روایت یک رسانه

علیه بروکراسی‌های دست‌ و پاگیر
علی لاریجانی در ماه‌های اولیه ریاستش، دست به یک اصلاح اساسی دیگر هم زد؛ تصمیمی که باعث شد تا بالاخره مدیریت صداوسیما به شکل واحد و با اختیار کامل رئیس این نهاد انجام شود. لاریجانی در اولین اقداماتش در رسانه ملی  از رهبر انقلاب درخواست کرد شورای سیاست گذاری صداوسیما منحل شود و وظایف آن شورا به رئیس صداوسیما محول شود. به تعبیر لاریجانی در خاطراتش، شورای سیاست‌گذاری صداوسیما، شورایی کم‌خاصیت است که مانع از انجام اقدامات بزرگ در صداوسیما می‌شود. در واقع انتقاد اصلی لاریجانی از طولانی شدن بروکراسی اداری مدیریت رسانه ملی بود که با اصل اساسی چابکی یک سازمان رسانه‌ای در تضاد آشکار است. به همین خاطر نیز بود که رهبر انقلاب در زمان صدور حکم انتصاب لاریجانی به ریاست سازمان نوشتند: «لازم است از زحمات ارزشمند شورای محترم سیاست‌گذاری تشکر نموده و با آرزوی همکاری یکایک اعضای فاضل و ارزشمند آن با مدیریت صداوسیما پایان کار آن شورا را اعلام نمایم».
آغاز دوران سیما فیلم و سریال‌های ماندگار
تلویزیون در دوران لاریجانی در حوزه نمایشی دچار یک تغییر جدی شد. راه‌اندازی مرکز «سیمافیلم» که به طور تخصصی در حوزه ساخت سریال و فیلم‌های تلویزیونی فعالیت می‌کرد از جمله اتفاقات ویژه دوران ریاست لاریجانی در صداوسیما بود. این موضوع ثمرات مثبت زیادی داشت که از جمله آن باید به تولید تعداد زیادی از سریال‌های پرمخاطب تلویزیون در آن دوره داشت.
پروژه‌های ماندگاری همچون «ولایت عشق»، «تنهاترین سردار»، «مردان آنجلس»، «مریم مقدس(س)»، «كیف انگلیسی»، «روشنتر از خاموشی»، «شب دهم»، «در چشم باد» تنها بخشی از سریال‌های پرمخاطب تلویزیون هستند که یا در آن دوره تولید و پخش شدند و یا نقطه آغاز تولید آن‌ها مربوط به آن دوره می‌شود. در واقع مهمترین خاطره مخاطبان از تلویزیون در آن دوره سریال‌های پرشمار و باکیفیتی است که خاطرات بسیاری را برای آن نسل از مخاطبان تلویزیون ساخته بودند.
تولد شبکه‌های تازه
گسترش تعداد تولیدات نمایشی تلویزیون فرصت افزایش تعداد شبکه‌های تلویزیون را هم فراهم کرد و درست از همان‌ دوران بود که سیاست افزایش تعداد شبکه‌های تلویزیونی پیش‌روی سازمان صدا و سیما قرار گرفت. این سیاست صرفا محدود به شبکه‌های عمومی که فیلم و سریال پخش می‌کردند نمی‌شد بلکه تلویزیون در این دوره شاهد به دنیا آمدن یک فرزند جدید نیز بود.
تولد شبکه خبر به عنوان اولین شبکه موضوعی تلویزیون در این دوره رقم خورد؛ شبکه‌ای تخصصی در زمینه انتشار خبر که با هدف افزایش سرعت انتقال و انتشار اخبار کارش را از سال ۱۳۷۸ آغاز کرد. البته که به طور کلی جمع‌آوری و انتشار اخبار در کنار پخش گزارش‌های خبری و تحلیلی و حتی برنامه‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و ورزشی از دیگر ماموریت‌هایی بود که به این شبکه سپرده شد. شبکه‌ای که به واسطه ماهیت خبری‌اش اتفاقاً همیشه در زمره شبکه‌های پرمخاطب سیما به شمار می‌آید.
گسترش شبکه‌های استانی در کنار راه‌اندازی شبکه‌های متعدد داخلی و خارجی از نتایج نگاه متفاوت لاریجانی به ساختار صدا و سیما بود که حاصل آن راه‌اندازی شبكه‌هایی همچون «قرآن»، «العالم»، «الكوثر» و همچنین شبكه‌های جهانی جام‌جم بود. در مجموع در زمان تصدی ریاست سازمان صداوسیما توسط لاریجانی، ۷ شبکه تلویزیونی، ۸ شبکه رادیویی ملی و سراسری، ۳۰ شبکه رادیویی استانی، ۴ شبکه تلویزیونی استانی و ۷ شبکه جهانی راه‌اندازی شد.
چالش‌هایی از جنس «هویت» و «کنفرانس برلین»
لاریجانی اما در دوره‌ای مسؤولیت صدا و سیما را برعهده گرفت که به فاصله چند سال فضای سیاسی کشور در اختیار جریان اصلاحات قرار گرفت. این اتفاق چالش‌های متعددی پیش‌روی صدا و سیما و مدیران آن قرار داد. یکی از این چالش‌ها مربوط به پخش برنامه‌ای با عنوان «هویت» بود که پخش آن در سال ۷۵-۷۴ و درست یکی دو ‌سال قبل از روی کار آمدن دولت اصلاحات روی آنتن رفت. در این برنامه تعدادی از نویسندگان و چهره‌های منتسب به جریان روشنفکری ایرانی مورد انتقاد قرار گرفتند و در کنار آن اعترافات شماری از دگراندیشان نیز به تصویر کشیده شد که پخش این برنامه در آن زمان جنجال‌های بسیاری در فضای رسانه‌ای کشور به راه انداخت. هر چند که حدود سی سال بعد، لاریجانی در جریان کمپین ناموفق انتخاباتیش در یک گفت‌ و گوی مجازی، پخش این برنامه را اشتباه عنوان کرد و مدعی شد که از فرایند تولید و پخش آن بی‌اطلاع بوده است.
این البته همه چالش لاریجانی در آن دوره با اهالی سیاست نبود. یکی دیگر از چالش‌های جدی او در این زمینه بعد از پخش گزارشی جنجالی از کنفرانس ضدایرانی «برلین» پیش‌روی لاریجانی و همکارانش قرار گرفت. صدا و سیما با پخش برنامه‌ای ۳۰ دقیقه‌ای از بخش‌های مختلف این کنفرانس ضدایرانی و جنجالی که برخی از چهره‌های حامی جریان‌های سیاسی داخل کشور نیز در آن حضور داشتند؛ با واکنش‌های متفاوتی همراه شد تا آنجا که برخی از جریان‌های سیاسی رسانه ملی را به «سیمای لاریجانی» تشبیه کردند. این موضوع که به نوعی بزرگ‌ترین حاشیه‌‌ دوران ریاست لاریجانی بر صداوسیما به شمار می‌آمد، تا مدت‌ها بعد نیز رابطه برخی از احزاب سیاسی را با لاریجانی تیره و تار کرد.
ریل‌گذاری برای مدیران بعدی
واقعیت آن است که مهم‌ترین نکته در ارتباط با دوران مدیریت لاریجانی در صداوسیما، نه سریال‌های ساخته شده در آن دوره و نه تغییرات ساختاری رسانه ملی است؛ بلکه مهمترین نکته را باید در کادرسازی جدی لاریجانی در آن دوره دانست. بعد از پایان دوران ماموریت علی لاریجانی به عنوان مدیر رسانه ملی، تمامی مدیرانی که در راس این سازمان قرار گرفتند [به جز آقای پیمان جبلی که مدیر جدید رسانه ملی است]؛ همگی از جمله نیروهای نزدیک به علی لاریجانی بودند که در مقطعی تجربه همکاری با او را در رسانه ملی و یا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داشتند.
 از عزت‌ا... ضرغامی گرفته تا محمد سرافزار و عبدالعلی علی‌عسگری همگی زمانی از جمله نیروهای نزدیک به لاریجانی به شمار می‌آمدند که بعدها سکان مدیریت تلویزیون را در دست گرفتند. در واقع آنچه که بعد از اتمام دوره لاریجانی در صداوسیما به مرحله طراحی و اجرا درآمد به تعبیری همه نشانه‌ای از «سیمای لاریجانی» است.
نگاه منتقد: ساختارمند کردن رسانه ملی با ایجاد دو معاونت سیما و صدا، هر چند در نگاه اول منجر به کم‌شدن بخشی از تراکم کاری سنگین رسانه ملی شد اما واقعیت این است که تبعات مختلفی متوجه این تصمیم بود که مهمترین آن را باید عریض و طویل شدن ساختار صداوسیما دانست. ایجاد ساختارهای تازه همیشه به شکل طبیعی منجر به بزرگتر شدن سازمان از منظر نیروی انسانی می‌شود؛ این آفت بزرگی بود که بعدها نیز گریبان رسانه ملی را گرفت و همیشه یکی از چالش‌های مدیران سازمان، چگونگی تامین منابع مالی جهت گذراندن امورات جاری سازمان بود.
افزایش شبکه‌های تلویزیون موضوعی بود که از دوران ریاست علی لاریجانی بر صداوسیما آغاز شد. هر چند این سیاست به خودی خود اتفاق بدی به شمار نمی‌آمد؛ اما این مسیر بعدها چالش‌های زیادی را پیش روی مدیران بعدی رسانه ملی قرار داد. شبکه‌هایی که گاهی تعداد محصولات با کیفیت‌شان انگشت‌شمار بود و هزینه‌های مادی بسیاری برای تلویزیون داشتند. این نگاه کمیت‌گرا بعدها در میان برخی از مدیران تلویزیون نیز تکرار شد. یکی از بزرگترین نقدهای جریان‌های سیاسی به دوره مدیریت لاریجانی بر صداوسیما پررنگ شدن نگاه‌های سیاسی در مدیریت این سازمان رسانه‌ای بود. نکته‌ای که البته بیشتر از مردم، از سوی برخی از جریانات سیاسی مورد توجه بود.