چه وعده‌هایی باید پس از ملی شدن نفت محقق می‌شد؟/ ماجرای انحلال مجلس ملی چه بود؟

کاظم انبار لویی در گفت‌وگو با جام جم آنلاین پیرامون سالروز 29 فرودین روز ملی شدن صنعت نفت گفت: نهضت ملی کردن صنعت نفت یکی از نقاط عطف ملت ایران در تاریخ مبارزاتی آن‌ها محسوب می‌شود. در رأس این حرکت آیت‌الله کاشانی پرچم مبارزه با استعمار انگلیس و سلطه بیگانگان بر نفت ایران را بر دوش داشت و بحث ملی کردن نفت ایران اساساً توسط ایشان و طرفدارانش در مجلس ملی چهاردهم مطرح شد.

وی دراین‌باره افزود: از نیمه‌راه دکتر مصدق همراه جریان ملی کردن نفت شد و در مراحل مختلفی در این نهضت نقش ایفا کرد و نهایتاً در 29 اسفند 1329 صنعت نفت ایران ملی و مصدق هم توسط مجلس به نخست‌وزیری برگزیده شد.

انبارلویی با اشاره به تحولات رخ‌داده در دوم نخست‌وزیر مصدق تصریح کرد: به‌ویژه پس از قیام 30 تیر 1331 با بروز اختلافاتی که مصدق با آیت‌الله کاشانی پیدا کرد به‌یک‌باره ظرف یک سال این نهضت با شکست مواجه شد. میان کاشانی و مصدق توافقاتی از قبل صورت گرفته بود ازجمله اینکه در جریان کشتار قیام 30 تیر دولت مقرر کرد کسانی که در این فاجعه نقش داشتند توسط دولت محاکمه شوند – عناصر پاک دست و سالم و انقلابی در پست‌های حساس مستقر گردند اما مصدق به هیچ‌یک از این موازین انقلابی عمل نکرد.

این فعال سیاسی پیرو اقدامات اختلاف‌برانگیز دولت مصدق و جبهه روحانیت پس از ملی شدن صنعت نفت خاطرنشان کرد: دولت علاوه بااینکه به وعده‌های خود قبل از روی کار آمدن عمل نکرد بلکه بنای ناسازگاری با کاشانی و مذهبیان را دنبال کرد و در مدت کوتاهی اقدام به انحلال مجلس شورای ملی کرد که پشتیبان دولت مصدق بود و در برابر دربار شاه در حمایت از او موضع‌گیری کرد. اما مصدق همین مجلس را با یک رفراندوم تقلبی منحل کرد.

انبار لویی در ادامه از نگرانی کاشانی درباره بروز یک کودتای خارجی علیه دولت و ملی شدن صنعت نفت سخن گفت و افزود: با توجه به بی‌مهری‌هایی که مصدق در مورد کاشانی انجام داد اما ایشان مصدق را از وقوع یک کودتای ننگین آمریکایی انگلیسی مطلع کرد و به دولت نسبت به بروز چنین خطری هشدار داد. ولی با وجود اطلاع مصدق از وقوع احتمالی یک کودتا و علی‌رغم اینکه فرماندهی کل قوا را هم در اختیار داشت اما درصدد مقابله با کودتا برنیامد و درجایی که رادیو هم در اختیار داشت اما مردم را به مبارزه علیه کودتا دعوت نکرد و متأسفانه به ایجاد مقابله با نیروهای داخلی ادامه داد.

وی بابیان اینکه مصدق بدون هیچ‌گونه مقاومتی با کمترین درگیری دولت را واگذار کرد، عنوان داشت: اسناد سری که در این رابطه در وزارت خارجه آمریکا سازمان جاسوسی و نیز وزارت خارجه بریتانیا موجود دارد هنوز بعد از گذشته بیش از 60 سال ابعاد گسترده کودتای 28 مرداد و نقش عوامل خارجی و داخلی دران فاش نشده است. درحالی‌که دو وزارت خانه مذکور هر 30 سال یک‌بار اسناد محرمانه را منتشر می‌کنند اما در مورد دخالت آمریکا و انگلیس در شکل‌گیری کودتا علیه دولت مصدق حرف چندانی زده نمی‌شود. لذا ازنظر بنده این کودتا یک کودتای آمریکایی با دسیسه خود مصدق صورت گرفت.

انبار لویی در همین راستا ابراز داشت: یک نظریه در عرصه سیاست وجود دارد و آن این است که معمولاً در شکل‌گیری نهضت‌ها یک جریان اصیل و یک جریان بدلی نقش‌آفرینی می‌کنند. به این معنی که این جریان بدلی همراه با نهضت می‌شود و درنهایت ضربه خود را به آن می‌زند. در جریان انقلاب مشروطه هم همین اتفاق افتاد. وقتی روحانیونی همچون طباطبایی و شیخ فضل‌الله نوری در رأس نهضت قرار گرفتند، به‌موازات آن هم سفارتخانه انگلیس شعار مشروطه را سر می‌داد اما در پایان نهضت مشروطه را با شکست روبه‌رو کرد.

وی با نگاهی به 4 دهه پیروزی انقلاب اسلامی و بررسی تطبیقی آن با سایر نهضت‌های شکل‌گرفته در ایران یادآور شد: در جریان انقلاب اسلامی مشخص شد بنی‌صدر اولین رئیس‌جمهور ایران مأمور سازمان سیا بوده اما امام(ره) و مردم با هوشیاری خود او را از صحنه سیاسی کشور کنار زدند و اجازه نداند بی صدر با کمک منافقین و دیگر جریان‌های منحرف نهضت انقلاب اسلامی را با شکست مواجه کنند.

انبار لویی خاطرنشان کرد: باگذشت چهار دهه از عمر انقلاب اسلامی ما تجربه چندین نبرد نرم وسخت باقدرت های بزرگ دنیا داشته‌ایم اما در تمام این نبردها ملت با هوشیاری و هوشمندی خود و نیز بیداری مراجع – رهبران روحانی و حتی ملی توانسته‌اند انقلاب را از آسیب‌هایی که از سوی لندن و واشنگتن وارد می‌شود را مصون نگه‌دارند.