ورود فارسی‌زبانان ممنوع!

حالا شعر است یا شکر، خیلی فرقی ندارد. مهم این است که هم گوش‌نواز است و هم تعداد گویندگان به این زبان هم محدود نیست. طبق آمارهای منتشر شده در کشورهای فارسی‌زبان، 110 میلیون نفر به این زبان حرف می‌زنند و در مقایسه با بسیاری از زبان‌های جهان در جایگاه بالاتری قرار می‌گیرد.

زبان فارسی حالا نه‌فقط توسط علاقه‌مندان به آشنایی با دیگر زبان‌ها بلکه از سوی برخی کشورهایی که آن را به‌عنوان زبان رسمی خود دارند، هم مورد حمایت است؛ در ایران هم بنیاد سعدی از سال 1389 در حال تلاش برای معرفی بیشتر آن به جهان است؛ تلاش‌هایی که البته اتفاقات خوبی را هم رقم زده و کتاب‌هایی برای آموزش فارسی به غیرفارسی‌زبان‌ها هم تدوین کرده‌اند. جالب است بدانید حدود 120 میلیون نفر در دنیا با این زبان صحبت می‌کنند.

حالا که بسیاری از مردم جهان هم نوای آهنگین این زبان شعر و شاعرانگی را شنیده‌اند، گاهی سیاست و گاهی دلایل دیگری که خواه‌ناخواه بخش عمده‌ای از آنها به همین موضوع سیاست می‌رسد، جلوی زبان فارسی می‌ایستد و راهش را سد می‌کند تا ثابت کند در جهان ما همیشه سیاست تمام تلاش خود را به کار می‌گیرد تا هر جا که می‌خواهد، نفس‌کشیدن را بر عرصه فرهنگ دشوار و سخت کند.

دیگر فارسی ندارند!

آمازون را که احتمالا می‌شناسید. نه منظورمان جنگل‌های آمازون نیست. آن سایت معروف انگلیسی‌زبان را می‌گوییم که حالا دیگر تبدیل به فروشگاه الکترونیک برند جهان شده و خیلی‌ها برای فروش یا خرید اینترنتی کالا از آن استفاده می‌کنند. این سایت متعلق به یک شرکت تجاری در سیاتل آمریکاست. آمازون منهای همه کالاهایی که از شیر مرغ تا جان آدمیزاد در آن یافت می‌شود، کتاب و البته کتاب الکترونیک هم می‌فروشد. یعنی بخواهیم درست‌ترش را بگوییم تا همین چندوقت قبل هم می‌فروخت. تا چندی پیش کتاب‌های نویسندگان فارسی‌زبان را با همین زبان برای فروش روی سایت خود عرضه می‌کرد، اما این سایت از پذیرش کتاب‌های جدید به زبان و خط فارسی سر‌باز‌زده و به یکی از نویسندگان جوان ایرانی هم اعلام کرده با توجه به تلفیق با شرکت کیندل، فعلا پذیرش کتاب‌هایی به خط فارسی را در سیاست‌های خود ندارد. هر چند حامد اسماعیلیون، نویسنده ایرانی ساکن کانادا که به قول خودش به طلسم و چشم‌زخم و تقدیر اعتقادی ندارد و همچنان دارد روی صفحه فیس‌بوک خودش، ادامه تلاش‌هایش را گزارش می‌کند و خبر از این داده که مسؤولان مربوط به این ماجرا کمی کوتاه آمده‌اند و احتمال تغییر شرایط در یکی دو ماه آینده وجود دارد. به گفته او که با یکی از مسؤولان شرکت کیندل مکالمه تلفنی داشته و درباره حضور چند میلیون ایرانی در خارج از ایران و اشتیاق آنها به خواندن آثار فارسی با او گپ زده، احتمال تغییر اوضاع به نفع آثار فارسی‌زبان در آینده نزدیک وجود دارد. این وسط اما سوال اصلی این است که اصلا چرا باید چنین مشکلی پیش بیاید. مگر نه این‌که زبان‌هایی با تعداد زبانورهای بسیار کمتر از جمله زبان‌های باسکی و گلیسی و نرویی امکان انتشار کتاب‌هایشان را روی کتابخوان اینترنتی این شرکت‌ها دارند و به هیچ مشکلی برنمی‌خورند. اگر هم مساله نوشته شده فارسی از راست به چپ - برخلاف اغلب زبان‌های دنیا - باشد که زبان ژاپنی هم چنین شرایطی دارد و باید از این چرخه حذف می‌شد.

پس ایران چی؟

کتابخوان‌های خارجی متعددی هم هستند که بالاخره منابع علمی متعددی از سراسر جهان را در خود دارند. اگر گذرتان بیفتد و بخواهید از آنها استفاده کنید، می‌بینید برخی برای ورود اولیه و ثبت‌نام شماره تماستان را می‌خواهند. حالا در گزینه کشورها حسابی دور بزنید و تلاش کنید تا کد ایران را پیدا کنید و بعد شماره‌تان را وارد کنید. خیلی زود متوجه می‌شوید، اصلا گزینه ایران وجود ندارد! یعنی کشور ایران را از گزینه‌هایشان حذف کرده‌اند. اگر با سیاست‌های ایران مشکل دارند، یکی از انتخاب‌هایشان حذف ایران از برنامه‌های فرهنگی است که بیشتر از سیاستمداران، دانشجویان و پژوهشگران ممکن است، سراغشان بروند. آن‌وقت چپ و راست هم پیام می‌فرستند که ما مردم ایران را دوست داریم و.... ای بابا... اصلا دوستمان نداشته باشید!

از اکسیژن هم دریغ می‌کنند

در همه برنامه‌های آموزش زبان خارجی که حالا نرم‌افزارهای همراه پرطرفداری هم هستند، جای زبان فارسی خالی است؛ آن هم در حالی که همه چیز نشان از گرایش افراد زیادی در گوشه و کنار دنیا نسبت به یادگیری زبان فارسی دارد. هرچند می‌شود در این بخش حدس زد کوتاهی‌های داخلی هم کم نبوده‌اند، اما این همه تحریم رنگارنگ هم شرایط را دشوارتر کرده است. وقتی کشوری را به حق یا ناحق (که البته ما جزو دسته دوم هستیم) تحریم می‌کنند، اگر بتوانند راه ورود اکسیژن را هم بر آن ببندند! کوتاهی نمی‌کنند. حالا فکرش را بکنید در این میان بیایند و زبان فارسی را هم جزو گزینه‌های خود بپذیرند!

البته این موضوع برای گسترش زبان فارسی خیلی مهم است و باید از همین حالا به فکرش بود. مگر در حوزه‌های دیگر خودمان سراغ تولید نرم‌افزارهای همراه مربوط نرفته‌ایم، چرا در این حوزه وارد عمل نشویم و فارسی‌مان را برای دیده شدن و یادگیری بهتر به جهان عرضه نکنیم؟

گروه

فرهنگ و هنر