حال ناخوش سفیدرود در سایه غفلت مسئولان

زهرا حقیقی - گیلان؛

افتراق و عدم یکپارچگی در تصمیم سازی متولیان حفاظت از سفیدرود حال زیباترین و پرآب ترین رود شمال کشور را دچار وخامت کرده و همچنان با وجود بروز مشکلات عینی هیچکدام از این دستگاه ها دست های خود را برای همکاری جهت تحقق منافع مشترک در بهره برداری از این رود جز پاره ای از حرف های کلیشه ای دراز نکرده اند.

این روزها نبض سفیدرود در سایه غفلت و بی بی توجهی مسئولین تندتر می‌زند. آلودگی بالای فاضلاب های کشاورزی، شهری و روستایی و جاری شدن این فاضلاب ها به جریان آب‌های سطحی و زیرزمینی و تخلیه پساب و فاضلاب واحدهای تولیدی خدماتی صنعتی به آب‌های سطحی از عوامل مهم آلودگی رودخانه های گیلان به ویژه سفیدرود است که به دلیل عدم مدیریت مناسب مدیران دستگاه های اجرایی مرتبط با این مسأله روز به روز این رودخانه به مرز نابودی نزدیک تر می شود.

کارشناسان معتقدند، استفاده بیش از حد سموم و کودهای شیمیایی توسط کشاورزان و هدایت آلودگی‌ها از طریق زه آبهای کشاورزی و ورود آنها به آب‌های سطحی، عدم رعایت مسائل زیست محیطی و استانداردها از سوی صاحبان مزارع،برداشت بی رویه و غیرمجاز شن و ماسه از بستر رودخانه از جمله عوامل آلودگی رود سفیدرود است‌،که نظر به اهمیت این رودخانه و حساسیت مسائل و آلودگی موجود در آن با مدیران ۲ دستگاه مرتبط در این زمینه گفت و گویی انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید.

*سفید رود با معضل پساب ها مواجه است

مدیر کل محیط‌زیست گیلان در خصوص مهمترین دليل عمده آلودگی رودخانه سفيدرود می گوید:رودخانه سفيدرود با معضل ورود انواع پساب‌های كشاورزی، شهری و صنعتی مواجه است.

ساسان کفایی در ادامه توضیح می‌دهد:افزایش ميزان كدورت آب در برخی ماه‌های سال از دیگر تهدیدات سفیدرود می‌باشد که بر اثر ورود پساب‌های ذکر شده، فعالیت كارخانجات فصلی و از همه مهمتر برداشت شن و ماسه از رودخانه رخ می‌دهد.

وی در خصوص برداشت غيرقانونی و بدون مجوز شن و ماسه از سفيدرود می گوید: رودخانه سفيدرود از حوزه چهار شهرستان رودبار، سياهكل، رشت و آستانه عبور می كند. ادارات حفاظت محيط‌زيست اين شهرستان‌ها و يگان حفاظت محيط ‌زيست به صورت منظم بر كليه برداشت‌های موقت شن و ماسه در اين رودخانه نظارت دارند و در مواجه با برداشت‌های غيرقانونی و بدون مجوز شن و ماسه ضمن هماهنگی با نيروی انتظامی فرد متخلف جلب و ابزار آلات تخلف به پاركينگ منتقل ميشود و صورتجلسه تخلف جهت برخورد به مراجع قضايی ارسال میشود.

*با متخلفان برخورد میکنیم

کفایی، تشكيل كميته نظارت شهرستانی با حضور همه ادارات مرتبط را از دیگر اقدامات سازمان محیط زیست گیلان بیان می کند و ادامه می دهد: با هماهنگی دادستان‌ شهرستان‌ها بر كليه برداشت‌ها نظارت عالی انجام می‌شود. نظارت بر برداشت‌های موقت شن و ماسه در كليه اراضی و رودخانه‌‌ها از ديگر اقدامات اين اداره كل می‌باشد و در صورت عدم رعايت ضوابط مندرج در موافقت نامه‌ها و مجوز سازمان صمت از ادامه فعاليت پيمانكار ممانعت به عمل می آید.همچنین گزارش هر گونه تخلف به همراه مستندات به محاكم قضايی ارائه می گردد. البته لازم به ذکر است که آمارهای ما حاکی از این است،که مقایسه میزان صدور مجوز برداشت شن و ماسه توسط این اداره کل در سه ماهه اول سال جاری با مدت زمان مشابه در سال گذشته حاکی از کاهش 50 درصدی است.

مدیر کل محیط زیست گیلان در پاسخ به این سوال جام جم که آیا تاکنون مطالعاتی مبنی بر اينكه زيست محيطی يا حقابه این رودخانه تعيين شود، از سوی محيط زست صورت گرفته است،می گوید:در اين ارتباط تاكنون مطالعه‌ای توسط اين اداره کل انجام نشده است. اما با توجه به وسعت حوزه آبخيز اين رودخانه (65000 كيلومتر مربع)، ميانگين آبدهی سالانه آن 5200 ميليون مترمكعب در منابع معتبر گزارش شده است.

کفایی همچنین در خصوص تخليه ساليانه حجم زياد پساب صنعتی و خانگی و انواع زباله‌ها مديريت نشده روستايی و شهری و تمهيدات اندیشیده شده از سوی اداره كل حفاظت محيط زيست گيلان در اين زمينه می گوید:تعداد 80 واحد شناسايی شده و دارای فاضلاب تهديدكننده در حاشيه رودخانه سفيدرود قرار دارند كه عمدتا دارای سيستم تصفيه فاضلاب می باشند. البته بديهی است تخلفات موردی آنها سلامت رودخانه را تهديد می‌نمايد.

مدیر کل محیط زیست گیلان در همین زمینه تصریح می کند:فاضلاب شهری و روستايی حدود 12 هزار متر مكعب در روز، فاضلاب كشاورزی 6 ميليون مترمكعب در روز و فاضلاب صنعتی شهرك صنعتی لوشان با ظرفيت 500 مترمكعب در روز نيز آلاينده می باشند.

*سه مرکز دفع پسماند کنار سپید رود

وی در رابطه با این مساله که سفیدرود مدت هاست که تبدیل به زباله دان آلودگی‌های مختلف شده و با انتقال این آلودگی ها به خزر، فاجعه زیست محیطی هر روز ابعاد گسترده تری می گیرد، اذعان می‌کند: با توجه به استقرار سه مركز دفن پسماند كه در حاشيه رودخانه سفيدرود قرار دارند و به طور مستقيم سلامت رودخانه را تهديد می نمايند، ضرورت توجه هر چه بیشتر شهرداری ها و دهياری ها كه از اين مراكز جهت دفن زباله استفاده می‌کنند را جدی تر می کند،علاوه بر مراكز دفن مذكور كه فاقد سيستم‌های كنترل آلايندگی می باشند، تخليه متفرقه پسماند از سوی گردشگران، برخی از متخلفين و برخی از صنايع به طور غيرمجاز و مخفيانه باعث افزايش آلودگی پسماند در اين رودخانه می شوند.

مدیرکل آب منطقه‌ای گیلان در خصوص برداشت های غیر قانونی و بدون مجوز شن و ماسه از سفید رود و اقداماتی که تا کنون از سوی این سازمان صورت گرفته است،می گوید: صدور مجوز برداشت شن و ماسه از رودخانه ها توسط سازمان صمت صورت می گیرد که سازمان صمت در راستای تأمین مصالح پروژه های عمرانی، کارگاه های دانه بندی و شهرداری ها و ... استعلام های لازم را از سازمان حفاظت محیط زیست، فرمانداری و آب منطقه ای گیلان انجام می دهند. همچنین نظارت بر برداشت شن و ماسه توسط ناظر مقیم و مسئول فنی نظام مهندسی معدن ، سازمان حفاظت محیط زیست، آب منطقه ای و سایر دستگاه های اجرایی و نظارتی صورت می گیرد.سازمان صمت پس از بررسی های کارشناسی لازم و استعلام از آب منطقه ای گیلان، سازمان حفاظت محیط زیست و فرمانداری و سایر ارگانهای ذیربط، مجوز موقت برداشت مصالح رودخانه ای را در محدوده مشخص و در مدت زمان معین برای متقاضی مربوطه صادر می نماید. ضمن اینکه جهت کنترل برداشت مصالح برای هر کدام از مجوزها بصورت جداگانه مسئول فنی تمام وقت نظام مهندسی معدن از طرف سازمان صمت تعیین می گردد.

وحید خرمی در ادامه توضیح می‌دهد:جهت نظارت بر عملیات اجرایی صورتجلسه ای در زمان شروع و پایان برداشت مصالح تنظیم و به تأیید نمایندگان سازمان صمت شامل مسئول فنی، نقشه بردار و کارشناس فنی و همچنین نمایندگان شرکت آب منطقه ای گیلان می رسد. همچنین در حین عملیات اجرایی برداشت مصالح محدوده ها توسط کارشناسان صمت، سازمان حفاظت محیط زیست، ارگانهای اجرایی و نظارتی و شرکت آب منطقه ای مورد پایش قرار می گیرد و در صورت مشاهده هرگونه تخلف از طرف بهره برداران، عملیات برداشت متوقف گردیده و مراتب جهت تصمیمات مقتضی به مراجع قضایی اعلام می گردد.

وی همچنین اذعان می‌کند: در راستای جلوگیری از برداشت های غیر قانونی و بدون مجوز از رودخانه ها، شرکت آب منطقه ای گیلان علاوه بر فرآیند قبلی ، برای حفاظت از رودخانه ها اقدام به راه اندازی و استقرار چندین اکیپ گشت وبازرسی به صورت تمام وقت در ساعت اداری و خارج از وقت اداری نموده است که در صورت مشاهده هر گونه تخلف،مراتب به اطلاع نیروی انتظامی رسانده و در صورت لزوم از طریق مراجع قضائی اقدام خواهد شد.