علائم اصلی بیماری‌های تیروئید چیست؟

در مورد تیروئید موضوع مهمی را باید بدانیم و آن این که مشکلات مختلف و متفاوتی می‌تواند برای این عضو، بیماری ایجاد کند.

برخی افراد دچار کم‌کاری یا پر‌کاری تیروئید هستند. در برخی بیماران، تیروئید بزرگ می‌شود که به آن گواتر می‌گوییم.

گواتر ممکن است با کم‌کاری یا پر‌کاری تیروئید همراه باشد، ولی جالب این که گاه فرد دچار گواتر است، ولی تیروئید درست کار می‌کند و لزوما بزرگی تیروئید به پر‌کاری یا کم‌کاری تیروئید منتهی نمی‌شود.

توده‌های تیروئیدی که به آنها ندول می‌گوییم نیز خیلی فراوان هستند. بیشتر این توده‌ها خوش‌خیم هستند، ولی موارد اندکی بدخیم بوده و باید جراحی شوند.

گاهی بیمار دچار توده‌های متعدد در تیروئید است که به آن گواتر گرهی می‌گوییم. وجود گره‌ها هم ربطی به کم کاری و پرکاری تیروئید ندارد.

علائم بیماری کم‌کاری تیروئید خیلی معمولی است و بیشتر مواقع دیر تشخیص داده می‌شود. احساس خستگی، احساس سرما، یبوست، چاق شدن، خشکی و سردی پوست، ایجاد پف‌ صورت و بدن و خواب‌آلودگی زیاد از علائم این بیماری هستند.

نکته مهم این که خیلی‌ها پوست خشکی دارند یا دچار خستگی یا یبوست هستند، ولی تیروئید سالمی دارند.

گاهی بیمارانی که این علائم را دارند و در بررسی تیروئید متوجه سلامت تیروئید می‌شوند از ما می‌پرسند مگر می‌شود من با وجود داشتن همه علائم کم‌کاری تیروئید، کم کاری نداشته باشم؟ جواب بله است.

مثلا افسردگی، بسیاری از علائم کم‌کاری تیروئید را تقلید می‌کند. حتی گاه جوانی که تا چند ماه قبل بخوبی ورزش می‌کرده است و حالا به دلایلی زندگی ساکنی دارد بسیاری از این علائم را خواهد داشت.

پرکاری تیروئید از مهم‌ترین علل کاهش وزن است. اگر کاهش وزن با عصبانیت، تحریک‌پذیری، عرق کردن زیاد، احساس گرمای بیش از حد، لرزش دستان و چشم‌های بیرون زده و خیره همراه باشد باید به پرکاری تیروئید فکر کرد.

هورمون‌های تیروئید تولید انرژی و حرارت در بدن را افزایش می‌دهند و به همین دلیل بیمار اشتهای زیادی دارد، ولی روز‌به‌روز لاغر می‌شود وبه دلیل هدر رفتن انرژی احساس خستگی دائمی دارد.

دانستن این نکته مهم است که در مورد بیمار بی‌اشتها که مرتب لاغر می‌شود نباید زیاد به فکر بیماری تیروئید باشیم و بیماری‌های دیگر را در نظر داشته باشیم.

در پایان به تحلیل دو باور اشتباه خیلی مهم درباره بیماری‌های تیروئید می‌پردازیم:

1ـ چاقی ربطی به کم‌کاری تیروئید ندارد. البته اگر تیروئید به کلی از کار بیفتد به میزان یکی دو کیلوگرم به وزن اضافه می‌شود، ولی دلیل چند کیلو زیادی وزن که الان اکثریت جامعه با آن روبه‌رو هستند، بیماری تیروئید نیست.

2ـ وقتی آزمایش تیروئید نرمال است یعنی تیروئید درست کار می‌کند. سونوگرافی و اسکن تیروئید کارکرد تیروئید را نشان می‌دهند و بیشتر برای سنجش شکل و گره‌های تیروئید یا دلیل بیماری تیروئید استفاده می‌شوند و جزو اولین روش‌های بررسی نیستند.

دکتر رضا کریمی - فوق‌تخصص غدد و متابولیسم / جام جم