جامعه‌شناسی بسکتبال؛ نظریه‌ها و رهیافت‌ها

جام جم آنلاین ، این رشته به نسبت نو، در دهه‌های 80 و 90 قرن بیستم به منزلۀ رشتۀ جانبی علم ورزش و جامعه‌شناسی در اتریش پذیرش یافت با این حال در آمریکای شمالی از سابقه و استحکام بیشتری برخوردار است.

اُتمار ویس در کتاب «مبانی جامعه‌شناسی ورزش» می‌نویسد:«جامعه‌شناسی ورزش علمی است که به بررسی کنش اجتماعی (ساختارهای اجتماعی، روندهای اجتماعی و ...) در ورزش، همچنین رابطۀ متقابل بین جامعه و ورزش می‌پردازد...».

مقوله‌های اصلی جامعه شناسی؛ جامعه، جامعه پذیری، گروه‌های اجتماعی، نهادهای اجتماعی و ارتباطات در پیوند با ورزش – در اینجا منظورم جامعۀ بسکتبال است – هستند که یک برنامه مدون بسکتبال از دروازۀ جامعه‌شناسی می‌گذرد.
در این راستا دربارۀ موضوعات دیگری به ترتیب، مربیان، بازیکنان، داوران، تماشاگران، رسانه‌ها و ارتباط آنها با بسکتبال و سرانجام روند اقتصادی شدن فعالیت‌های ورزشی باید بحث و تبادل نظر داشته باشیم.

به طور مثال، دانستنی‌های علمی در اختیارمان است که در ظاهر مبحث دستیابی به آموزش در بسکتبال را آسان و سهل‌الوصول می‌نُماید اما چرا در میدان عمل، مقولۀ آموزش سخت‌تر از حد تصور ماست؟

در این باره دلایل زیادی را می‌توان برشمرد اما یکی از مهمترین دلایل «چرخۀ آموزش بدون مبانی نظری و رهیافت‌های علمی» است. در حالی که دانستنی‌های مهمی که در این زمینه و در جامعۀ بسکتبال از طریق تجربه، تخصص، علم و دانش در اختیار ماست، با کمک و بهره‌گیری از دیدگاه نظری، علمی، پژوهشی، آموزشی و شغلی قابل ردیابی و واکاوی است.

آنچه در این زمینه اهمیت پیدا می‌کند، چشم‌اندازی روشن و دست‌یافتنی بدون رویاپردازی است تا برنامه‌های متعدد از جمله آموزه‌های مهم بسکتبال، جنبۀ کاربردی داشته باشد. این امر میّسر نخواهد شد مگر اینکه موضوع‌ها، نظریه‌ها و نتیجه‌های پژوهش‌ها در ارتباط صحیح با جامعۀ بسکتبال و در حوزۀ جامعه شناسی بسکتبال به طور مداوم رصد شده باشد.

ما می‌خواهیم به درکی بهتر از بسکتبال و پیوند آن با جامعه برسیم. در حال حاضر پیوند آموزش در بسکتبال با جامعه پذیری این آموزه‌ها از هم گسسته است.

موضوعات متنوع و بسیاری در این زمینه وجود دارد که برای هر مبحث آن می‌توان با یک تیم تحقیقاتی متشکل از افراد خاص و خبره در حوزه‌های آموزش، مربیان، استعدادیابی، جامعه شناسی، تاریخ، و ... در چشم‌انداز روشن و دست یافتنی، برای بسکتبال برنامه مدون نوشت.

سخن آخر اینکه، امروزه ورزش دنیا، به نتایج عمیق و بزرگی از نهادینه کردن جامعه شناسی ورزش رسیده است و جامعه را مبنا و اساس برنامه‌های ورزشی قرار داده است که ضامن بقا و دوام موفقیت‌های بیشمار ورزشی شده است.
ما نیز ناگزیر به شناخت جامعه شناسی بسکتبال در جامعۀ و پیوند آن با حوزه‌های متعدد علمی و آموزشی، ارتباطات و اقتصاد و ... هستیم.

افشین رضاپور / روزنامه نگار