نبرد با خرچنگ‌ ها و قورباغه‌ ها

نوشتن با خودكار یا مداد بر روی كاغذ، بخش كمی از نوشتن روزانه ما را تشكیل می‌دهد و شاید همین موضوع، این تصور را در خیلی‌ها تقویت كرده كه دیگر خوش‌خط بودن اهمیتی ندارد.

در حالی كه-متاسفانه!-این‌طور نیست و زیبا نوشتن همچنان مهم است. این معضل به‌ویژه برای كودكان و نوجوانانی كه تازه شروع به نوشتن كرده‌اند، جدی‌تر است.

چراكه در مقایسه با نسل‌های گذشته، تعامل بیشتری با وسایل ارتباطی جدید دارند و زیاد در این ابزارها تایپ می‌كنند. اما خوشبختانه تغییر دادن عادت‌ها در سن كم ساده‌تر است و می‌توان با ترفندهایی خط بچه‌ها را كمی بهتر، زیباتر و خواناتر كرد.

خوش‌ خط شوید

شاید بتوان گفت اولین قدم برای خوش‌ خط شدن كودك‌تان، این است كه اول خودتان كمی تمرین خوشنویسی كنید و اگر خط‌تان شبیه پزشك‌هاست، به فكر اصلاح خود باشید. در این مورد هم مثل همه موارد تربیتی دیگر، این‌كه كودك یك مهارت و ویژگی مثبت را در پدر و مادرش مشاهده كند، تاثیرگذارتر از این است كه مدام به او بگویید تمرین خط كند. علاوه‌بر اینها، برای این‌كه بتوانید درست سرمشق بدهید، لازم است كه خط‌تان حداقلی از كیفیت را داشته باشد تا فرزندتان نخستین تمرین‌های خوشنویسی‌اش را براساس یك الگوی صحیح انجام دهد.

همراه شوید عزیز!

این خیلی مهم است كه كودك را رها نكنید و با پیگیری مداوم تمرین‌هایش به او نشان دهید كه خوشنویسی هم برای‌تان درست به اندازه بقیه درس‌هایش اهمیت دارد.

برای پیشرفت خط كودك در هر مرحله، می‌توانید جایزه كوچكی در نظر بگیرید تا به ادامه دادن مسیر تشویق شود. رایج‌ترین كار برای تمرین خوشنویسی، سرمشق دادن است. اما اگر دست كودك هنوز راه نیفتاده و فكر می‌كنید برای نوشتن از روی سرمشق آماده نیست، تمرین‌ها را كمرنگ بنویسید و از كودك بخواهید روی خطوط شما را پررنگ كند. در اولین تجربه‌ها می‌توانید دست او را بگیرید و با هم‌بنویسید.

بازی و سرگرمی را فراموش نكنید

طبیعتا نباید انتظار داشته باشید كودك كاملا خودجوش بیاید پیش شما و تمرین خوشنویسی طلب كند! خلاقیت به خرج بدهید و از انواع و اقسام بازی‌ها استفاده كنید. مثلا می‌توانید حروف الفبا را به شكل حیوانات نقاشی كنید و بعد از كودك بخواهید او هم این نقاشی‌ها را بكشد تا دستش راه بیفتد. یا می‌توانید حروف را با خمیر بازی درست كنید تا كودك با شكل آنها آشنا شود و مشاهده كند كه هر حرفی چقدر باید كشیده شود. البته ذكر این نكته ضروری است كه در نهایت همه این كارها برای جلب توجه كودك است و راه‌حل اصلی و مؤثر همان تمرین و تكرار فراوان است.

در انتخاب نوشت‌افزار خلاق باشید

اگر برای تمرین‌های خوشنویسی همیشه به كودك مداد و كاغذ بدهید، طولی نمی‌كشد كه این كار برایش خسته‌كننده و ملال‌آور می‌شود. برای ایجاد تنوع از انواع ماژیك‌های رنگارنگ استفاده كنید و حتی می‌توانید یك تخته وایت‌برد كوچك در اتاق كودك نصب كنید تا گاهی تمرین‌هایش را روی آن انجام دهد.

تخته‌ سیاه و گچ‌های رنگی هم البته جذابیت زیادی دارند، اما خانه و زندگی‌تان كمی كثیف می‌شود. به‌جز بحث تنوع، یكی از مهم‌ترین نكات در خوش‌خطی، توانایی درست گرفتن قلم در دست است. استفاده از نوشت‌افزارهای مختلف باعث می‌شود كودك مهارت بیشتری در گرفتن قلم پیدا كند و در نتیجه خط بهتری داشته باشد.

از فضای مجازی كمك بگیرید

كودكان شما متعلق به نسلی هستند كه از همان آغاز زندگی و پا گذاشتن به این جهان، با انواع و اقسام ابزارهای ارتباطی و فناوری‌های مدرن دوره شده‌اند، پس طبیعی است كه یكی از بهترین راه‌ها برای علاقه‌مند كردن آنها به خوشنویسی استفاده از همین ابزارها باشد. در این زمینه دو امكان پیش رو دارید؛ چند اپلیكیشن موبایلی شامل تمرین‌های خط در فضای مجازی وجود دارد كه می‌توانید آنها را امتحان كنید. علاوه‌بر این، ویدئوهای آموزشی متعددی توسط استادان خوشنویسی تهیه شده و در اینترنت به‌وفور یافت می‌شود.

احتمال مشكلات جسمی را جدی بگیرید

البته بیخودی نگران نشوید، اما اگر می‌بینید مدت طولانی‌ای است كه كودك‌تان به شكل غیرعادی و بیش از حدی بدخط است و هیچ تمرینی هم روی او جواب نمی‌دهد، این احتمال را در نظر بگیرید كه مشكلات جسمی دلیل این اتفاق باشد. رایج‌ترین مشكل در این‌خصوص مشكلات بینایی است. اگر كودك هنگام نوشتن بیش از حد به كاغذ نزدیك می‌شود، احتمالا از مشكلات مربوط به بینایی رنج می‌برد و لازم است به چشم‌پزشك مراجعه كنید. مشكل داشتن در استخوان انگشت‌ها و برخی بیماری‌های عصب‌شناختی مانند صرع هم ممكن است باعث بدخطی غیرعادی شود.

روان كودك را آرام كنید

البته این مورد، مختص كودكان نیست و در بزرگسالان هم ممكن است مشكلات عاطفی، اضطراب یا پرخاشگری باعث بدخطی فرد شود. كمبود تمركز، بیش‌فعالی، كم‌توجهی و بی‌قراری برخی عوامل رایج در بدخطی كودكان هستند. در صورتی كه احتمال می‌دهید كودكتان دچار چنین مشكلاتی باشد، حتما از مشاور كودك راهنمایی بخواهید.

دست‌های كودك را تقویت كنید

یكی از عمده‌ترین دلایل بدخطی كودكان ضعیف بودن دست‌ها و در‌نتیجه خستگی از درست نوشتن است. در ادامه به تمرین‌هایی اشاره می‌كنیم كه باعث قوی‌تر شدن دست كودك می‌شود.

یكی از ساده‌ترین تمرین‌ها، قیچی كردن است. انبوهی روزنامه باطله در اختیار كودك بگذارید و از او بخواهید آنها را هر طور كه دوست دارد، قیچی كند. بعد از مدتی این تمرین را هدفمندتر كنید و به عنوان مثال بگویید دور عكس‌ها را ببُرد.

ورز دادن خمیر بازی یا خمیر نانوایی با دست، باعث می‌شود عضلات دست كودك تقویت شود. گِل رُس هم انتخاب مناسبی برای این كار است، اما دردسر بیشتری دارد.

راه دیگر تقویت دست كودك این است كه مقداری كاغذ باطله در یكی از دست‌های كودك قرار دهید و از او بخواهید فقط با همان دست و بدون كمك گرفتن از دست دیگر، كاغذ را مچاله كند. این تمرین را با دست دیگر هم تكرار كنید.

حلقه‌های لاستیكی تقویت مچ هم به درد كودكان با دست‌های ضعیف می‌خورد، البته دقت كنید نوعی از آن را تهیه كنید كه زیاد سفت نباشد و برای كودك مناسب باشد.

محمد وفایی - روزنامه نگار / ضمیمه چاردیواری روزنامه جام جم