مهمانی «مامان‌ها» تمام شد

«مامان‌ها» از این جهت کمی متفاوت‌تر از بقیه هم‌گروهی‌هایش است که در هر قسمت از آن علاوه بر کارشناس، مادران هم حضور داشتند و از دغدغه‌ها و ماجراهایی که برایشان وجود دارد، می‌گفتند.

می‌گوییم می‌گفتند چون آخرین قسمت این برنامه شب گذشته روی آنتن رفت، برنامه‌ای که مدتی پیش ما هم مهمان یکی از قسمت‌هایش بودیم و گزارشی از پشت صحنه رخدادهایی که در آن می‌افتد تهیه کردیم.

یکی از نکات جالب این برنامه استودیوی آن بود.به طور کلی استودیوهای برنامه‌های تلویزیونی معمولا یا داخل سازمان صداوسیما هستند یا در جایی مثل انبارها و سوله‌های ورزشی و دیگر سوله‌ هایی که مناسب‌سازی شده‌اند تا لوکیشن برنامه تلویزیونی قرار بگیرند.

این سوله‌ها در مکان‌های مختلف شهر قرار دارند و کمتر در مرکز شهر می‌توان به آنها دسترسی پیدا کرد. اما استودیوی مامان‌ها اتفاقا در مرکز شهر و در یکی از کوچه پس کوچه‌های بلوار کشاورز قرار دارد. در ادامه با این گشت‌و‌گذار با ما همراه‌شوید.

اینجا کجاست؟

وارد ساختمانی می‌شویم که محیطی اداری دارد و البته سازندگان برنامه تاکید دارند این استودیو براساس طراحی یک خانه واقعی ساخته شده است. با آسانسور به طبقه‌ پنجم می‌رویم و همان ابتدا در یکی از واحدها نظر ما را جلب می‌کند که اتفاقا شبیه در یک خانه است نه سایر واحدهای اداری. بیرون از در یک جاکفشی قرار دارد.

بیرون از این در ورودی وسایل ضدعفونی کننده از جمله الکل وجود دارد. دست‌های خود را ضدعفونی می‌کنیم و بعد زنگ می‌زنیم. روی در شیشه کاری شده است و نمای یک در خانگی را دارد.

به استقبال‌مان می‌آیند و وارد این استودیوی خانگی می‌شویم که همه عواملش در آن مشغول کار و در رفت و آمد هستند؛ سلام و علیک کوتاهی با عوامل داریم. اگرچه معمولا در این چند ماه در اکثر پروژه‌های تلویزیونی عوامل ماسک داشته‌اند اما حالا و در این روزها پروتکل‌ها آنقدر جدی شده است که دیگر کسی نه ماسک را برمی‌دارد و نه بی‌احتیاطی می‌کند. اینجا اما همه ماسک بر صورت دارند و تنها منصوره مصطفی‌زاده مجری برنامه است که بدون ماسک مقابل دوربین نشسته و آماده برای ضبط است.

اینجا یک ساختمان حدودا ۱۵۰ متری است و عوامل برنامه که در حال کار هستند به ۲۵ نفر می‌رسند. با این ماسک‌هایی که همه بر صورت دارند شاید خیلی جزییات چهره مشخص نباشد اما با همین ماسک‌ها هم می‌توان به سن و سال جوان عوامل پی برد و همین جلب توجه کند که عوامل تیم همه جوان هستند البته که وقتی با آنها صحبت می‌کنید می‌فهمید سن و سال‌شان هم واقعا‌جوان‌است.

دیگه چه خبر؟

اینجا سه خانم هستند که به یکی از آنها می‌خورد دهه شصتی باشد و دو نفر دیگر با اختلاف سنی کمی به دهه ۷۰ یا اواخر دهه ۶۰ برسند. هر سه مادر هستند. یک نفر با پوشش چادر و دو نفر دیگر مانتو به تن دارند و منتظرند تا آنها هم گریم شوند.

بعد از گریم به اتاق دیگری می‌روند تا با مشورت طراح لباس برنامه لباس‌شان تایید شود. خانم ها حالا با لباس‌های انتخابی به صحنه وارد شده‌اند و روی مبل‌ها می‌نشینند.

حالا همه مستقر شده‌اند. تهیه‌کننده برنامه هم از عوامل می‌خواهد برای ضبط آماده شوند.

منصوره مصطفی‌زاده در آخرین مرحله توضیحاتی را به مهمانان می‌دهد تا با روند برنامه و توصیه‌ها آشنا شوند. در این توصیه‌ها روی چند نکته تاکید می‌شود؛ اول این‌که از واژگان انگلیسی استفاده نشود و دوم این‌که با توجه به سیر بحث و سوالات پیش بروند و موضوعی را پیش از بقیه مطرح نکنند. همچنین از آنها می‌خواهد خودمانی و راحت گپ بزنند و حتی مثل دورهمی‌های خانوادگی بگو و بخند داشته باشند.

با تایید نهایی، مدیر صحنه اشیای اضافه را حذف می‌کند. همه عوامل در پشت دوربین‌ها و مانیتورها و نور هستند. ضبط شروع می‌شود. ما هم می‌توانیم به اتاق رژی برویم که سردبیر، کارگردان و تهیه کننده آنجا ساکن هستند.

از داخل اتاق بی سر و صدای رژی می‌توان پروسه شروع این دورهمی خانگی را راحت‌تر دید؛ از ابتدای گفت‌وگو که مهمانان کمی مبادی آداب هستند تا اواسط این مهمانی مادرانه که کم‌کم یخ‌شان باز می‌شود.

موضوع گفت‌وگو درباره حضور کودکان در فضای عمومی است و این‌که چرا در مکان‌های عمومی عده‌ای نمی‌خواهند او را بپذیرند، درحالی‌که او هم شهروند است و حق شهروندی دارد. جامعه و آدم‌ها تا چه حدی بچه دوست هستند و یا برعکس ضد کودک هستند.

چند دقیقه تا شروع!

حالا دقایقی مانده به شروع ضبط است عوامل در حال چیدمان صحنه، نور و مرتب کردن دکور هستند و یکی یکی در جایگاه‌های خود پشت دوربین و مانیتورهای صدا و تصویر قرار می‌گیرند. آن طرف‌تر هم مهمان‌ها چک می‌شوند و دست‌هایشان ضدعفونی می‌شود تا به اتاق گریم بروند. سعید ابراهیمی، کارگردان برنامه با عوامل صحنه و پشت صحنه مشغول گفت‌وگو و تایید نهایی چیدمان صحنه و قاب دوربین‌هاست.

سیدمیلاد ناظمی، سردبیر برنامه و مصطفی‌زاده با هم صحبت‌های آخر را انجام می‌دهند. از فاصله چند متری‌ای که داریم دقیق دیالوگ‌های رد و بدل شده مشخص نمی‌شود اما می‌توان فهمید درباره موضوع برنامه حرف می‌زنند و سوالات را چک می‌کنند. شاید برای خیلی‌ها سوال شود که دکور این برنامه چقدر بزرگ است که هر بار مهمانان در فضای جدیدی میزبانی ‌شوند. اما جالب است که بدانید دکور برنامه‌های تلویزیونی معمولا ۱۸۰ درجه طراحی می‌شوند و دکور «مامان‌ها» که هر گوشه‌اش بخشی از یک خانه است ۳۶۰ درجه طراحی شده است و هر چقدر دور بزنید و آن را بچرخانید به گوشه دیگری از یک خانه می‌رسید.

برای همین است که فضای دلبازی هم دارد و فضای خانه تنوعی دارد که تکراری نمی‌شود.
در پشت این خانه یک اتاقک هم وجود دارد که با پاراوان به دو بخش تقسیم شده است

. بخشی اتاق گریم است و مهمانان را گریم می‌کنند بخشی هم اتاق رژی و درواقع اتاق فرمان تبدیل شده است و مانیتورها و میز سوئیچ در اینجا مستقر هستند.

هرچند پروتکل‌ها اجازه نمی‌دهد در فضاهای بسته افرادی که اضافه‌تر هستند باقی بمانند اما ما به عنوان خبرنگار می‌توانیم سری به این اتاق‌ها بزنیم و خداقوتی هم بگوییم.

چند خانم جوان در اتاق گریم هستند. گریمور برنامه درحالی که ماسک دارد در حال گریم کردن است. همان‌طور که گریم می‌کند توضیح می‌دهد برایش مهم است گریم‌ها طبیعی باشد چون این مهمانان قرار است در یک دورهمی خانگی شرکت کنند.

گپ و گفت

در بخشی از این گشت برنامه‌ای فرصتی شد تا با سردبیر برنامه گپ کوتاهی بزنیم. سیدمیلاد ناظمی درباره موضوعاتی که در مامان‌ها به آن پرداخته شده، به جام‌جم گفت: «مامان‌ها به یک‌سری محتواهایی پرداخته که در تلویزیون نبوده یا اگر هم بوده با محدودیت‌هایی منعکس شده است. ما اول از همه سراغ سختی‌های مادری رفتیم و این برخلاف آن چیزی است که تا امروز از تلویزیون دیدیم چرا که اغلب سعی می‌شود در این فضا تنها خوبی‌های آن منعکس شود تا همه تشویق شوند که بچه بیاورند اما در «مامان‌ها» ما به موارد مختلف دیگر مثل عذاب وجدان مادر شدن، این‌که بعد از این اتفاق دیگر زندگی مثل قبل نیست و.... هم پرداختیم. در واقع ما با مراعات هم سختی‌ها را نشان دادیم و هم وجوه دیگر این ماجرا را.»

کارگردان برنامه، سعید ابراهیمی هم در وقفه‌ کوتاه بین ضبط، خیلی خلاصه اشاره کرد که دشواری اصلی در استودیوی برنامه، شکل دادن گفت‌وگو به گونه‌ای است که اولا به‌قدر کافی خودمانی و نزدیک به تجربه معمول دورهمی مادران باشد، ثانیا روند محتوایی گفت‌وگو طبق چیدمان مدنظر برنامه پیش برود. این البته علاوه‌بر پیچیدگی‌های فرمی برنامه مثل قاب‌بندی‌ها، حفظ پویایی صحنه، توجه به روایت کلی برنامه و نظیر آن است که بعضی از آنها را ملاحظه کردید.

فاطمه شهدوست - رسانه / روزنامه جام جم