بهار ۱۴۰۰ پلاسکو جوانه می‌زند

بررسی‌های میدانی خبرنگار جام‌جم نشان می‌دهد به‌رغم این‌که پروژه پلاسکو ۸۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد اما طبق وعده‌های داده‌شده در سال ۹۵ قرار بود این پروژه، دوساله ساخته شود.

با توجه به این‌که این اتفاق در اواخر سال ۹۵ رخ داد، انتظار می‌رفت در سال ۹۸ کسبه این مجتمع بتوانند فعالیت خود را از سر بگیرند اما این اتفاق تاکنون رخ نداده است.

گزارشی که در ادامه می‌خوانید، شرح‌حال وضعیت فعالانی است که روزگاری نه‌چندان دور مشغول فعالیت در پلاسکو بودند اما هنوز و به‌رغم گذشت چهار سال از آن حادثه تلخ به سروسامان نرسیده‌اند.

پلاسکو را همه به بازار پوشاک می‌شناختند، طوری که حدود ۵۰ درصد پوشاک مردانه کشور در این مجموعه تولید می‌شد.

اوایل دهه ۸۰ بود که رویکرد ساختمان پلاسکو از تولید مستقیم به دفتر فروش محصولات تغییر یافت. به این صورت که صاحبان واحدهای تجاری و اداری این ساختمان، واحدهای تولیدی خود را درجایی بیرون از پلاسکو در نظر گرفته بودند اما انجام کارهای اداری را در واحدهای خود انجام می‌دادند.

تولید ۵۰ درصد پوشاک مردانه کشور

ریزش ساختمان پلاسکو باعث شد بیش از نیمی از تولیدی‌های پوشاک مردانه به دلیل از دست دادن دفتر مرکزی و اسناد و مدارک، به‌اجبار فعالیت خود را کنار بگذارند.

گرچه در سال ۹۷ واردات پوشاک به‌طور رسمی ممنوع شد بااین‌حال ماجرای پلاسکو باعث شد برخی صاحبان تولیدی پوشاک نتوانند به حیات خود ادامه دهند.

این ساختمان قبل از ریزش ۶۰۰ واحد تجاری و اداری داشت و در هر دفتر حداقل سه نفر مشغول کار بودند. به بیان بهتر روزانه ۲۰۰۰ نفر به صورت مستقیم در این ساختمان کار می‌کردند و حضور فیزیکی داشتند و حدود ۶۰۰۰ نفر هم با یک واسطه به پلاسکو رفت و آمد داشتند.

طبق برآوردهای صورت گرفته پلاسکو دارای ۵۰ هزار فرصت شغلی مستقیم و غیر مستقیم بود که در ۳۰ دی بخش زیادی از این فرصت شغلی از دست رفت و افرادی هم که به کارشان در این زمینه ادامه دادند، توان قبل را ندارند.

دلیل گستردگی آتش

زمان آتش سوزی ساختمان پلاسکو به دلیل نزدیک بودن به روزهای نوروز، بسیاری از پوشاک تولید شده در دفاتر فروش دپو و نگهداری می‌شد.

زمانی که آتش در طبقات بالایی شعله ور شد، انبار پارچه‌ها به شعله‌های آتش دامن زد. با این‌که تولیدی‌های پوشاک در جایی غیر از ساختمان پلاسکو فعالیت داشتند اما به دلیل از دست رفتن مدارک و اسناد و همچنین محل استقرار کسبه نتوانستند به فعالیت خود ادامه دهند.

آن‌طور که فعالان و کسبه پلاسکو به خبرنگار جام‌جم گفته‌اند به دلیل این‌که شرایط تولید در ایران از شکنندگی خاصی برخوردار است، اتفاقی مانند پلاسکو کمر تولید در این بخش را شکست طوری که با وجود گذشت چهار سال از این حادثه هنوز مشکلات این حوزه برطرف نشده است.

چرا کمبود پوشاک به چشم نیامد

زمانی که یک کالا در کشور کمیاب یا گران می‌شود بسیاری از مردم برای خرید راهی آن بازار می‌شوند اما در مورد بازار پوشاک چنین موضوعی هرگز اتفاق نیفتاده است.

علیرضا تهرانی، رئیس شورای کسبه پلاسکو در این باره به جام‌جم می‌گوید: در شرایط فعلی قاچاق پوشاک صرفه اقتصادی ندارد اما افزایش نرخ ارز باعث شده تا مواد اولیه پوشاک گران شود و این از توان این صنعت می‌کاهد.

وی افزود: کسبه پلاسکو به دلیل این‌که محل عرضه محصولات‌شان را از دست دادند بسیاری از آنها از گردونه تولید خارج شده‌اند و تولید پوشاک در کشور کاهش یافته است.

وی در پاسخ به پرسش خبرنگار ما مبنی بر این‌که چرا کاهش تولید پوشاک در کشور محسوس نبوده، تصریح کرد: کاهش ارزش پول ملی و قدرت خرید خانوارها دلیلی بود تا افراد برای خرید پوشاک مراجعه کمتری داشته باشند و کمبود پوشاک در بازار حس نشود. اکنون مردم بیشتر برای اقلام خوراکی و اساسی هزینه می‌کنند.

به گفته این فعال بازار پوشاک، در شرایط فعلی امکان تولید ۵۰ درصد پوشاک مردانه در کشور وجود ندارد. تولید پوشاک در سال‌جاری نسبت به سال ۹۶ یک سوم شده و واحدهای تولیدی در این صنعت با مشکل کمبود نقدینگی و گرانی مواد اولیه روبه‌رو هستند.

تهرانی با بیان این‌که کاهش توان تولید در کشور به معنای اخراج کارگران است، گفت: حادثه پلاسکو و بحران ارزی دو عاملی بودند که تولید پوشاک در کشور با مشکل مواجه شود و تعدادی از فعالان این صنف به فعالیت در تاکسی‌های اینترنتی پرداخته‌اند.

اشتغال کم هزینه

طبق برآوردهای صورت گرفته ایجاد هر شغل حدود ۲۰۰ میلیون تومان به ازای هر فرد هزینه دارد. با توجه به این‌که درآمد دولت طی سال‌های گذشته کاهش‌یافته، آمار بیکاری نیز رو به افزایش است اما به‌منظور مدیریت این آمار می‌توان از ظرفیت‌های کشور بهره برد.

صنعت پوشاک ازجمله صنایعی است که با کمترین هزینه در آن اشتغال ایجاد می‌شود و زمانی که این صنعت رونق می‌گیرد، صنایعی مانند چاپ لباس، دکمه، گلدوزی، پارچه و عرضه نهایی بازارشان داغ می‌شود.

وعده ۲ساله، تحویل ۴ساله

اواخر سال۹۵ بود که محمد سعیدی‌کیا، رئیس سابق بنیاد مستضعفان وعده ساخت دو ساله ساختمان پلاسکو را داد. اما امروز چهار سال از آن وعده می‌گذارد و هنوز مراحل ساخت آن به پایان نرسیده است.

بررسی میدانی خبرنگار ما از پروژه پلاسکو و همچنین گفت‌وگو با مدیر این پروژه نشان می‌دهد ۸۵درصد پلاسکو ساخته شده اما این‌که چه دلایلی باعث شده این پروژه طولانی شود ادامه مطلب را بخوانید.

وقتی ساختمان پلاسکو فروریخت، وعده تسهیلات به فعالان آسیب‌دیده این ساختمان داده شد. اما شواهد نشان می‌دهد دو سال طول کشید تا نرخ سود تسهیلات مشخص شود.

در همان سال تعدادی از فعالان ساختمان پلاسکو در مجتمع نور در خیابان ولیعصر اسکان داده شدند که اجاره واحد فعالیت آنها به مدت یک‌سال توسط بنیاد مستضعفان پرداخت شد. در سال دوم نیز پرداخت اجاره مغازه توسط دولت صورت گرفت. اما در سال‌های سوم و چهارم، پرداخت اجاره توسط کسبه انجام شده است. مهدی مقیمی، مدیرعامل شرکت رامان و مجری پروژه پلاسکو به جام‌جم گفت: پلاسکو از دو بخش شمالی و جنوبی تشکیل شده که در بخش جنوبی ریزش‌شده ۳۰۵کسبه فعالیت داشتند.

وی توضیح داد: بعد از حادثه در اسفند سال ۹۵ شورای‌عالی معماری و شهرسازی کشور تصمیم گرفت پلاسکو از طریق مسابقه این مجموعه بازسازی شود و هر کسی طرح ارائه کند و طرح برنده برای ساخت در نظر گرفته شود. قرار بود علاوه بر قسمت فرو ریخته ساختمان، بخش شمالی و همچنین پارکینگ کنار آن به مساحت ۴۰۰۰ متر برای ساخت یک پاساژ مورد بهره‌برداری قرار بگیرد. اما در اردیبهشت۹۷ کسبه بخش شمالی با این موضوع مخالفت کردند و از سوی دیگر سازمان میراث فرهنگی مخالفت خود را با ساخت این پروژه اعلام کرد.

به گفته مقیمی، جلسات متعددی برای عملیات پروژه در اوایل۹۷ تشکیل و در شهریور۹۷ تصمیم گرفته شد فقط بخش ساختمان فرو ریخته به مساحت هزار متر در ۲۰طبقه (پنج طبقه زیر زمین، همکف و ۱۵طبقه بالای زمین) احداث شود. به‌رغم این‌که دستور نقشه ساختمان هم صادر شده بود دبیرخانه شورای‌عالی معماری با شهرداری نامه‌نگاری می‌کند که این پروژه فاقد پارکینگ است که بررسی این موضوع به خرداد سال۹۸ کشیده شد. در آن تاریخ استاندار تهران، شهردار تهران، وزیر راه و شهرسازی و رئیس بنیاد مستضعفان جلسه‌ای تشکیل دادند تا این موضوع حل‌وفصل شود و ماحصل جلسه این بود که پارکینگ پروانه که روبه‌روی ساختمان پلاسکو قرار دارد توسط بنیاد مستضعفان ایمن‌سازی شود و مجوز آن در ۲۴دی ۹۹ صادر شد.

مجری پروژه ساختمان پلاسکو تصریح کرد: پروژه ۸۵درصد پیشرفت فیزیکی دارد که ارزش آن بدون در نظر گرفتن عوارض شهرداری ۲۵۰میلیارد تومان است. این در حالی است که پولی از کسبه برای نوسازی ساختمان دریافت نمی‌شود و طبقات اضافه شده شاید بخشی از پول پروژه را تامین کند.

به گفته وی، از سال ۹۸ که کار به شرکت رامان سپرده شد ۲۴ساعته و بدون تعطیلی و وقفه پروژه در حال پیشرفت است و طبق برآوردهای صورت گرفته تا اردیبهشت سال ۱۴۰۰ واحدها به کسبه تحویل خواهد شد.

تفاوت ساختمان جدید با ساختمان قبلی

ساختمان پلاسکو از دو بخش شمالی و جنوبی تشکیل شده است که سال۹۵ بخش جنوبی به دلیل آتش‌سوزی فروریخت. بخش جنوبی متشکل از ۱۵طبقه و بخش شمالی دارای پنج‌طبقه پاساژ بود که طبقه شمالی آن در آتش‌سوزی آسیب ندید.

واحدهای ساختمان پلاسکو در مالکیت بنیاد مستضعفان و همه سرقفلی آن واگذار شده بود. ساختمان جدید پلاسکو که در مرحله ساخت قرار دارد ۲۰طبقه است. پنج‌طبقه زیر همکف، همکف و ۱۵طبقه بالای همکف ساخته شده است.

با توجه به این‌که در پروژه جدید از سیستم ایمنی هوشمند استفاده شده مشاعات ساختمان افزایش یافته و علاوه بر پله فرار، الزامات ایمنی و آسانسور و یک اتاق امن به آن اضافه شده که این موضوع باعث شده از متراژ هر واحد بین ۱۰تا ۱۵درصد کاسته شود.

پلاسکوهای تهران

آن‌طور که کارشناسان مسکن و شهرسازی هشدار می‌دهند پلاسکوهای زیادی در تهران وجود دارند. به بیان بهتر ساختمان‌های ناایمن زیادی در سطح تهران هستند که در معرض خطر قرار دارند و شهرداری لیست همه آنها را در اختیار دارد.

ساختمان آلومینیوم و پاساژ علاءالدین مصداق بارز آن هستند که مهندسان شهرسازی نسبت به ایمنی آنها هشدار می‌دهند. با توجه به حادثه تلخی که چهار سال پیش تجربه کردیم شهرداری، وزارت راه و شهرسازی و دستگاه‌های دیگر باید به این قضیه ورود کنند تا دیگر تجربیات تلخ تکرار نشود.

محمدحسین علی اکبری - اقتصاد / روزنامه جام جم