هنر بی‌اصالت حال خوب کن نیست

شما که در دنیای موسیقی زندگی می‌کنید، چگونه حال خوب را به اشتراک می‌گذارید؟
حقیقت این است اگر من به عنوان آهنگساز اثری را ارائه می‌کنم احساسات شخصی خود را به مخاطب منتقل می‌کنم. این احساسات، دامنه وسیعی دارد. بخشی از آن به دغدغه‌هایم مربوط می‌شود و بخشی از آن القای یک حس خوب و متفاوت است برای یادآوری این نکته که جایگاه انسانی، جایگاه والایی است، هر چند دنیا و زندگی سختی‌های خاص خودش را دارد و سعی می‌کند ما را از حال و هوای خوب دور کند و موسیقی به ما کمک می‌کند که دوباره به آن دنیا برگردیم و یادآوری می‌کند که ما انسان‌ها روح والایی داریم که نباید مشکلات و مسائل دنیوی حجابی شود بین ما و دنیای بالا. از طرفی موسیقی باعث یادآوری فرهنگ‌های مختلف می‌شود. با یک قطعه موسیقی می‌توانیم شنونده را به بخشی از کشورمان ببریم و این باعث وحدت می‌شود، چیزی که این روزها به آن احتیاج داریم. مثلا وقتی برای ساخت قطعه‌ای موسیقی از موسیقی سیستان و بلوچستان استفاده می‌کنم به مردم یادآور می‌شوم که به این استان محروم بیشتر توجه کنند. با موسیقی می‌توان یادآور شخصیت‌های بزرگ شد، مثلا ساخت موسیقی برای امام رضا(ع) به ما یادآوری می‌کند که ما در جوار شخصیتی معنوی زندگی می‌کنیم و این توفیقی بزرگ است. به نظرم مردم به شرایط و پیرامون خود عادت می‌کنند اما یک هنرمند هرگز نباید به هیچ چیز عادت کند. باید بدی‌ها و خوبی‌ها را ببیند و همه آنها را یادآوری و گوشزد کند.
گوشزد کردن بدی‌ها هم جزو هنر است؟
بله! تا به مردم تلنگر بزنیم و این سوال را ایجاد کنیم که چه کردیم که اتفاقات بد رخ داده. برای همین است که با موسیقی انتقادی و رپ موافقم. هر چند شاید خیلی‌ها با آن موافق نباشند اما این موسیقی انتقاد می‌کند و زشتی‌ها را نشان می‌دهد به همین دلیل بودنش لازم است.
می‌گویند وقتی کلام به پایان می‌رسد یا ناتوان می‌شود، موسیقی آغاز می‌شود به همین دلیل موسیقی زبانی جهانی است.آیا موسیقی ایران هم توانسته جهانی شود؟
نه! فقط آقای کیهان کلهر را داریم که مصداق همان مَثل است که با یک گل بهار نمی‌شود! آقای‌کلهر در اشلی بالا و عالی موسیقی ما را به جهان ارائه می‌کنند. چنان‌که موسیقی عربی، ترکی، عثمانی و هندی به جهان شناسانده شده،‌ موسیقی ما به دنیا معرفی نشده چه موسیقی ردیفی و چه موسیقی نواحی. هر چند بسیار غنی است. گاهی در جشنواره‌ها، موسیقی ایرانی حضور دارد اما در بطن موسیقی بین‌المللی رخنه نکرده است.
موسیقی نواحی حال ما را خوب می‌کند، ترکیب سازها و صداها و آواهاست که گاهی بی‌نظیر است. از این موسیقی چگونه می‌توان برای کمک به مردم مناطق محروم استفاده کرد؟
اگر درست و بجا استفاده شود، می‌تواند به آنها یاری کند. ما تجربه آن را در سریال پایتخت داشتیم. موسیقی این سریال را از موسیقی کتولی انتخاب کردم که برای منطقه علی‌‌آباد کتول است. در سری دوم یا سوم این سریال بود که با مسؤولان علی‌آباد کتول صحبت کردم آنها گفتند که بعد از پخش این سریال آمار گردشگران این منطقه زیاد شده و شهر رشد اقتصادی و فرهنگی زیادی داشته. این اتفاقات خیلی خوب است و برای استان‌های دیگر هم می‌‌توان از این روش استفاده کرد.من غصه می‌خورم از این که از گنجینه‌ موسیقی نواحی ما استفاده نمی‌شود و این‌همه موسیقی غنی در گنجه‌ها و مراکز تحقیقاتی خاک می‌خورد. در حالی‌که لازم است این موسیقی بیشتر به مردم و بخصوص جوان‌ها معرفی شود.
ساز تخصصی شما سه‌تار است، می‌گویند سازهای ایرانی خیلی شخصی است و بیشتر برای خلوت آدم‌هاست، نظر شما درباره این ایده چیست؟
این ایده متعلق به زمانی است که تکنولوژی ضبط موسیقی ضعیف بود و چون صدای سه‌تار ضعیف‌تر از مثلا تار است، صدایش خوب شنیده نمی‌شده. اما الان با تکنولوژی‌های پیشرفته ضبط، سه‌تار از انزوا خارج شده.
بیشتر ایرانی‌ها در مقطعی از زندگی تصمیم می‌گیرند نوازنده شوند و بیشتر آنها سه‌تار را انتخاب می‌‌کنند، چرا سه‌تار انتخاب اول است؟
قدیم‌ها می‌گفتند سه تار برای یک نفر زیاد و برای دو نفر کم است! حجم صدایش خاص است. اما واقعیت این است که هر ساز دریچه‌ای است به‌سوی حس کمال‌گرایانه انسانی. وقتی در خلوت، ساز می‌زنی از این جهان مادی رفته رفته جدا می‌شوی و انرژی بالاتر و والاتری را تجربه می‌کنی. این را علم هم ثابت کرده که ارتعاش‌های بالا چگونه می‌تواند حال ما را خوب کند. ساز که می‌زنی، روحت با طبیعت و ذات خداوندی هارمونی بیشتری برقرار می‌کند. رسالت هنر این است که اول حال هنرمند را خوب کند تا مخاطب هنر هم حالش خوب شود. اگر هنرمند حالش خوب نباشد، نمی‌تواند حال خوب را به مردم منتقل کند اگر اکثر هنرهایی که می‌شنویم یا می‌بینیم حالمان را خوب نمی‌کند به این دلیل است که اصیل نیست و سازنده‌اش ادای حال خوب و هنر اصیل را درآورده. ادای خوبی را درآوردن یکی از معضلاتی است که گریبان هنر ما را گرفته است. البته من بابت این اتفاق خدا را شکر می‌کنم چون معتقدم اتفاقات بهتری بعد از این تقلید و ادا در انتظار هنر ماست.

طاهره آشیانی
روزنامه‌نگار