هجو جاهلیت قبیلگی و مدرن در «رادیو جمعه»

دفتر خاطرات یک داعشی

ساجد قدوسیان، سردبیر و تهیه‌کننده برنامه رادیو جمعه با اشاره به تاکیدات رهبر معظم انقلاب در خصوص حقوق‌بشر آمریکایی و جنایت‌های آل‌سعود، آل‌خلیفه و داعش به جام‌جم گفت: بخش‌های نمایشی را با محور قرار دادن این موضوعات در قالب قبیله‌های متفاوت به شکل کمدی و طنز طراحی کرده‌ایم.

وی درباره این‌که مسائل منطقه‌ای و سیاسی تا چه میزان ظرفیت دارند که دستمایه نمایش‌های طنز قرار بگیرند، توضیح داد: بتازگی نمایش‌های طنز با محوریت جنایات آل‌سعود در برنامه رادیو جمعه شروع شده، اما رویکردی مستمر است و تا پایان تابستان ادامه خواهد داشت. همان‌طور که اشاره کردم با توجه به تاکیدات رهبر معظم انقلاب این نمایش‌ها طراحی شده است، زیرا آل‌سعود حامی تروریست است و از داعش و گروه‌های تکفیری حمایت می‌کند.

قدوسیان تاکید کرد: در واقع این طور نیست که فقط یک یا دو هفته به موضوع خباثت‌های آل‌سعود بپردازیم و این موضوع جزو بخش‌های نمایشی ثابت برنامه است.

پرداخت به آل‌سعود در سه قالب

وی با تاکید بر این مساله که به موضوع آل‌سعود در قالب سه مدل در برنامه پرداخته شده است، عنوان کرد: در بخش نمایشی گفت‌وگو محور یک پادشاه داریم که با وزیر و وزرایش سخن می‌گوید که فرمت آن قبیله‌ای است. یکی از بخش‌های برنامه، دفتر خاطرات است که به خاطرات یک داعشی یا یک آل‌سعود اختصاص دارد که ایام هفته از شنبه تا جمعه چه کارهایی انجام می‌دهد. این بخش هم به زبان طنز مطرح می‌شود. همچنین طنزآهنگ‌هایی با این محوریت داریم. خوشبختانه مردم هم از این بخش‌ها خیلی استقبال کرده‌اند.

این تهیه‌کننده در واکنش به این سوال که آیا مردم هم سوژه‌هایی به برنامه پیشنهاد می‌دهند، تصریح کرد: ما بیشتر به سوژه‌هایی می‌پردازیم که مردم با آن سروکار دارند و دغدغه‌شان است. این برنامه، مردمی است و با این رویکرد هم روی آنتن می‌رود. البته مردم به شکل مستقیم سوژه نمی‌دهند، اما نظرات و واکنش‌های مثبت نسبت به این آیتم‌های نمایشی دارند.

قدوسیان درباره این‌که خودش به عنوان سردبیر چقدر در طراحی موضوعات به نویسندگان برنامه کمک می‌کند، خاطرنشان کرد: طبیعی است که باید این اتفاق بیفتد. ما اتاق فکری داریم که شامل نویسندگان و اعضای اصلی برنامه است. در این اتاق فکر مرتب درباره موضوعات قابل طرح در برنامه صحبت می‌شود.

وی عنوان کرد: البته نوشتن چنین سوژه‌هایی کار آسانی نیست. جمشید مقدم بیشترین زحمت را برای نگارش این بخش‌ها می‌کشد. در این دو سال که برنامه روی آنتن است همکاران با جان و دل با برنامه رادیو جمعه همکاری می‌کنند و من از مردم خوبمان سپاسگزارم که صبر کردند تا رادیو جمعه مسیر خودش را پیدا کند و خدا را شاکرم که برنامه جایش را در دل مردم باز کرده است.

قدوسیان گفت: در ایام تابستان موضوعاتی همچون پر کردن اوقات فراغت، گرمای تابستان، کلاس‌های آموزشی، ترافیک در تابستان، سفر و مشکلات آن را دستمایه آیتم‌های برنامه قرار داده‌ایم. در طول برنامه همه شخصیت‌ها و تیپ‌های برنامه رادیو جمعه همچون منقاشیان، ماشاءالله خان، ننه کتی، شنگول، زعفرانی، بیتا و مهناز، فرزاد و فرهاد، قائووتی، غضنفر، دلاور، ج. ض، غش غشی، سرسام، شیطونک و فسقل حضور دارند. رادیو جمعه تلفیق هنرمندان پیشکسوت و جوانان طناز رادیو ایران است.

خطوط قرمز

جمشید مقدم یکی از نویسندگان برنامه رادیو جمعه است.

او درباره نوشتن نمایشنامه‌هایی بر مبنای خباثت‌های آل‌سعود گفت: من بتازگی همکاری‌ام را با برنامه رادیو جمعه شروع کرده‌ام. هشت سال نویسنده جمعه ایرانی بودم. وقتی آقای قدوسیان پیشنهاد داد در این‌باره نمایشنامه بنویسم، استقبال کردم. همچنین در حال نگارش سریالی با محوریت آل‌سعود هستم و تعدادی شعر و ترانه هم نوشته‌ام که مدتی دیگر برای اجرا آن را ارائه می‌دهم. وی ادامه داد: مسائل سیاسی و منطقه‌ای را با چاشنی طنز می‌نویسم تا لبخند را روی لب مردم بیاورم. امیدوارم مردم هم این متن‌ها را دوست داشته باشند. تلاش می‌کنم حرف‌های مردم و مشکلاتشان را به زبان طنز به نگارش دربیاورم.

این نویسنده در پاسخ به این سوال که مسائل سیاسی تا چه میزان ظرفیت دارند تا دستمایه طنز قرار بگیرند، توضیح داد: اگر خط قرمزها را رعایت کنیم، محدودیتی وجود ندارد. نوشتن در این حوزه را دوست دارم. وظیفه طنز این است که مسائل روز را به چالش بکشاند و موضوعاتی که مردم را آزار می‌دهد با زبانی متفاوت مطرح کند. بازخورد مردم نسبت به بخش‌های نمایشی مرتبط با آل‌سعود خیلی خوب بوده است.

وی درباره این‌که چرا شخصیت‌های نمایش‌های آل‌سعود نام مشخص ندارند و با نام وزیر و پادشاه خوانده می‌شوند، توضیح داد: در مجموع اگر اسامی را به شکل مشخص نیاوریم، بهتر است. ضمن این‌که مردم هم خودشان با گوش دادن برنامه متوجه می‌شوند منظورمان چه کسانی است.

کاراکترهای سیاسی جزو خواص هستند

عباس محبی، یکی از بازیگران اصلی برنامه «رادیو جمعه» است. او در نمایش‌های طنز با محوریت جنایات آل‌سعود نقش وزیر را به عهده دارد.

محبی درباره تفاوت‌های ایفای نقش کاراکترهای سیاسی نسبت به شخصیت‌های معمولی در نمایش‌های رادیویی، توضیح داد: شخصیت‌های سیاسی جزو خواص هستند و شخصیت‌های اجتماعی، عوام. وقتی قرار باشد شخصیت خاصی را بازی کنیم، اگر از قبل درباره آن شخصیت اطلاعات داشته باشیم، طبیعی است که بهتر می‌توانیم به کاراکتر نزدیک شویم و نقش را دربیاوریم.

وی ادامه داد: همان‌طور که تاکید کردم اگر شخصیت سیاسی مورد نظر را بشناسیم، حتما تکیه کلام هایش را پیدا می‌کنیم و بهتر در قالب آن فرو می‌رویم.

این بازیگر اشاره کرد: به عنوان نمونه ترامپ شخصیت شناخته‌شده‌ای در دنیاست و در شبکه‌های اجتماعی از فیزیک، تن صدا، تیپ و قیافه‌اش طنزهای با نمکی ساخته شده است. طبیعی است وقتی این نقش به من سپرده شود با کمی غلو می‌توانم یک کاریکاتور بانمک به مخاطب ارائه کنم، زیرا چنین شخصیت‌هایی، پزهای خاص خودشان را دارند.

هجو جاهلیت مدرن در کنار جاهلیت قبیلگی

رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیرشان با جمعی از شعرا، شاعران را به «منظومه‌سازی» از موضوعات و همچنین سرودن در رشته «هجو» از برخی مسائل عجیب دنیای امروز توصیه کردند و گفتند: پیامبر اکرم(ص) به یکی از شاعران از صحابه خود دستور دادند که مشرکان را هجو کند و امروز نیز مواردی همچون رقص شمشیر «جاهلیت مدرن» در کنار «جاهلیت قبیلگی» یا قرار گرفتن دولتی همچون عربستان سعودی در کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل، مسائلی است که بجد، جای هجو دارند.

فاطمه عودباشی

رادیو و تلویزیون