پشیمان نیستم اما عملکرد دولت پای اصلاح‌طلبان نوشته می‌شود

وی در دوران برگزاری انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری از حامیان حسن روحانی محسوب می‌شد، ولی اخیرا در نطقی پرانتقاد، عملکرد دولت دوازدهم را در راستای منافع مردم ندانسته و خطاب به قوه مجریه اعلام کرده، شما فرصت چندانی ندارید و در یک چشم برهم زدن، فرصت چهار ساله‌تان تمام می‌شود. پس بیایید در کنار مردم قرار گیرید و مشکلات مردم را حل کنید.

وی در گفت‌وگو با جام‌جم، ضمن تاکید بر این که اصلاح‌طلبان در انتخابات دوره دوازدهم چاره‌ای جز رای دادن به حسن روحانی نداشته‌اند، گفته، اگر روند فعلی از سوی جریان اصلاحات ادامه یابد، شانسی برای انتخابات 1400 ندارند.

مشروح گفت‌وگو را بخوانید.

از زمان انتخابات مجلس دهم که اصلاح‌طلبان توانستند بخش قابل‌توجهی از کرسی‌ها را به خود اختصاص دهند و در تهران در قالب فهرست امید به پیروزی برسند، نزدیک به دو سال می‌گذرد. آن طور که در نطق اخیرتان در مجلس گفتید، ظاهرا عملکرد نمایندگان در این دو سال چندان راضی‌کننده نبوده است. دلیل این مساله را چه می‌دانید؟

قرار گرفتن برخی دوستان در فهرست اصلاح‌طلبان، به دلیل برخی رد صلاحیت‌ها از سر ناچاری بود. در تهران یادم هست که از این سی نماینده تهران بنده، دکتر عارف، آقای محجوب و خانم جلودارزاده فقط تائید شدیم و برای 26نفر باقیمانده با اقدامات زیاد توانستیم افراد را شناسایی کنیم واین اتفاق یکی از مشکلات ما در اصل لیست بستن بود.

همین جا تاکید می‌کنم،‌ ما نتوانستیم فهرست حزبی ببندیم و بیشتر لیست تهران جبهه‌ای بسته شد. این دو با هم فرق می‌کند.

الان 120 نفر عضو فراکسیون امید در مجلس حضور دارند، اما شاید بین اینها فقط 20نفرشان وابسته به احزاب اصلاح‌طلب هستند و صد نفر دیگر هیچ‌گونه وابستگی به هیچ حزب اصلاح‌طلبی ندارند، لذا طبیعی است که به هیچ کجا پاسخگو نیستند.

یکجا تحلیل کردم که این 120 نفر فراکسیون امید، از همان 158 نفری هستند که با ما عکس سلفی گرفتند ولی زنبیلشان را یک جای دیگر گذاشتند. این از مواردی بود که ما از اول گرفتارش بودیم.

مشکل دوم این‌ است که آقای لاریجانی، دهمین سال حضور در ریاست مجلس را سپری می‌کند و انصافا در این زمینه وارد است که چطور چیدمان درون مجلس را انجام دهد. آقای لاریجانی اجازه نداد، بجز یکی دو مورد، ریاست کمیسیون‌ها در اختیار اصلاح‌طلبان قرار گیرد. شاهدیم که در هیات‌رئیسه، تنها یک دبیر، نایب‌رئیس و سخنگو از لیست امید هستند ولی به عنوان رئیس کمیسیون تنها آقای تاج‌گردون و آقای نوبخت ریاست دو کمیسیون برنامه و بودجه و بهداشت و درمان را بر عهده دارند. این قدرت آقای لاریجانی است که طوری رفتار کند که نه هیات‌رئیسه و نه ریاست کمیسیون‌ها به دست ما نیفتد.

خودتان نمی‌توانستید در هیات رئیسه نقشی ایفا کنید؟

ما در فراکسیون امید مجلس 120 نفر هستیم و صد نفر به عنوان اصولگرایان ولایی حضور دارند و 70 نفر از ما هم کسانی هستند که می‌گویند ما از مستقلین هستیم. اگر این مستقلین به سمت ما بیایند، ما 190نفر می‌شویم ولی اگر به سمت اصولگرایان ولایی بروند، 170نفر می‌شوند و قطعا 170 نفر از 120 نفر قدرتمند هستند. این مستقلین رئیسشان آقای لاریجانی است و هدایت آنها به واسطه آقای بهروز نعمتی و آقای کاظم جلالی که از دوستان آقای لاریجانی هستند، صورت می‌گیرد و ما نباید توقع داشته باشیم که حداکثر باشیم.

نکته سوم این که ما درون تشکیلات خودمان در مورد همصدایی مشکل داشتیم. آقای عارف ریاست فراکسیون امید را به عهده داشته و دارند و احترامشان بر ما لازم بوده و هست و هیچ‌ وقت نخواستیم در نحوه مدیریت ایشان دخالت کنیم، اما می‌دانیم که ایشان مجلسی نبودند و قبلا معاون اول رئیس‌جمهور بودند و بیشتر در دستگاه اجرایی خدمت کرده‌اند.

ما حتی بر سر برنامه ششم با رئیس مجلس و نمایندگان دچار بگو مگو شدیم و گفتیم قرار دادن 800 هزار میلیارد تومان بار مالی بر عهده دولت منطقی نیست و دولت نمی‌تواند آن را انجام دهد و آقای نوبخت، در فراکسیون امید به من گفت، با این افزایش ارقام مخالفت می‌کند، اما نمی‌دانم چطور شد که وسط راه گفت دولت هم موافق است.

من در نطق اخیرم اشاره کردم که ما قانون برنامه توسعه را که 34 ماده داشت، به 144ماده تبدیل کردیم و این یعنی 110 ماده به آن اضافه کردیم و قانون برنامه آن چیزی نشد که ملت می‌خواست، چون می‌خواستیم قانون برنامه متناسب با توانمندی دولت و راهی برای مملکت‌داری و اداره مطلوب حکمرانی باشد، اما با شرایط و محدودیت‌ها، نتوانستیم در دو سال،‌ کاری را که باید می‌شد انجام بدهیم.

شما در بحث نظارتی مجلس هم موفق نبودید؟

روزی نیست که ما در مباحثی که دستمان باز باشد، مثل بحث تحقیق و تفحص‌ها و برخی تذکرات که در زمره وظایف نظارتی نمایندگان است، تذکر ندهیم، چون نظارت مجلس همین است و ما در این بخش جلوتر از بحث تقنین هستیم.

نمایندگانی که از فهرست امید به مجلس راه یافتند، چقدر توانسته‌اند اهدافی را که ابتدا برایشان ترسیم شده بود، پیاده کنند؟

ما در طول انتخابات، منشوری را آماده کرده بودیم که حالت برجام داشت و مانند برنامه‌ای برای نمایندگان بود. معتقدم از 120نفر فراکسیون امید درمجلس اگر نصف آنها با برنامه‌ای که آماده کردیم، خود را تطبیق بدهند، اتفاقات مناسبی رخ خواهد داد.

در نطق اخیر خود در مجلس، نسبت به برخی نمایندگان که با فهرست امید به مجلس راه یافته‌اند، انتقاد کردید. محمدرضا عارف هم مدتی قبل گفته بود، جریان اصلاحات برای شکل‌گیری ائتلاف امید، هزینه‌های زیادی در انتخابات متحمل شده است و با این حال بعد از انتخابات، کسانی که با برند امید وارد مجلس شدند، رودرروی رهبران این فهرست قرار گرفتند. ‌دلیل چیست؟

اشاره کردم که ما حزب نداشتیم که افراد درون حزب در مجلس حاضر شوند. در انتخابات مجلس، تعاملی با دولت به عمل آمد و در این تعامل که شخص آقای روحانی به دنبالش بود، دوستانی مثل آقایان نوبخت و واعظی که جزو حزب اعتدال و توسعه هستند و در موردشان بحث بود، از طریق آقای لاریجانی تحت توصیه قرار گرفتند. آقای لاریجانی چند اسم به آقای روحانی داده بود و ایشان هم آن‌را به ما عرضه کرد. البته من همان موقع هم با این ائتلاف مخالف بودم ولی ملاک، نظر جمع و اکثریت است که بر این اساس حدود چهار نفر از لیستی که دولت مطرح کرده بود، به لیست ما آمدند.

بر این مبنا از چهار نفر معرفی شده، عملا دو نفر صددرصد در فراکسیون امید فعال شدند، ولی دو نفر دیگر یعنی نعمتی و کاظم جلالی جزو مستقلین قرار گرفتند.

بتازگی دلخوری‌هایی میان اصلاح‌طلبان و دولت به وجود آمده و شاهد انتقاداتی از سوی جریان سیاسی اصلاحات نسبت به عملکرد رئیس‌جمهور هستیم. دلیل این دلخوری‌ها چیست؟

این بخش هم سه نکته دارد. یک نکته این است که دولت چندان روی خوشی برای تحقق آن شعارهایی که داده، نشان نمی‌دهد.

در مسائل اقتصادی، دولت حرف‌هایی زده که الان خلاف آن عمل می‌کند. من در مجلس گفتم که اگر دولت عملکردش نامناسب باشد، مردم به ما اصلاح‌طلب‌ها فحش می‌دهند و می‌گویند شما بودید که از رئیس‌جمهور حمایت کردید و ما به اعتبار شما به ایشان رای دادیم و حالا چرا به وعده‌ها عمل نمی‌شود.

بهتر است که دولت بیشتر بجنبد، اما دولت در حالت کسالت به سر می‌برد. باید بیشتر صبر کنیم تا دولت سریع‌تر و مطلوب‌تر وارد عمل شود.

دلیل دیگر، بی‌اعتنایی مفرطی است که این دولت بعد از انتخابات مخصوصا در دولت دوازدهم به جریان اصلاح‌طلب و عناصر اصلاح‌طلب داشته است. وزارت کشور در انتخاب استانداران می‌گفت، ما می‌خواهیم متعادل باشیم که منظورشان این بود که از اصلاح‌طلبان کسی نباشد.

وزارت کشور، آدم‌هایی را آورده که بحمدالله مردانی برای همه فصول هستند و هیچ خط و ربط مشخصی نمی‌شود برایشان تعریف کرد. این مدیران که به آنها دو زیست یا چندزیست و چندگانه‌سوز می‌توان گفت،‌ بلد هستند، چطور خودشان را با شرایط منطبق کنند.

در این دوره شاهد کم‌لطفی به جریان اصلاح‌طلب در سراسر کشور بودیم و دیدیم که از حزب مردم‌سالاری که در سراسر کشور حضور دارد و 180 دفتر شهرستانی دارد و نیروهای قوی را شامل می‌شود، هیچ کسی
به کار گرفته نشد.

منظورم تنها حزب ما نیست ولی اصلاح‌طلب‌ها توقع داشتند وقتی در انتخابات دویدند، ستاد زدند و فعالیت کردند، این گونه نباشد که هیچ نیرویی از آنان در دولت به کارگرفته نشود.

باز هم تاکید می‌کنم ما به عنوان حزب سهم‌خواهی نکردیم، ولی ذات قدرت این است که وقتی شما وارد عرصه سیاسی می‌شوید، دنبال قدرت هستید چون بیکار نیستید که از جریانی حمایت کنید و بگویید که سهمی نمی‌خواهید.

جدیدا دولتمردان کشور وقتی رای می‌خواهند، شعارهای اصلاح‌طلبانه می‌دهند، اما وقتی انتخابات تمام شد می‌گویند ما فراجناحی هستیم و به هیچ حزب، سازمان و گروهی وابسته نیستیم که این کم‌لطفی به احزابی است که از آنها حمایت کردند.

نکته سوم که مهم‌تر از دو نکته دیگر است، این که احساس می‌شود جریان سیاسی دولت روز به روز به سمت بسته‌تر عمل کردن و غیراصلاح‌طلبانه عمل کردن حرکت می‌کند و رویکرد و حرف‌ها و نوع ایده‌های دولت بیشتر رنگ و بوی دوری از اصلاح‌طلبی به خود گرفته است که به نظرم، مهم‌ترین دلیل دلخوری است.

البته شاید آقای روحانی، مناسبات قدرت را خوب فهمیده است، برای همین می‌خواهد کاری کند که حداقل عاقبت خوشی داشته باشد. لذا می‌خواهد یک مقداری حواسش را جمع کند که جهت‌گیری‌ به سمت اصلاح‌طلبی کمتر باشد.

شایعات مربوط به اختلافات جهانگیری با رئیس‌جمهور چقدر به واقعیت نزدیک است؟

این که بگویند آقای جهانگیری می‌خواهد استعفا بدهد، من بعید می‌دانم چنین چیزی باشد، ولی به طور طبیعی به خاطر سه نکته‌ای که گفتم، احتمالا آقای جهانگیری هم چون ارتباط با برخی احزاب اصلاح‌طلب دارد و به سمت و سوی اصلاح‌طلبی می‌چرخد، با آقای واعظی که به سمت و سوی اصولگرایی چرخیده، فرق می‌کند.

وضعیت اصلاح‌طلبان را در 1400 چگونه ارزیابی می‌کنید؟

بخشی از این امر مربوط به عملکرد دولت فعلی می‌شود، اما بخش مهم‌تر، فراتر از دولت است.

بنده در انتخابات ریاست جمهوری رد صلاحیت شدم و از اول هم گفتم که اگر بیایم،‌ کاندیدای پوششی نیستم. ‌وقتی احمدی‌نژاد آمد، انگیزه من قوی‌تر شد چون خوب ایشان را می‌شناسیم که چه پدیده جالبی است. لذا ما در صحنه آمدیم و ردصلاحیت شدیم ولی آقای میرسلیم و آقای هاشمی‌طبا تائید شدند. در همین جا بگویم که درباره تعریف رجال سیاسی، شورای نگهبان باید مقداری لطف بفرماید و زودتر مصادیق رجال سیاسی را اعلام کند.

نمی‌دانم اخیرا بحث پارلمان اصلاحات را شنیدید یا نه. ما آمدیم و طرحی ارائه دادیم که حدود 4000 منتخب احزاب اصلاح‌طلب از سراسر کشور، پارلمانی را به عنوان پارلمان اصلاحات راهبرد سیاسی ایرانیان ـ که مختصرش می‌شود طرح پارسا ـ شکل بدهند.

ما این طرح را به برخی بزرگان اصلاح طلب ارائه دادیم که داریم بحث می‌کنیم و در این طرح یک شورای مرکزی وجود دارد که دارای
هیات رئیسه است و همه این شورا گردشی است و قصد داریم با کمک این طرح نامزد نهایی اصلاح‌طلبان برای 1400 را که باید از دل پارلمان اصلاحات بیرون بیاید، مشخص کنیم.

آیا این طرح مورد وفاق همه گرو‌های اصلاح طلب است؟

فعلا طرحش مطرح شده است.

از طرف چه کسی مطرح شده؟

از طرف حزب مردم سالاری مطرح شده است. البته گفتیم مجری طرح باید شورای هماهنگی جبهه اصلاحات باشد و دوستان باید کمک بکنند.

اصلاح‌طلبان در استان‌ها مایوس و دلخور از این دولت هستند و اگر با این روند پیش برویم، قطعا نباید خیلی امیدوار باشیم که در انتخابات 1400 توفیق زیادی داشته باشیم. اگر در درون خودمان تحولاتی ایجاد کنیم و نوع نگاه دوستان حکومت باز تعریف شود و عملکرد مجلس و دولت در راستای مطالبات مردم قرار بگیرد، معتقدم که اصلاح‌طلبان راحت می‌توانند دوباره سر کار باشند.

با گذشت صد روز از عملکرد دولت دوازدهم، آیا می‌توان در باره عملکرد دولت قضاوت کرد؟

معتقدم که برای قضاوت جدی زود است. در عین حال بعضی اقداماتی که صورت گرفته از جمله بحث لایحه بودجه سال 97، مردم را دلخور کرده است.

ما در مجلس لایحه بودجه را بررسی می‌کنیم و معلوم نیست، در آینده قیمت حامل‌های انرژی و بنزین چه مقدار باشد یا عوارض خروج از کشور تا چه مقدار افزایش پیدا کند یا این که بحث یارانه‌ها چگونه خواهد بود، اما نوع تلقی مردم این است که دولت می‌خواهد فشار بر مردم زیاد شود. دولت احتمالا چون می‌داند در دوره بعدی حضور ندارد و انتخاباتی را پیش رو ندارد، یک سری فشارها را وارد می‌کند.

نظرتان درباره پویش پشیمانیم چیست؟

هر کسی که پشیمان شده، معلوم است که با چشم باز عمل نکرده است و اگر ما انتقاد می‌کنیم، پشیمان نیستیم. ما چاره‌ای جز رای دادن به آقای روحانی نداشتیم. ما نمی‌خواستیم به آقای رئیسی رای بدهیم! من در مجلس از دولت انتقاد می‌کنم چون امیدواری داشته و دارم که به شعارهایش عمل کند، اما وکیل‌الدوله نیستیم. ورود سلبریتی‌ها هم بستگی به فضای مجازی دارد چون بالاخره امکان دارد که فالوئرهایشان تحریکشان کنند.

آ‌یا می‌توان آینده روشنی برای برجام متصور بود؟

بله، الان هیچ کدام از کشور‌های امضاکننده برجام غیر از آمریکا قصد برهم‌زدن برجام را ندارند و اتحادیه اروپا پایبند است. امیدواریم آمریکا هم سر عقل بیاید.

طرح اقدامات متقابل علیه آمریکا در مجلس به کجا رسید؟ می‌توان پیش‌بینی کرد، مجلس یک اقدام جدی علیه کارشکنی‌های آمریکا انجام دهد؟

این طرح در مجلس به قانون تبدیل شد و مجلس مبلغ اساسی برای تقویت صنایع موشکی کشور اختصاص داد.

وزارت خارجه، شورای راهبردی سیاست خارجی و هیات نظارت بر اجرای برجام، نهادهایی هستند که می‌توانند برنامه‌ریزی کنند و کمیسیون امنیت ملی مجلس هم می‌تواند راهکارهایی برای جلوگیری از نقض عهد بیشتر آمریکایی‌ها ارائه دهد.

ما کره شمالی نیستیم و رهبری ما فتوای شرعی داده که به کارگیری سلاح اتمی شرعا حرام است. لذا تنها راه مقابله با آمریکا انسجام داخلی است.

ما در شرایطی برجام را پذیرفتیم که هفت قطعنامه تحریمی سازمان ملل را داشتیم و باید برای لغو آن تلاش می‌کردیم.

عملکرد دولت در مقابل بدعهدی آمریکا را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا واکنش‌ها در حدی که در حال حاضر در جریان است، می‌تواند مانع کارشکنی بیشتر آمریکا شود؟

شکایتی به شورای امنیت بردیم، برای بحثی که خانم هیلی مطرح کرده. این شکایت باید پیگیری شود. باید دپیلماسی خود را تقویت کنیم و انسجام داخلی را جدی بگیریم. به نظر می‌رسد، با این روش می‌توانیم با نقض عهد آمریکا مقابله کنیم.

کارنامه مجلس دهم

به دلیل محدودیت‌های خارج از مجلس، نه‌تنها مجلس دهم بلکه هر دوره مجلس مقداری ضعیف‌تر از دوران ابتدایی تشکیل مجلس شده است.

شما مجلس اول را ببینید، چه شخصیت‌هایی در مجلس اول بوده‌اند. رهبر معظم انقلاب در مجلس اول بوده‌اند. آیت‌الله امامی کاشانی مجلس اول بودند، مهندس بازرگان و دکتر یدالله سحابی، از شخصیت‌های مهم مجالس اول انقلاب بودند، اما همین طور که جلوتر آمدیم، شرایط از نظر سطح نمایندگان و شیوه اداره مجلس متفاوت شده است.

شرایط اداره مجلس با حالت اید‌ه‌آل فاصله زیادی دارد. بهتر از این می‌شود مجلس را اداره کرد و به جای این که نمایندگان دنبال بحث‌های حوزه انتخابیه باشند تا دفعه دیگر رای بیاورند،‌ می‌توانستیم کاری کنیم که نمایندگان با فکر بهتر بیایند و در جامعه ایفای نقش کنند. در میان اصلاح‌طلبان یکی از ضعف‌هایمان این بوده که برای این که طرح‌های جدی بدهیم، بیشتر به جنبه‌های نظارتی توجه کرده‌ایم تا جنبه‌های تقنینی.

به این نکته هم باید اشاره کرد که وقتی آقای رئیس مجلس بخواهد یک چیزی تصویب شود نه اجازه اخطار، نه تذکر؛ و هیچ چیزی را نمی‌دهد و اگر بخواهد چیزی تصویب نشود،‌خودش یک چاشنی ایجاد می‌کند. می‌خواهم بگویم شما اگر یک طرح خوب هم داشته باشید، تا هیات رئیسه مجلس نخواهد،‌ اجازه طرح و رای آوری وجود ندارد و ساختار به گونه‌ای است که به ما اجازه نمی‌دهند.

فاطمه امیری