سینما را فرقه‌فرقه کرده‌اند!

خانه دیگری اولین فیلم بلند شماست. تا رسیدن به ساخت این فیلم چه کارهای دیگری انجام داده بودید؟
از ابتدا هدف بلندمدت من در سینما ساخت فیلم سینمایی بود. در دهه 80 دو تله‌فیلم ساختم که از تلویزیون پخش شد. قبل از ساخت خانه دیگری قرار بود فیلمی ویدئویی بسازم، اما عوامل و تهیه‌کننده فیلم که در جریان تولید فیلم بودند، برای گرفتن مجوز سینمایی فیلم تلاش کردند که به سرانجام رسید و در جشنواره فجر سه سال پیش به نمایش درآمد.
چرا سراغ این موضوع رفتید؟
قصه اصلی ما راجع به مسائل انسانی و چگونگی مواجهه و برخورد با مشکلات در شرایط بحرانی است. می‌خواستیم در این داستان نشان دهیم که وقتی حرف پول و منافع انسان به میان می‌آید چطور لایه‌های پنهانی شخصیت انسان‌ها بروز می‌کند و آدم‌ها بعضا ویژگی‌هایی از خودشان را نشان می‌دهند که حتی برای خودشان هم غریبه است.
ظاهرا فیلمنامه را خودتان ننوشتید.
فیلمنامه خانه دیگری را مهنوش صادقی، خواهرم به نگارش درآورده و از آنجا که نگاهشان به جامعه و اطراف بسیار به من شبیه است، ترجیح می‌دهم در کارهای بعدی من هم از فیلمنامه‌های ایشان استفاده کنم. در خانه دیگری یک اتفاق واقعی انگیزه نوشتن فیلمنامه شد که بخشی از آن اتفاق را به شکل فیلمنامه این فیلم درآوردند. به هر حال گونه اجتماعی، موضوع مورد علاقه من است و من حتما دوباره و دوباره در این‌گونه فیلم می‌سازم. به این دلیل که دغدغه‌ام مسائل اجتماعی و معضلاتی است که هر روز با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم.
تا اینجا وضع اکران فیلمتان چطور بوده است؟
اصلا از فصل و وضعیت اکران فیلم‌مان راضی نیستم، اما مجبور بودیم که هر جور هست فیلم‌مان را اکران کنیم. ما در واقع بین اکران نشدن و اکران شدن در این فصل، دومی را انتخاب کردیم. این فیلم محصول سال 94 است و هر چقدر زمان بگذرد به قول معروف بیات می‌شود. به هر حال معلوم نبود که اکران بعدی کی و چه زمانی به ما برسد. قطعا اکران عید نوروز که به من نمی‌دادند و من ترجیح دادم الان فیلم را اکران کنم. اکران خانه دیگری بسیار مورد اجحاف واقع شد، اما چراغی بود برای من که باعث شد با خیلی از زیر و بم‌های اکران آشنا شوم و در اکران فیلم‌های بعدی‌ام آن را رعایت کنم. در چنین شرایط اکران نابرابری آنچه برای من جالب است این است که چرا فیلمی با تعداد سالن و سئانس بالا و تبلیغات فراوان با فیلم ما که از حداقل تعداد سالن و سئانس بهره‌مند است مقایسه می‌شود؟!
یعنی فکر می‌کنید کسانی نمی‌خواستند این فیلم دیده شود؟
فضای فعلی سینمای ایران برای من که تازه به آن ورود کردم بستر مناسبی نیست. من به عنوان کسی که اولین فیلم سینمایی‌ام را ساختم نیاز به این دارم که چراغ راهی برایم شود. متاسفانه کسانی در سینما به عنوان باند تمام بخش‌های سینما را بخش بخش یا به قول معروف گروه‌گروه کردند. این گروه‌ها برای کار دوستان‌شان تبلیغاتی می‌کنند و متعاقبا باعث رونق و هر چه بهتر دیده شدن کار دوستان‌شان می‌شوند. نمی‌دانم چرا جلوی پای هم سنگ می‌اندازیم! و چرا با وجود چنین سنگ‌اندازی‌هایی می‌گوییم نسل جدید وارد حوزه سینما شوند! و چرا اجازه تجربه کردن به سینماگران جوان نمی‌دهند؟ ما الان کمتر فیلم‌های دغدغه‌مند در سینما می‌بینیم و بازار سینما غالبا دست فیلم‌هایی افتاده که خوراک مناسبی برای مردم مهیا نمی‌کند.
منظورتان فیلم‌های کمدی است؟
مردم ما نیاز به خنده و تفریح دارند. مردم در زندگی روزمره‌شان به اندازه کافی غرق غم و غصه هستند، اما اهالی سینما نباید از این نیاز مردم سوءاستفاده کنند و فیلم‌های سطحی و نازل تحویل مردم بدهند. بسیاری از فیلم‌های شاخص تاریخ سینما فیلم‌های کمدی هستند که چیزی به داشته‌های انسان اضافه می‌کند، اما به قول معروف کمدی سینمای ایران بیشتر شوخی‌ای است که حرفی برای گفتن ندارد.
ولی همه فیلم‌های پر فروش هم کمدی نیستند.
یک‌سری فیلم‌ها هستند که به‌شدت توسط نهادهای مختلف مورد حمایت قرار می‌گیرند که قطعا گیشه بهتری شاملش می‌شود. در شرایط کنونی برای من به عنوان یک فیلمساز نوپا ساخت فیلم کار مشکلی است. متاسفانه در حرفه ما چیزی که بسیار دیده می‌شود میل به حذف دیگری است که باعث دلسردی می‌شود. البته من مقاوم‌تر از این حرف‌ها هستم که میدان را خالی کنم و تمام این سنگ‌اندازی‌ها انگیزه من را برای کار بعدی‌ام بالاتر می‌برد.
خیلی برایم جالب است منتقد جوانی که در برنامه هفت نشسته به جای نقد و تحلیل فیلم من آن را تخریب می‌کند و من را مسخره می‌کند! این مسخره کردن نشان از بی‌ادبی است، نه نشان از حرفه‌ای بودن. من اتفاقا از نقد سازنده و گزنده استقبال می‌کنم. چون به من بیشتر می‌آموزد، اما من از این آقای منتقد صرفا یاد گرفتم که بی‌ادب نباشم. متاسفم که در این سینما آن‌قدر با غرض‌ورزی راجع به فیلم دیگران اظهارنظر می‌شود.

ساناز قنبری

سینما