حقوق زنان از دیدگاه قرآن/ تفاوت‌ها منشأ کمال است

به گزارش جام جم آنلاین و به نقل از خبرگذاری بین المللی قرآنی؛ ماهیت انسان، نفس و روح است و زن و مرد در حقیقت انسانی، با هم شریک هستند لذا فرقی بین آن‌ها وجود ندارد.

زن و مرد در حقیقت انسانی شریک هستند

با توجه به نص صریح قرآن، جنسیت و تفاوت‌ بین زن و مرد، خارج از ذات و بیرون از حوزه داوری در مورد ماهیت انسانی است.وی تصریح کرد: قرآن کریم صراحتا در آیه اول سوره نساء می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا كَثِيرًا وَنِسَاءً وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسَاءَلُونَ بِهِ وَالْأَرْحَامَ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَيْكُمْ رَقِيبًا، اى مردم از پروردگارتان كه شما را از نفس واحدى آفريد و جفتش را [نيز ] از او آفريد و از آن دو مردان و زنان بسيارى پراكنده كرد، پروا داريد و از خدايى كه به [نام] او از همديگر درخواست مى‌كنيد، پروا نماييد و زنهار از خويشاوندان مبريد كه خدا هموار بر شما نگهبان است»؛ با توجه به این آیه می‌توان فهمید که زن در اسلام جنس دوم نیست.

طالقانی با اشاره به یکسان بودن باورهای اعتقادی در زن و مرد، ابراز کرد: خطاب قرآن به زن و مرد در موارد اعتقادی همانند ایمان به توحید، نبوت و ... یکسان است، چرا که مباحث اعتقادی با روح انسان پیوند دارد و به هیچ عنوان به جسم او مربوط نمی‌شود.

در امور اعتقادی اتحاد در باورهاست

مسئول مرکز تخصصی زن و خانواده مدرسه علمیه حضرت زهرا(س)‌ مشهد بیان کرد: در گذشته و حال، شاهد نقش‌آفرینی زنان و مردان در جبهه حق و باطل بوده‌ایم و در قرآن کریم هم از واژه‌های «المومنون، المومنات، المنافقون و المنافقات» بسیار استفاده شده است. بنابراین تمام حقوق اصلی که برای انسان شمرده شده است، به زنان هم نیز اختصاص دارد.

وی، کرامت را یکی از حقوق اصلی زنان معرفی کرد و افزود: خداوند در آیه ۷۰ سوره اسراء می‌فرماید «وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى كَثِيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلًا، و به راستى ما فرزندان آدم را گرامى داشتيم و آنان را در خشكى و دريا [بر مركبها] برنشانديم و از چيزهاى پاكيزه به ايشان روزى داديم و آنها را بر بسيارى از آفريده ‏هاى خود برترى آشكار داديم».
معاون پژوهشی مدرسه علمیه اسلام‌شناسی حضرت زهرا(س) مشهد ادامه داد: انسان‌ها فارغ از جنسیت، در عبودیت و بندگی خدا‌، چه مرد باشند و چه زن، می‌توانند به سعادت و خوشبختی برسند و این طور نیست که بعضی کمالات فقط مخصوص مردان باشد و زنان از آن بی‌بهره باشند؛ صراحتا در قرآن کریم می‌بینیم که از حضرت مریم(س) و آسیه به دلیل ایمان به خدا و پاکدامنی، به عنوان زنانی با شخصیت و شایسته یاد می‌شود و در مقابل، زن نوح و زن لوط به خاطر پیروی از امیال و هوای نفسانی به عنوان زنانی ناشایسته معرفی شده‌اند.
وی با اشاره به آیه ۱۱ و ۱۲ سوره تحریم، ابراز کرد: حضرت مریم(س) و آسیه و زن نوح و زن لوط، نه فقط تنها برای زنان، بلکه برای همه کسانی که ایمان آورده‌اند، مثال زده شده‌اند و این اشتراک به عینه دیده می‌شود.

قرآن در حوزه تکالیف هم تفاوتی میان زن و مرد قائل نشده است

این استاد حوزه علمیه خراسان با بیان اینکه قرآن کریم در حوزه تکالیف هم تفاوتی میان زن و مرد قائل نشده است، به آیه ۳۱ سوره نور اشاره کرد و ادامه داد: حتی در مورد مجازات الهی هم هیچ تفاوتی میان زن و مرد احساس نمی‌شود؛ به عنوان مثال در آیه دوم سوره نور آمده است: «الزَّانِيَةُ وَالزَّانِي فَاجْلِدُوا كُلَّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا مِائَةَ جَلْدَةٍ...؛ به هر زن زناكار و مرد زناكارى صد تازيانه بزنيد..».

وی بیان کرد: در فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی هم به نص صریح قرآن کریم زنان همانند مردان وظایفی را بر عهده دارند؛ همانگونه که در آیه ۱۲ سوره ممتحنه می‌خوانیم: «يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذَا جَاءَكَ الْمُؤْمِنَاتُ يُبَايِعْنَكَ عَلَى أَنْ لَا يُشْرِكْنَ بِاللَّهِ شَيْئًا وَلَا يَسْرِقْنَ وَلَا يَزْنِينَ وَلَا يَقْتُلْنَ أَوْلَادَهُنَّ وَلَا يَأْتِينَ بِبُهْتَانٍ يَفْتَرِينَهُ بَيْنَ أَيْدِيهِنَّ وَأَرْجُلِهِنَّ وَلَا يَعْصِينَكَ فِي مَعْرُوفٍ فَبَايِعْهُنَّ وَاسْتَغْفِرْ لَهُنَّ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ؛ اى پيامبر چون زنان باايمان نزد تو آيند كه [با اين شرط] با تو بيعت كنند كه چيزى را با خدا شريك نسازند و دزدى نكنند و زنا نكنند و فرزندان خود را نكشند و بچه ‏هاى حرامزاده پيش دست و پاى خود را با بهتان [و حيله] به شوهر نبندند و در [كار] نيك از تو نافرمانى نكنند با آنان بيعت كن و از خدا براى آنان آمرزش بخواه زيرا خداوند آمرزنده مهربان است».
طالقانی به نقش زنان در فعالیت‌های اقتصادی اشاره کرد و گفت: طبق فرموده قرآن، زنان مانند مردان مالک دسترنج خود هستند و استقلال اقتصادی زن، برای وی تعریف شده است اما در هیچ شرایطی، مسئولیتی در قبال تأمین نیازهای اقتصادی خانواده ندارد و این وظیفه مرد است.

تفاوت‌ها؛ منشأ کمال

وی ادامه داد: در اصل انسانیت، اشتراکاتی میان زن و مرد وجود دارد ولی اسلام بیشتر تفاوت‌های طبیعی را منشأ کمال می‌داند. این تفاوت‌ها باعث احساس نیاز متقابل برای بقای نسل، تحکیم روابط اجتماعی و... می‌شود. در غرب عده‌ای معتقدند که اختلافی میان زن و مرد در مباحث روحی وجود ندارد و این ذهنیت و رفتارهای اجتماعی ناشی از تأثیر محیط و فرهنگ بین مردم است.

حقوق زنان در قرآن

معاون پژوهشی مدرسه علمیه اسلام‌شناسی حضرت زهرا(س) ادامه داد: در نگاه جامع، حقوق بسیاری برای زنان در نظر گرفته شده است؛ در زمان جاهلیت حق زندگی از زنان سلب می شد، همانگونه که در آیات ۸ و ۹ سوره تکویر آمده است: «روَإِذَا الْمَوْءُودَةُ سُئِلَتْ بِأَيِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ؛ و در آن هنگام كه از دختران زنده به گور شده سؤ ال شود که به كدامين گناه كشته شده‌اند» و این یعنی اولین رهاورد اسلام برای زنان، دادن حق زندگی به آنان است.

وی با بیان اینکه در دین تحریف شده‌ یهود اجازه آموزش به زنان داده نمی‌شد، اظهار کرد: بعضی از بزرگان یهود معتقد بودند که بهتر است کلمات تورات در آتش بسوزد تا اینکه زنان از آن بهره‌مند شوند و اینکه هر کس دخترش را تعلیم دهد، گویا به او وقاحت را تعلیم داده است. این‌ها دلایلی برای جلوگیری از آموزش زنان در دین یهود است.

طالقانی با بیان اینکه در آیه ۷۱ سوره توبه، وظیفه امر به معروف و نهی از منکر، تکلیفی همگانی عنوان شده است و اختصاص به گروه و قشر خاصی ندارد، به حق مسکن زنان در قرآن اشاره کرد و افزود: در قرآن ذکر شده که زنان حتی در زمان طلاق و در زمان عده نیز باید اسکان داشته باشند.
وی به حق آزادی زنان اشاره کرد و گفت: قرآن در این مورد به مردان می‌گوید: همسرانتان را یا خوب نگه دارید و یا به خوبی رهایشان کنید؛ زنان اجازه دارند بعد از طلاق آزاد باشند ولی این درحالی است که در بعضی ادیان می‌بینیم که زنان اگر طلاق بگیرند در حد یک زن بدکاره سقوط می کنند.