشوار است که دیگر لازم نباشد دشواری‌های دیگری به آن اضافه شود، اما متاسفانه سختی‌های زندگی در خوابگاه‌ها یکی دوتا نیست.

غذا‌هایی که کیفیت ندارند

مهدی، دانشجوی مقطع ارشد نفت در دانشگاه امیرکبیر است. او در رابطه با سختی‌های زندگی در خوابگاه می‌گوید: خوشبختانه دانشگاه برای تحویل خوابگاه در مدت‌زمان اندک همکاری خوبی با من داشت. خوابگاه ما فاصله بسیار کمی با دانشگاه دارد و از این بابت دیگر لازم نیست متحمل هزینه‌های رفت‌وآمد شوم، اما باید تاکید کنم که وضعیت نظافت در اتاق‌ها فاجعه است. از آنجا که قبلا هم در خوابگاه ساکن بوده‌ام به‌خوبی می‌دانم که هرازگاهی از طرف دانشگاه سمپاشی اتاق‌ها انجام می‌شود تا صدای اعتراض دانشجویان خاموش شود، اما بازهم بعضی از اتاق‌ها سوسک دارند و اتاقی که به من تحویل داده شده هم این مشکل را دارد.
وی می‌افزاید: وضعیت غذای دانشگاه هم چندان مطلوب نیست. در ماه مبارک رمضان، یک وعده سحری و یک وعده افطار به دانشجویان داده می‌شود که کیفیت بالایی ندارد.

 

قبلا هر وقت غذا قورمه‌سبزی یا کباب بود همه دانشجو‌ها ناراحت بودند. بقیه غذا‌های خورشتی هم چندان تعریفی نداشت. کیفیت غذا در بعضی از روز‌ها آن‌قدر پایین است که هیچ دانشجویی حاضر به خوردن غذا نیست و همه مجبور می‌شویم به سمت آشپزخانه‌ها روانه شویم تا برای خودمان یک غذای ساده فراهم کنیم. متاسفانه در خوابگاه‌ها چیزی به‌عنوان مالکیت شخصی مفهومی ندارد. مثلا اگر خوراکی‌ای را در یخچال مشترک بگذاری دیگر صاحب آن نیستی و اگر ظرفی در آشپزخانه جا بماند، بلافاصله فردی دیگر آن را برمی‌دارد.

تکلیف قرنطینه دانشجویان کرونایی مشخص نیست

در شرایطی که زمان بازگشایی دانشگاه‌ها از سوی ستاد ملی مقابله با کرونا ۱۴ فروردین اعلام شده، اما برخی دانشگاه‌ها زمان بازگشایی متفاوتی را به دانشجویان خود اعلام کرده‌اند. یکی از این دانشگاه‌ها، دانشگاه علامه طباطبایی است.

حسین، دانشجوی دوره دکتری علامه طباطبایی در این رابطه می‌گوید: از آنجا که من جزو دانشجویان تحصیلات تکمیلی هستم قبل از اعلام رسمی ستاد کرونا هم از امکانات خوابگاه بهره‌مند بودم. مشکلی که داشتم این بود که قبل از عید خوابگاه را زود بستند و وسایل من در خوابگاه ماند. خوابگاه دانشگاه هم از روز شنبه ۲۰فروردین بازگشایی شد و همین موضوع مشکلاتی را برای من به دنبال داشت. او در رابطه با خطرات بازگشایی دوباره خوابگاه‌های دانشجویی می‌گوید: بدون‌شک استفاده از ظرفیت کامل خوابگاه‌ها مشکلاتی را به همراه خواهد داشت. پیش از این در خوابگاه، اتاقی برای قرنطینه در نظر گرفته شده بود و اگر دانشجویی مبتلا به بیماری کرونا می‌شد، در این اتاق مستقر می‌شد و ۱۴ روز اجازه خروج نداشت.

 

در این شرایط که قرار است خوابگاه دانشگاه به صورت کامل و با ظرفیت حداکثری بازگشایی شود، مشخص نیست شرایط به چه صورت خواهد بود. انتظار داریم دانشگاه هرچه سریع‌تر برای شرایط قرنطینه در خوابگاه‌ها چاره‌اندیشی کند.

وی در رابطه با رعایت‌نشدن نظافت در خوابگاه‌های دانشجویی می‌گوید: افرادی با فرهنگ‌های متفاوت در یک اتاق کمتر از ۱۵ متر در کنار هم جمع می‌شوند. بدون‌شک تمیز کردن اتاق در این شرایط دشوار می‌شود ضمن این‌که برای نظافت عمومی که از سوی خوابگاه اقدام می‌شود هم همیشه با مشکل مواجه بوده‌ایم. شرایط نظافت فضا‌های عمومی مانند آشپزخانه‌ها و حمام‌ها بسیار وخیم است. فقط کافی است سری به آشپزخانه خوابگاه ما بزنید تا متوجه وضعیت سخت زندگی در خوابگاه شوید. مشکل دیگری که باید به آن اشاره کنم معضل شست‌وشوی لباس در خوابگاه است.

 

باید ساعت‌ها در صف استفاده از لباسشویی منتظر بمانیم و اگر لحظه‌ای غفلت کنیم فرد دیگری جای ما را برای شستن لباس می‌گیرد. این‌ها همه دغدغه‌هایی را برای دانشجویان ایجاد می‌کند و آن‌ها به‌جای آن‌که روی درس خود متمرکز شوند مجبور می‌شوند برای حل این مشکلات چاره‌اندیشی کنند. شیوع بیماری کرونا در کشور سبب شد دانشگاه‌ها و مؤسسات وابسته به آموزش‌عالی برای دو سال آموزش‌های خود را به‌صورت غیرحضوری ارائه دهند. در این ایام، خوابگاه‌های دانشجویی نیز فعالیت چندانی نداشتند و به غیر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی که اغلب دوره پژوهشی خود را پشت‌سر می‌گذاشتند، دانشجوی دیگری در خوابگاه‌ها حضور نداشت. اکنون دانشجویانی که بعد از دو سال تحصیل غیرحضوری، وارد دانشگاه شده‌اند تا تحصیل حضوری را از سر گیرند حرف‌های زیادی برای گفتن دارند. انتقادات آن‌ها از مشکلاتی که با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند تمامی ندارد، اما باید به این موضوع توجه شود که بدون‌شک این انتقاد‌ها بیجا نیست و با اندکی تدبیر، دانشگاه‌ها می‌توانند این مشکلات را به حداقل برسانند.

 

 

منبع: روزنامه جام جم