دانشگاه انقلابی در اولویت

به گزارش جام‌جم، حضرت آیت الله خامنه ای، رهبر معظم انقلاب پیش از این تاکید کرده بودند که ضرورت دارد روحیه انقلابی‌گری در دانشگاه حفظ شود و تلاش‌های علمی با تعهد دینی و انقلابی همراه شوند.

به گفته ایشان پیشرفت علمی به تنهایی یک ملت و کشور را سعادتمند نخواهد کرد بلکه همراه شدن حرکت علمی با آرمان های والای معنوی و انقلابی،‌ زمینه ساز به سامان رسیدن مسائل کشور و الگو شدن آن برای منطقه و دنیای اسلام و جهان خواهد بود.

در همین زمینه رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات، مهم‌ترین اولویت وزارت علوم را توجه به سند اسلامی شدن دانشگاه‌ها می‌داند و امیدوار است دولت دوازدهم در تحقق دانشگاه انقلابی بکوشد.

دکتر محمدمهدی زاهدی، رئیس کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس با بیان این‌که این سند همان نقشی را در وزارت علوم دارد که سند تحول بنیادین در وزارت آموزش و پرورش، به محورهای مختلفی چون آموزش،‌ پژوهش، فناوری، مدیریت، ساختار و ... اشاره می‌کند که در این سند به آن پرداخته شده است.

این نماینده با بیان این‌که اولویت‌های وزارت علوم در دولت دوازدهم باید بر‌اساس این سند تعیین شود،‌ عنوان می‌کند که عملیاتی شدن آمایش آموزش عالی اهمیت شایانی دارد که باید هر چه زودتر به آن پرداخت. به باور او، توجه به برنامه‌های فوق و حرکت در جهت آنها و در نظر گرفتن دغدغه‌های رهبر معظم انقلاب، رشد علمی کشور و دانشگاه تمدن‌ساز را محقق خواهد ساخت.

لزوم دقت در انتصاب ها

نکته دیگر که باید برای ایجاد تغییر و تحول در وزارت علوم مورد توجه قرار گیرد این است که جایگاه علم در تولید ثروت همچنان مبهم است و این ابهام، آشتی علم و صنعت را به چالشی برای دولت دوازدهم و وزارت علوم تبدیل کرده است. ازاین رو، تجدید نظر در آموزش‌عالی و نگاه به آن به عنوان یک آموزش مهارتی از اولویت‌هایی است که به گفته رئیس کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس باید در دستور کار وزارت علوم قرار گیرد.

زاهدی با بیان این‌که طرح‌های پژوهشی در کشور باید ماموریت‌گرا و مسئولیت‌محور باشند به جام‌جم می‌گوید: ارتباط تنگاتنگی بین صنعت و دانشگاه باید برقرار شود.

به گفته او،‌ خوشبختانه قوانینی که ظرف یکی دو سال گذشته در مجلس به تصویب رسیده است، بستر خوبی برای ایجاد این ارتباط تنگاتنگ ایجاد کرده است.

هر چند آشتی علم و صنعت و تعیین جایگاه علم در تولید ثروت از مهم‌ترین اولویت‌هایی است که کارشناسان توجه به آن را ضروری برمی‌شمارند، اما حجت‌الاسلام علیرضا سلیمی، عضو کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری تاکید دارد فضای وزارت علوم باید فضایی علمی، تحقیقاتی و پژوهشی باشد. او با بیان این‌که فضای این وزارتخانه نباید به سمتی برود که تصور شود این وزارتخانه باشگاه سیاسی است، به جام‌جم می‌گوید: انتصابات در این وزارتخانه باید بر اساس شاخص‌های علمی، اخلاقی و تعهد باشد، نه خدای نکرده این شائبه به وجود آید که افراد از بیرون به این وزارتخانه تحمیل شده‌اند که این به یک بیماری برای وزارت علوم تبدیل خواهد شد.

از سوی دیگر، به باور سلیمی، وزارت علوم باید در بحث تحقیق و پژوهش تمرکز و توان بیشتری بگذارد.

او که معتقد است جایگاه علم در تولید ثروت باید مشخص شود، می‌افزاید: متأسفانه در این بخش ما چالش‌ها و نقص‌های فراوانی داریم. در این عرصه دنیا منتظر ما نمی‌ماند تا خود را به آنها برسانیم. بسیاری از کشورها اقداماتی را سامان داده‌اند که اگر ما به آن سمت حرکت نکنیم ممکن است عقب بمانیم.بخش جذب نخبگان و به کارگیری‌شان از موارد دیگری است که سلیمی به آن اشاره می‌کند و معتقد است نباید سیاست‌هایی که تدوین می‌شود سبب سرخوردگی این افراد شود.

به گفته او، وزارت علوم باید راهکارهایی مدون و مشخص در این زمینه ارائه کند: بسیاری از وزرا در روز رای اعتماد نکات کلی را ارائه می‌کنند که توسط کارشناسان وزارتخانه برای جذب رای نوشته می‌شود. برنامه‌هایی که بارها در این جلسات عنوان شده عملی و پاسخگو نیست. او تاکید دارد برنامه‌هایی که وزیر ارائه می‌کند باید قابل ارزیابی باشد.

موفق نبودن در جذب دانشجوی خارجی

سلیمی همچنین عقیده دارد در بخش هیات علمی باید نگاه‌مان را عوض کنیم و به تکوین ارتباط استاد و دانشجو و جنب و جوش بیشتر آنها توجه داشته باشیم.

این عضو کمیسیون آموز ش و تحقیقات مجلس همچنین به بحث مجلات علمی و پژوهشی اشاره می‌کند و از ضرورت تغییر رویکرد در این زمینه می‌گوید:‌ اگر این تغییر نگاه صورت نگیرد باید بصراحت بیان کرد که در تولید علم دچار مشکل می‌شویم و سرعت رشد علمی با اختلال روبه‌رو خواهد شد. مسائل فرهنگی دانشگاه‌ها و امور رفاهی دانشجویان از دیگر اولویت‌هایی است که به باور سلیمی نباید در زمره حاشیه‌ها تلقی شود.

به گمان او، این امور باید جزو برنامه‌های اصلی وزارت علوم به شمار رود.

این عضو کمیسیون آموزش بر این نظر است که دانشگاه‌های ما در جذب دانشجوی خارجی موفق عمل نکرده‌اند. به گفته او، کشورهای آسیایی مانند چین گوی سبقت را از ما ربوده‌اند و در گردشگری علمی اقداماتی خارق‌ا‌لعاده‌ داشته‌اند، اما دانشگاه‌های بین‌المللی ما به اهداف خود نرسیده‌اند و حتی از فلسفه وجودیشان منحرف شده‌اند.

به نظر می‌رسد این موارد همه از اولویت‌هایی است که وزیر پیشنهادی رئیس‌جمهور برای آموزش عالی کشور باید در برنامه‌هایش در نظر بگیرد. هر چند اسناد بالادستی و سیاست‌های کلی ابلاغی از سوی رهبر معظم انقلاب، چراغ راه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری خواهد بود، اما برای آگاهی از برنامه‌های وزارت علوم دولت دوازدهم به نظر می‌رسد باید منتظر معرفی وزیر پیشنهادی از سوی رئیس‌جمهور ماند تا با اعلام برنامه‌های خود برای اخذ رای اعتماد نمایندگان مجلس، اولویت‌های آموزش عالی دولت دوازدهم مشخص شود.

آموزش مهارت‌ محور، راهکار کاهش بیکاری

دکتر اسدالله عباسی

عضو کمیسیون آموزش، ‌تحقیقات و فناوری

مهم‌ترین معضلی که کشور امروز با آن دست و پنجه نرم می‌کند، بحث اشتغال است. آموزش مهارت‌محور و ارتباط دانشگاه با صنعت در این زمینه اهمیت بسزایی دارد. به نظر می‌رسد دانشگاه‌های ما باید به سمتی حرکت کنند که فارغ‌التحصیل آ‌نها دارای مهارت‌های مورد نیاز جامعه باشند. قدم‌های کندی در این راستا برداشته شده، ‌اما فاصله زیادی تا وضعیت مطلوب وجود دارد که نیاز به شتاب بیشتری برای رسیدن به آن است.

در حالی‌که امروزه دانشگاه‌ها در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته خودکفا هستند، اما دانشگا‌ه‌های ما همچنان در همه بخش‌ها به بودجه دولتی وابسته‌اند.

بیشتر دانشگاه‌های دنیا با توجه به فعالیت‌هایشان در حوزه پژوهشی و شرکت‌های دانش‌بنیان و ارتباط با صنعت و فناوری بخش زیادی از درآمدهای خود را کسب می‌کنند.

در این زمینه رشته‌محل‌های تحصیلی دانشگاهی باید براساس نیاز جامعه و ارتباط آن رشته‌محل‌ها با نیازهای صنعتی و خدماتی جوامع محلی فعالیت کنند.

متاسفانه در کشور ما رشته‌محل‌هایی وجود دارد که جامعه بی‌تفاوت از کنار آن می‌گذرد که این بی‌توجهی سبب می‌شود دانش‌آموختگان این رشته پس از سال‌ها تلاش و تحصیل و پژوهش سرخورده شوند.

کمیل انتظاری - جامعه