ماجرای بیت کوین و خشونت و آدم ربایی در «سیاه باز»

شاهد احمدلو از کودکی وارد عالم هنر شد و دیگر آن را رها نکرد و تا امروز که مردی 47 ساله شده نه تنها در بازیگری و کارگردانی بلکه در تهیه کنندگی هم اولین قدم های حرفه ای خود را برداشته.  او این روزها با فیلم سینمایی «سیاه باز» به کارگردانی حمید همتی روی پرده سینماها حضور دارد. فیلمی متفاوت از خیلی آثار سینمای ایران که برخی شاخصه‌های کمدی‌ سیاه را در آن می‌توان ملاحظه کرد. به همین بهانه با شاهد احمدلو در جام جم آنلاین گفت و گو کرده ایم که در ادامه می خوانید.
با وجود اینکه سالهاست به جرگه کارگردانان پیوسته اید، اما کماکان بازیگری را رها نکردید و البته با دقت و حساسیت بالایی نقش هایتان را انتخاب می کنید. در مورد فیلم «سیاه باز» چه اتفاقی افتاد؟ این فیلمنامه چه شاخصه هایی داشت که بازی در آن را پذیرفتید؟

اولین معیارم برای پذیرش یک نقش، خود نقش است. خود نقش باید واجد یکسری ویژگی ها باشد که من را نه تنها به عنوان یک کارگردان، بلکه به عنوان بازیگری که از کودکی در این حوزه فعالیت دارم جذب کند. زمانیکه فیلمنامه «سیاه باز» را مطالعه کردم نقش ام، سهراب را کاراکتری چند لایه دیدم که یکنواخت نیست و اساسا چنین نقش هایی من را به عنوان بازیگر قلقلک می دهد و تهییج می کند که در آن بازی کنم.
 
«سهراب» چه ویژگی هایی برای شما داشت تا بتوانید به او نزدیک شوید و به خوبی اجرا کنید؟
کاراکترهای این فیلم همگی به یکدیگر وصل هستند و سهراب هم کاراکتری نیست که به تنهایی بار فیلمنامه را به لحاظ داستانی و تعلیق های گوناگون بر دوش بکشد. در این فیلم شخصیت ها زنجیروار بهم متصل هستند تا روایت را پیش ببرند و «سهراب» هم یکی از حلقه های این زنجیره است. او بازیگر تئاتر است که کف تماشاخانه بزرگ شده و در مقطعی برای انتقام از شخصیت اصلی داستان (با بازی سام قریبیان) تصمیم می گیرد در قالب یک نفر دیگر با شخصیت دیگر ظاهر شود و باقی ماجراها.
 
عوامل یک فیلم چقدر برایتان مهم است؟ زمان انتخاب نقش روی تیم بازیگری هم سختگیری می کنید؟
قطعا مهم است. به هر حال هر کدام از بازیگران و عوامل قرار است سهمی در فیلم داشته باشند. افسانه بایگان، آتیلا پسیانی، مهدی کوشکی، المیرا دهقانی و بازیگران دیگر این فیلم همگی از بهترین ها بودند که سابق بر این چه در حوزه کارگردانی چه بازیگری تجربیاتی در کنار هم داشتیم و همچنین عوامل حرفه ای دیگر این فیلم مانند علی قائم مقامی (تهیه کننده)، اصغر رفیعی جم (مدیر فیلمبرداری)، بهمن حیدری (صدابردار) و... که حضور همگی شان پشتوانه و دلگرمی خوبی برای من به عنوان بازیگر محسوب میشد. حمید همتی به عنوان یک کارگردان فیلم اول، فیلمنامه ای نوشته بود که بدون هیچ سانتی مانتالیسم، ادای روشنفکرگونه یا علاقه به فرش قرمزهای پوشالی قصد تعریف داستانی را داشت که به دل مخاطب بنشیند. یعنی فیلمی در سینمای بدنه که برای مخاطب ساخته می شود و این نکته برای من به عنوان بازیگر بسیار ارزشمند بود. بنابراین بعد از معیارهای اولیه ای که برای پذیرش یک نقش داشتم که البته این فیلم واجد همگی آنها بود بر خودم واجب دانستم که به عنوان بازیگری که کارگردانی هم بلد است در کار یک کارگردان فیلم اول بازی کنم تا سهمی بالاتر از یک بازیگر در این فیلم داشته باشم.
 
پس در «سیاه باز» تجربیات فیلمسازی تان را به حمید همتی (کارگردان) انتقال دادید؟
بله، صد در صد
 
ناراحت نمی شدند و اینطور برداشت نمی کردند که مثلا شما در کارشان دخالت می کنید؟
اصلا. چون حمید به سیستم مشورتی در سینما باور دارد. سینما یک کار جمعی است که هر کدام از عوامل فنی و هنری یک اثر سهمی در جهت بهبود و کیفیت آن بر عهده دارند. حالا کارگردانی حرفه ای و باهوش است که پیشنهادات وارده از سوی عوامل فیلمش را در جهت بهبود کیفی فیلمش مدیریت کند.
 
«سیاه ‌باز» با شعار تبلیغاتی «اولین فیلم درباره بیت‌کوین» روی پرده سینماها رفته و در جریان فیلم هم می بینیم که به مسئله رمز ارز و فردی که صاحب بیت کوین است اشاراتی می شود. ضرورت پرداخت به چنین موضوعی را در جامعه امروزی چگونه ارزیابی می کنید؟
قطعا هر پدیده نوینی در جامعه تبعاتی به دنبال دارد و فراز و نشیب های مثبت و منفی ناشی از آن روی تک تک افراد یک جامعه تاثیرگذار است. بنابراین ضروری است که مردم نه تنها در برابر بیت کوین بلکه نسبت به تبعات مثبت و منفی هر پدیده نوینی که در جامعه رواج می یابد آگاهی داشته باشند. درست است که مسئله «ارزهای دیجیتالی» به اندازه ای که روی آن تبلیغ شده مصدر اصلی فیلمنامه نبوده، اما به طریقی بحران استفاده از این مقوله را در روزگار کنونی روایت می کرد. چه بسا امروزه یکی از معضلات شهری ما مزارع غیرقانونی و قانونی بیت کوین است که باعث بروز مشکلاتی مانند قطعی برق و... می شود و ضروری است مردم در قالب تصویر هم که شده نسبت به آن شناخت داشته باشند.
 
در «سیاه باز» مسائل کاملا جدی «آدم ربایی»، «خشونت» و... با لحنی شوخ و شنگ بیان شده و بنابراین می توان این فیلم را واجد شاخصه های کمدی سیاه دانست. به اعتقاد شما این دست فیلم ها و آثار نمایشی چقدر در بخش فرهنگ سازی و آسیب شناسی مضامینی مثل خشونت، آدم ربایی و... موفق هستند؟
تمام فیلم های دنیا بر اساس تم یا درونمایه های گوناگونی مانند خشونت، دروغ، معرفت، ریا و... ساخته می شود، اما ما باید سطح انتظارات و توقعات مان را از فیلم هایی که در سینمای ایران و دنیا ساخته می شود مشخص کنیم. مشخصا در مورد «سیاه باز» باید بگویم که این فیلم برای سرگرمی مخاطب ساخته شده و با صداقت و شرافت بدون فریب مخاطبش قصه ای را روایت می کند که سرگرمش کند. سرگرمی سازی یکی از رسالت های مهم در سینماست. قرار نیست پشت تمام فیلم ها فلسفه و ایده عمیقی نهفته باشد. چون در اینصورت ژانر از بین می رود و در نهایت اینکه حمید همتی در «سیاه باز» به عنوان یک کارگردان فیلم اول به خوبی توانسته علاوه بر سرگرمی، حرف هایی هم با پس زمینه اجتماعی به مخاطب منتقل کند.   
این روزها مشغول چه کاری هستید؟
اخیرا به عنوان اولین تجربه در جایگاه تهیه کننده، تهیه کنندگی فیلم کوتاه «حروف چین» را که خانم نسیم فروغ، کارگردانی اش کردند، پذیرفتم. این فیلم با بهره گیری از عواملی بسیار حرفه ای از فعالیت های قابل توجه کارنامه کاری ام محسوب می شود که البته زمان پخشش هنوز مشخص نیست. دو فیلم «مورچه خوار» و «سینما خر» را هم  کارگردانی کردم که «سینما خر» علاوه بر موفقیت های بین المللی به اکران آنلاین هم درآمد و «مورچه خوار» به تهیه کنندگی کیان بابائیان در انتظار شرایط نسبی بهتری به لحاظ کروناست تا در سینماها اکران شود.
 
خیلی از فیلمسازان اکران فیلم در شرایط کنونی را درست نمی دانند. با این وجود شما چطور می خواهید ریسک کنید و «مورچه خوار» را در سینماها اکران کنید؟
چاره ای نیست! بحران هایی مثل جنگ جهانی دوم، طاعون، وبا و... امروز دیگر به تاریخ پیوسته اند. بالاخره روزی می رسد که کرونا هم به لا به لای تاریخ می رود و مردم به زندگی عادی شان برمی گردند، اما تحت هر شرایطی چراغ سالن های سینما باید روشن بماند. از «مورچه خوار» خیالم راحت است. این فیلم با خلاصه داستان «احمق ها را معروف نکنیم» یکی از فیلم های خوب من است. فیلمی جدید در سینمای بدنه با ساختار و داستانی متفاوت از اغلب فیلم های سینمای ایران. مهیار شاهرخی در فیلمنامه «مورچه خوار» دنیای مجازی را به عنوان یکی از موضوعات مهم جامعه کنونی دستمایه خود قرار داده و زندگی پوشالی شاخ های اینستاگرامی را به تصویر می کشد. البته در این بین به هیچ وجه ویژگی های مثبت دنیای مجازی را زیر سوال نبرده ایم و شاخ های اینستاگرامی را مدنظر قرار داده ایم.   
 
ساناز قنبری / جام جم آنلاین